Ryszard Sobolewski

Z Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl
Wersja z dnia 12:56, 12 gru 2019 autorstwa Andriusza (dyskusja | edycje) (→‎Twórczość artystyczna (Szczecin))
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Ryszard Sobolewski
aktor, reżyser
Data urodzenia 18 marca 1930
Miejsce urodzenia Rembertów
Data śmierci 9 lipca 2005
Miejsce śmierci Kraków
Miejsce spoczynku Cmentarz Salwatorski w Krakowie (kw. J-1-18)


Ryszard Sobolewski (1930-2005) – aktor, reżyser

Życiorys

Ryszard Sobolewski urodził się 18 marca 1930 roku w Rembertowie. Studiował w Państwowym Instytucie Sztuki w Kijowie. Studia ukończył w 1955 roku. Już w 1953 roku asystował Zdzisławowi Karczewskiemu przy realizacji Cudzoziemczyzny Aleksandra Fredry w gdańskim Teatrze Wybrzeże. Jako aktor zadebiutował 6 listopada 1955 roku rolą Grekowa we Wrogach Maksyma Gorkiego w Teatrze Polskim w Poznaniu. Z poznańskimi scenami dramatycznymi - Teatr Polski, Teatr Nowy - oraz Poznańską Estradą związany był do 1959 roku. W latach 1960-1961 grał i reżyserował w Teatrze Powszechnym w Łodzi.

W latach 1961-1963 był aktorem i reżyserem Państwowych Teatrów Dramatycznych w Szczecinie, które przeżywały okres swojej świetności pod dyrekcją Aleksandra Rodziewicza. Na tutejszej scenie zadebiutował głośną adaptacją Kordiana Juliusza Słowackiego, spektaklu, w którym po raz pierwszy przed szczecińską publicznością wystąpił Andrzej Kopiczyński. Obaj artyści, za reżyserię i kreację aktorską, zostali nagrodzeni na IV Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu. W Szczecinie Ryszard Sobolewski wyreżyserował siedem spektakli, w których również wystąpił jako aktor. Współpracował także z lokalną rozgłośnią radiową przy realizacji słuchowisk.

Po wyjeździe ze Szczecina aktor na długie lata związał się z Łodzią (Teatr Powszechny, Teatr Ziemi Łódzkiej, Teatr im. Stefana Jaracza). Wiele wybitnych kreacji stworzył także w łódzkim Teatrze Telewizji, który obok Warszawy był największym producentem widowisk telewizyjnych. Współpracował również z lokalną rozgłośnią radiową.

Od 1982 roku związany był z krakowskim Teatrem im. Juliusza Słowackiego. Tu zadebiutował rolą Stomila w Tangu Sławomira Mrożka. Za najlepsze role aktora na tej scenie uznaje się Eutychiona w Irydionie Zygmunta Krasińskiego, Wernyhorę w Weselu i Chłopickiego w Nocy listopadowej Stanisława Wyspiańskiego, Wojewodę w Zaczarowanym kole Lucjana Rydla, Alonzo w Burzy Williama Shakespeare'a, Wojewode w Rodzinie Antoniego Słonimskiego. Ostatnią, wybitną kreacją był Kaczałow w Bułhakowie Macieja Wojtyszki. Mimo przejścia na emeryturę w 1995 roku nadal występował na scenie tego teatru. Współpracował także z Teatrem Satyry „Maszkaron” i lokalnym ośrodkiem telewizyjnym.

Gościnnie grał i reżyserował w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego (sez. 1964/65) i w Teatrze Polskim w Poznaniu (1982). Osiągnięcia reżyserskie w kraju zaowocowały także propozycjami z zagranicy. Sztuki z polskiego repertuaru reżyserował m.in. w Teatrze Czerwona Pochodnia w Nowosybirsku w ZSRR (1969), Teatrze Narodowym w Krajowej w Rumunii (1974) i w Teatrze im. Neumana w Pradze w Czechosłowacji (1975).

Chociaż przede wszystkim był aktorem teatralnym, to wystąpił także w kilku drugoplanowych rolach w filmach m.in. ...Gdziekolwiek jesteś, panie prezydencie (1978), Polonia restituta (1980), Gorączka (1980), Wakacje z Madonną (1983), Idol (1984), Spis cudzołożnic (1994), Historie miłosne (1997). Grał także w serialach Stawka większa niż życie (1967), Życie na gorąco (1974), Polonia Restituta (1982), Dorastanie (1987), Miodowe lata (1998-2002). Dużą popularność przyniosła mu rola Pawła Horyniuka w serialu Plebania (2000-2005). Obdarzony charakterystycznym głosem, był cenionym lektorem filmów dokumentalnych. Swojego głosu użyczał także w dubbingu, m.in. w filmach Kaukaska branka (1967), Zbrodnia bez przedawnienia (1968), Arsen Lupin kontra Arsen Lupin (1969), Che - opowieści o Guevarze (1970), Marzenia miłosne (1971), Wybór celu (1976), Dyrektor do wszystkiego (1978).

Zmarł 9 lipca 2005 roku w Krakowie po ciężkiej chorobie. Został pochowany 14 lipca na cmentarzu na Salwatorze (kw. J-1-18).


Działalność artystyczna (Szczecin)

Teatr

Tytuł Autor Reżyseria Forma twórczości Rola Teatr Data premiery
Kordian Juliusz Słowacki Ryszard Sobolewski reżyseria, obsada aktorska Car Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) 16 stycznia 1962
Aktor (program okolicznościowy z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru, złożony z fragmentów rozmaitych dramatów na temat życia i pracy aktora) Stefan Jaracz, Aleksander Ostrowski Lesław Mazurkiewicz obsada aktorska Teatr Propozycji Klubu „13 Muz” 3 kwietnia 1962
Drewniana miska Edmund Morris Ryszard Sobolewski reżyseria, obsada aktorska James Forsythe, dyrektor zakładu dla starców Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) 17 kwietnia 1962
Barbara I, II, III... Janusz Warmiński Ryszard Sobolewski reżyseria, obsada aktorska Karol Księżycki Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) 3 lipca 1962
Smok Eugeniusz Szwarc Danuta Piotrowska obsada aktorska Smok Teatr Propozycji Klubu „13 Muz” 23 października 1962
Hotel Astoria Aleksander Sztejn Ryszard Sobolewski reżyseria, obsada aktorska Żemczugow Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) 6 listopada 1962
Gra i rzeczywistość (Miłość aktorów) Tito Strozzi Ryszard Sobolewski reżyseria, obsada aktorska Sandro Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) 5 stycznia 1963
Maison de France Bohdan Drozdowski Ryszard Sobolewski reżyseria, obsada aktorska Stokowicz Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) 24 stycznia 1963
Dziewiąty sprawiedliwy Jerzy Jurandot Ryszard Sobolewski reżyseria, obsada aktorska Hamuel Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) 23 kwietnia 1963



Na scenie

fot. Grażyna Wyszomirska



Radio

Tytuł słuchowiska Autor Reżyseria (adaptacja radiowa) Postać Data pierwszej emisji
Freja z siedmiu wysp Joseph Conrad Juliusz Burski, (Juliusz Burski, Czesław Czerniawski) obsada aktorska 6 lipca 1962
Leonce i Lena Georg Buchner Juliusz Burski (Juliusz Burski) obsada aktorska 17 grudnia 1962
Złoty zegar (z cyklu Teatr Minimum) Bronisław Słomka Juliusz Burski obsada aktorska 19 stycznia 1963


Nagrody i wyróżnienia

  • 1961 – wyróżnienie za rolę Kaprala Macleisha w Błękitnym patrolu Willisa Halla w reż. Romana Sykały (Teatr Powszechny w Łodzi) na I Kaliskich Spotkaniach Teatralnych
  • 1962 – nagroda za reżyserię Kordiana Juliusza Słowackiego (Państwowe Teatry Dramatyczne w Szczecinie) na IV Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu
  • 1981 – wyróżnienie za rolę Andrzeja Lyla w Pustakach Edwarda Redlińskiego w reż. Feliksa Falka (Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi) na XXII Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu


Odznaczenia

Zasluzony Dzialacz.jpg
  • 1969 – Srebrny Krzyż Zasługi
  • 1972 – Zasłużony Działacz Kultury
  • 1974 – Honorowa Odznaka m. Łodzi
  • 1974 – Medal 30-lecia PRL
  • 1979 – Złoty Krzyż Zasługi



O Ryszardzie Sobolewskim

  • (...) Z poszczególnych ról trzeba chyba wymienić przede wszystkim rolę Cara w ciekawej, nie banal­nej, bogatej interpretacji Sobolewskiego, który do sukcesu reżyserskiego dołączył tu poważny sukces aktorski; znakomicie odegrał wielką scenę dialogu z Wielkim Księciem Konstantym (tę ostatnią rolę zagrał interesująco Jerzy Sobieraj, chwilami jednak artysta ten nie powstrzymał się od ulubionych „gierek”).



Ciekawostki

  • W 1999 roku Dominik Kozioł zrealizował film dokumentalny W Lipnicy Wielkiej, którego bohaterem był Ryszard Sobolewski



Bibliografia

  • Zbigniew Jarzębowski, Słuchowiska szczecińskiego radia, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2009
  • Teatry Dramatyczne w Szczecinie 1945-1965 (pod red. Danuty Piotrowskiej), Wyd. Artystyczno-Graficzne RSW „Prasa”, Poznań 1965

Inne



IES64.png
Autor opracowania: Andrzej Androchowicz


Źródło: „http://pomeranica.pl/index.php?title=Ryszard_Sobolewski&oldid=217340”