Ludmiła Legut
| Ludmiła Legut | |||
| aktorka | |||
| |||
| Data urodzenia | 17 listopada 1921 | ||
| Miejsce urodzenia | Sucha | ||
| Data śmierci | 9 grudnia 2018 | ||
| Miejsce śmierci | Gdańsk | ||
Ludmiła Legut (1921-2018) – aktorka
Życiorys
Ludmiła Legut urodziła się 17 listopada 1921 roku w Suchej. Była córką Józefa Leguta i Julii z d. Janiczak. Jej brat Ludomir był pisarzem satyrykiem. Jej młodsza siostra Lucyna Legut (1926-2011) była malarką, pisarką i aktorką związaną od 1956 roku z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku. Ich ojciec pracował jako konduktor Polskich Kolei Państwowych. Matka ukończyła szkołę hafciarską w Makowie Podhalańskim, lecz nie pracowała zawodowo. Od 1930 roku rodzina Legutów mieszkała w Prokocimiu k. Krakowa, a od 1933 w Krakowie.
Jej pierwsze kontakty ze sceną sięgają lat dzieciństwa, kiedy wraz z siostrą grała w jasełkach w teatrze kościelnym o.o. jezuitów oraz w przedstawieniach szkolnych.
W czasie okupacji niemieckiej razem z siostrą Lucyną uczęszczała na lekcje języka angielskiego do hrabin Grocholskich. Po śmierci ojca w 1941 roku razem podejmowały się pracy zarobkowej. W latach 1943-1944 związana była z Teatrem Podziemnym Adama Mularczyka w Krakowie.
Po wojnie uczęszczała do Studium Aktorskiego Iwo Galla w Krakowie. W Państwowej Szkole Dramatycznej (późniejsza Państwowa Wyższa Szkoła Aktorska) studiowała na roku m.in. z przyszłymi wybitnymi aktorami Haliną Gryglaszewską, Haliną Mikołajską, Tadeuszem Bartosikiem i Gustawem Holoubkiem. Szkołę ukończyła w 1947 roku.
Na scenie zadebiutowała rok później rolą dworki Anulki w sztuce Anny Świrszczyńskiej Farfurka królowej Bony w Teatrze Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci „Wesoła Gromadka” w Krakowie, kierowanym przez Marię Billiżankę. Potem grała w Teatrze im. Juliusza Słowackiego za dyrekcji Bronisława Dąbrowskiego. Tu wystąpiła w roli Fanchette w prapremierze Niemców Leona Kruczkowskiego (1949). Zagrała także Kirę w Zwykłym człowieku Leonida Leonowa (1950).
Przez kilka lat występowała w Teatrze Ziemi Pomorskiej (scena w Bydgoszczy). Na bydgoskiej scenie zagrała m.in. Angelikę w Grzegorzu Dyndale Molière'a (1951), Violę w Wieczorze Trzech Króli(1952) i Desdemonę w Otellu (1955) Williama Shakespeare'a (1952), Szabuninę w Za tych, co na morzu Borysa Ławreniewa (1955), Domańską w Maturzystach Zdzisława Skowrońskiego (1956).
W 1957 roku przeniosła się do Szczecina, gdzie została aktorką Państwowych Teatrów Dramatycznych. Zagrała m.in. Med w Żeglarzu Jerzego Szaniawskiego, Szimenę w Cydzie Stanisława Wyspiańskiego i Tytanię w Śnie nocy letniej Williama Shakespeare'a.
Sezon 1960/61 i 1961/62 spędziła w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi. Zagrała m.in. Beatrycze w sztuce Arthura Millera Widok z mostu i Laurę w Kordianie Juliusza Słowackiego.
Od kwietnia 1962 do 1968 roku ponownie grała w Szczecinie. Najciekawsze kreacje stworzyła w Drewnianej misce Edmunda Morrisa (Klara Dennison), Maison de France Bohdana Drozdowskiego (Gizelle), Balladynie Juliusza Słowackiego (Goplana). Współpracowała z Teatrem „13 Muz”, a także z lokalną rozgłośnią radiową i ośrodkiem telewizyjnym.
Później związała się z Teatrem Polskim w Bielsku-Białej, przeżywającym lata świetności pod dyrekcją Józefa Pary. Tu m.in. zagrała Wąsowską w Panu Wokulskim wg Bolesława Prusa, Hrabinę Idalię w Fantazym Juliusza Słowackiego oraz tytułową Norę w sztuce Henrika Ibsena.
W 1969 roku została zaangażowana do Teatru im. Adama Mickiewicza w Częstochowie. Wystąpiła m.in. jako Lady Milord w Intrydze i miłości Fryderyka Schillera, Laura w Dwóch teatrach Jerzego Szaniawskiego.
Później występowała w Teatrze Ziemi Gdańskiej w Gdyni (1972-1974 oraz 1982-1989), Teatrze Polskim w Bydgoszczy (1975-1976), Teatrze Dramatycznym w Elblągu (1976-1981). Mimo przejścia w 1990 roku na emeryturę, grała w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku.
Współpracowała z radiem, telewizją i dubbingiem. Zagrała drugoplanowe role w serialach Lokatorzy i Sąsiedzi. Wystąpiła w serialu Macieja Wojtyszki Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości, zrealizowanym wg powieści jej siostry Lucyny.
Zmarła 9 grudnia 2018 roku w Gdańsku. Została pochowana na cmentarzu Srebrzysko u boku siostry Lucyny.
Twórczość artystyczna (Szczecin)
Teatr
| Tytuł | Autor | Reżyseria | Forma twórczości | Rola | Teatr | Data premiery |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Żeglarz | Jerzy Szaniawski | Aleksander Rodziewicz | obsada aktorska | Med | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 28 września 1957 |
| Cyd | Stanisław Wyspiański | Aleksander Rodziewicz | obsada aktorska | Szimena | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 20 grudnia 1957 |
| Przygoda florencka | Ludwik Hieronim Morstin | Aleksander Rodziewicz | obsada aktorska | Irena | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 1 lipca 1958 |
| Sen nocy letniej | William Shakespeare | Zbigniew Kopalko | obsada aktorska | Tytania | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 4 października 1958 |
| Mężczyzna w damskim kapeluszu; Babcia i wnuczek | Konstanty Ildefons Gałczyński | Lesław Mazurkiewicz | obsada aktorska | Katarzyna (Babcia i wnuczek) | Teatr Propozycji Klubu „13 Muz” | 8 grudnia 1958 |
| Beatrix Cenci | Juliusz Słowacki | Aleksander Rodziewicz | obsada aktorska | Beatryks | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 16 grudnia 1958 |
| Maria Stuart | Friedrich Schiller | Aleksander Rodziewicz | obsada aktorska | Maria Stuart | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 14 marca 1959 |
| Tylko o miłości (z cyklu: Podwieczorek przy mikrofonie) | różni autorzy | obsada aktorska | Klub „13 Muz” | 19 kwietnia 1959 | ||
| Nasze kochane dziatki | Nicola Manzari | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Merilda | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 2 czerwca 1959 |
| Aktor (program okolicznościowy z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru, złożony z fragmentów rozmaitych dramatów na temat życia i pracy aktora) | Stefan Jaracz, Aleksander Ostrowski | Lesław Mazurkiewicz | obsada aktorska | Teatr „13 Muz” | 3 kwietnia 1962 | |
| Drewniana miska | Edmund Morris | Ryszard Sobolewski | obsada aktorska | Klara Dennison | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 17 kwietnia 1962 |
| Czy to jest miłość | Zofia Bystrzycka | Aleksander Rodziewicz | obsada aktorska | Irena | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 11 września 1962 |
| Gra i rzeczywistość (Miłość aktorów) | Tito Strozzi | Ryszard Sobolewski | obsada aktorska | Il | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 5 stycznia 1963 |
| Maison de France | Bohdan Drozdowski | Ryszard Sobolewski | obsada aktorska | Gizelle | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 24 stycznia 1963 |
| Pokusa | Jan Paweł Gawlik | Stanisław Milski | obsada aktorska | Ona | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 15 sierpnia 1963 |
| W kręgu podejrzeń | Robert Thomas | Ewa Kołogórska | obsada aktorska | Pierrette | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 24 listopada 1963 |
| Erotyki i jazz (z cyklu: Przy kominku) | Małgorzata Hillar | recytacje | Klub „13 Muz” | 26 listopada 1963 | ||
| I koń się potknie... | Aleksander Ostrowski | Zbigniew Mak | obsada aktorska | Kleopatra Lwowna Mamajewa | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 3 listopada 1964 |
| Balladyna | Juliusz Słowacki | Maria Straszewska | obsada aktorska | Goplana | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 13 marca 1965 |
| Barbara Radziwiłłówna | Alojzy Feliński | Zbigniew Mak | obsada aktorska | Izabella | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 17 lipca 1965 |
| Prometeusz w okowach | Ajschylos | Zdzisław Krauze | obsada aktorska | Jo | Teatr Krypta | wrzesień 1965 |
| Dziś jest święto narodowe | William Hanley | Julian Dziedzina | obsada aktorska | Evalin Dally (w Wieczorze Mrs.Dally | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 6 stycznia 1966 |
| Pani Dally ma kochanka Hanley | William Hanley | Julian Dziedzina | obsada aktorska | Evalin Dally (w Wieczorze Mrs.Dally | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 6 stycznia 1966 |
| Tabu | Jacek Bocheński | Ludmiła Legut, Janusz Marzec | opracowanie tekstu, reżyseria, obsada aktorska | Teatr „13 Muz” | 31 stycznia 1966 | |
| Rozmowa | Leszek Kołakowski, Stanisław Grochowiak | Janusz Marzec | obsada aktorska | Teatr „13 Muz” | 10 października 1966 | |
| Jesienny ogród | Lillian Hellman | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Nina Denery | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 17 lutego 1967 |
| Przygoda z Vaterlandem | Leon Kruczkowski | Aleksander Rodziewicz | obsada aktorska | Truda | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 24 maja 1967 |
Na scenie
Jako Maria Stuart (1959) - fot. Konrad Kamiński
Bolesław Rosiński (Paweł Szmidt), Ludmiła Legut (Med) i Władysław Sokalski (Jan) w Żeglarzu (1957)
Spektakl kabaretowy. Od lewej: Jacek Flur, Włodzimierz Saar, Ludmiła Legut i Jerzy Kownas (ok. 1957)
Zbigniew Mamont (Hummel) i Ludmiła Legut (Truda) w Przygodzie z Vaterlandem (1967) - fot. Grażyna Wyszomirska
Radio
| Tytuł słuchowiska/audycji | Autor | Reżyseria | Adaptacja radiowa | Postać | Data pierwszej emisji |
|---|---|---|---|---|---|
| Jutrzejsze troski | Czesław Czerniawski | Juliusz Burski | obsada aktorska | 3 czerwca 1963 | |
| Zabójcy | Ernest Hemingway | Juliusz Burski | Edward Balcerzan | obsada aktorska | 8 grudnia 1968 |
Telewizja
| Tytuł sztuki | Autor | Scenariusz (adaptacja) | Reżyseria | Realizacja telewizyjna | Postać | Data premiery |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Jedenasty list Kamilli Colon | Stanisław Maria Saliński | (Władysław Wojciechowski) | Ryszard Zawidowski | Ryszard Zawidowski | Francuzka | 26 marca 1971 |
Nagrody i wyróżnienia
- 1970 – Czarne Diamenty - nagroda redakcji „Wiadomości Zagłębia” za rolę Pani Boyle w przedstawieniu Pułapka na myszy Agathy Christie w Teatrze im. Adama Mickiewicza w Częstochowie
Odznaczenia
- 1966 – Zasłużony Działacz Kultury
Bibliografia
- Zbigniew Jarzębowski, Słuchowiska szczecińskiego radia, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2009
- Teatry Dramatyczne w Szczecinie 1945-1965 (pod red. Danuty Piotrowskiej), Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW Prasa, Poznań 1965
Inne źródła
- Materiały ze zbiorów Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie
- Fotografie ze zbiorów Konrada Kamińskiego i ze zbiorów ZASP w Szczecinie
