Wanda Rucińska
| Wanda Rucińska | |||
| aktorka | |||
| |||
| Data urodzenia | 12 lutego 1919 | ||
| Miejsce urodzenia | Łęczyca | ||
| Data śmierci | 11 października 2006 | ||
| Miejsce śmierci | Sopot | ||
| Miejsce spoczynku | Cmentarz Komunalny w Sopocie (kw. N2-3-7) | ||
Wanda Rucińska (1919-2006) – aktorka
Życiorys
Wanda Jadwiga Rucińska urodziła się 12 lutego 1919 roku w Łęczycy w mieszczańskiej rodzinie Józefa i Janiny Kierońskich. W 1920 roku jej rodzice przenieśli się do Bydgoszczy. Tu w 1928 roku zaczęła uczęszczać do gimnazjum o profilu humanistycznym. Po uzyskaniu w 1937 roku świadectwa dojrzałości, podjęła studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Poznańskiego. Z uwagi na chorobę płuc oraz ciężką sytuację materialną, po dwóch latach zrezygnowała ze studiów i podjęła pracę zarobkową.
Podczas okupacji niemieckiej pracowała jako robotnica w Fabryce Wyrobów Metalowych „Fema” braci Sokołowskich w Bydgoszczy. W 1941 roku wyjechała do Warszawy, gdzie zatrudnienie znalazła w fabryce obuwia „Leo”. Początkowo pracowała jako robotnica, a potem jako pomoc biurowa. Po upadku powstania warszawskiego powróciła do Bydgoszczy.
Tuż po zakończeniu wojny zaczęła uczęszczać do Szkoły Dramatycznej kierowanej przez Aleksandra Rodziewicza. Od początku kariery aktorskiej związała się z teatrami bydgoskimi, Polskim i Miejskim. W lipcu 1945 roku na scenie Teatru Polskiego zagrała epizodyczną rolę Uczennicy w Maturze Laszlo Fodora. W październiku tego samego roku zadebiutowała rolą Meli w Moralności Pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej. Egzamin aktorski zdała w 1946 roku w Łodzi przed komisją PWST, której przewodniczył Leon Schiller.
Początkowo grywała tzw. „pierwsze naiwne”, m.in. Helenkę w Grubych rybach Michała Bałuckiego. Po reorganizacji placówki w 1947 roku, przez 15 lat grała w połączonych Teatrach Ziemi Pomorskiej Bydgoszczy-Toruniu. W tym okresie tworzyła kreacje dojrzalsze, bardziej plastyczne i barwne, często charakterystyczne. Zagrała m.in. Sofrone w Obronie Ksantypy i Irenę w Przygodzie Florenckiej Ludwika Hieronima Morstina, Bertę i Tylly w Świerszczu za kominem Karola Dickensa, Martę w Głupim Jakubie Tadeusza Rittnera, Marię Antonównę w Rewizorze Mikołaja Gogola, Abigail w Szklance wody Eugene'a Scribe'a, Justysię w Mężu i żonie Aleksandra Fredry, Klaudynę w Grzegorzu Dyndale Moliera, Rittę w Bancroftach Broszkiewicza-Gottesmana, Mańkę w Ich czworo i Michasiową w Pannie Maliczewskiej Gabrieli Zapolskiej, Królową-Matkę w Beckecie, czyli honorze Boga Jeana Anouilha. Za przełomową rolę w jej karierze uważa się Norę w Domu laki Henrika Ibsena w reż. Stefana Wintera (1955). Znakomite wyczucie groteski pozwoliło jej na stworzenie znakomitych kreacji w repertuarze Witkacowskim. Grała m.in. Widmo w W małym dworku, Gosposię w Nowym Wyzwoleniu, Babcię Julię w Sonacie Belzebuba i tytułową rolę w Matce.
Choć kojarzona jest głównie ze sceną bydgoską, kilkanaście lat zawodowego życia spędziła w teatrach Poznania, Koszalina, Szczecina i Torunia.
W sezonie 1961/62 grała w poznańskim Teatrze Polskim, m.in. Celestynę w Don Juanie, czyli umiłowaniu geometrii Maksa Frischa. W latach 1962-1963 była aktorką Bałtyckiego Teatru Dramatycznego im. J. Słowackiego w Koszalinie. Zagrała m.in. Matkę w Kordianie Juliusza Słowackiego, Panią Webb w Naszym mieście Thorntona Wildera.
W latach 1963-1969 związana była ze scenami Państwowych Teatrów Dramatycznych w Szczecinie. Tu stworzyła wiele interesujących kreacji. Obsadzano ją w rolach komediowych, we współczesnych dramatach obyczajowych i w sztukach klasycznych oraz poetyckich. Współpracowała z Teatrem „13 Muz” i Estradą Szczecińską. Wystąpiła w telewizyjnej adaptacji Rekonstrukcji poety wg Zbigniewa Herberta. Grała także w Teatrze Polskiego Radia. Jako przedstawicielka SPATiF była jurorką kolejnych edycji popularnego plebiscytu Bursztynowy Pierścień na najlepszego aktora scen szczecińskich (1967, 1968).
W latach 1969-1976 występowała w Teatrze im. Wilama Horzycy w Toruniu, a później w Teatrze Polskim w Bydgoszczy. Jubileusz 40-lecia pracy artystycznej obchodziła w 1986 roku, grając Lidię Wasiliewną w romantycznej sztuce Aleksieja Arbuzowa Staromodna komedia. Ze względu na ciężką i postępującą chorobę w 1992 roku wycofała się ze sceny.
Zarówno w Bydgoszczy, jak i w Szczecinie występowała z dużym powodzeniem w Teatrze Propozycji.
W 1972 roku zagrała drugoplanową rolę w telewizyjnym filmie Krzysztofa Zanussiego Hipoteza.
Od 1 kwietnia 1952 roku należała do ZASP.
Jej życiowym partnerem był aktor i reżyser Hieronim Konieczka.
Zmarła 1 października 2006 roku w Sopocie po długiej i ciężkiej chorobie. Została pochowana na Cmentarzu Komunalnym przy ul. Malczewskiego 31 w Sopocie (kw. N2-3-7).
Działalność artystyczna (Szczecin)
Teatr
| Tytuł | Autor | Reżyseria | Forma twórczości | Postać | Teatr | Data premiery |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Zacznijcie się śmiać | Henryk Bardijewski | Zdzisław Krauze | obsada aktorska | Teatr „13 Muz” | wrzesień 1963 | |
| W kręgu podejrzeń | Robert Thomas | Ewa Kołogórska | obsada aktorska | Augusta | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 24 listopada 1963 |
| Fizycy | Friedrich Dürrenmatt | Józef Gruda | obsada aktorska | Lina Rose | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 19 stycznia 1964 |
| Makbet | William Shakespeare | Maryna Broniewska | obsada aktorska | Czarownica I | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 25 marca 1964 |
| Obsesje (trzy jednoaktówki) - Trudno być prorokiem | Leszek Konarski | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Teatr Propozycji | czerwiec 1964 | |
| Policjanci | Sławomir Mrożek | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Żona sierżanta-prowokatora | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 4 listopada 1964 |
| Nosorożec | Eugène Ionesco | Maryna Broniewska | obsada aktorska | Paniusia; Żona staruszka | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 19 grudnia 1964 |
| Balladyna | Juliusz Słowacki | Maria Straszewska | obsada aktorska | Skierka | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 13 marca 1965 |
| Przychodzę opowiedzieć | Jerzy Broszkiewicz | Hieronim Konieczka | obsada aktorska | Sowa; Doktór | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 1 maja 1965 |
| Wyszedł z domu | Tadeusz Różewicz | Janusz Marzec | obsada aktorska | Teatr „13 Muz” | maj 1965 | |
| Dzieci słońca | Maksym Gorki | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Melania | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 9 października 1965 |
| Jam session | Maciej Zenon Bordowicz | Andrzej Ziębiński | obsada aktorska | Teresa | Teatr „13 Muz” | 11 października 1965 |
| Dziady | Adam Mickiewicz | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Jedna z chóru; Kmitowa | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 12 marca 1966 |
| Amerykański ideał | Edward Albee | Janusz Marzec | obsada aktorska | Teatr„13 Muz” | 28 marca 1966 | |
| Mordercy i świadkowie | Tadeusz Polanowski | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Pani Bates | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 24 czerwca 1966 |
| Paryżanin | Claude Magnier | Ewa Kołogórska | obsada aktorska | Ariana | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 18 listopada 1966 |
| Meteor | Friedrich Dürrenmatt | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Członkini Armii Zbawienia | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 9 grudnia 1966 |
| Jesienny ogród | Lillian Hellman | Jan Maciejowski, Janusz Marzec (współpr. reż.) | obsada aktorska | Róża Griggs | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 17 lutego 1967 |
| Lato | Tadeusz Rittner | Andrzej Ziębiński | obsada aktorska | Lili | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 12 marca 1967 |
| Ryszard III | William Shakespeare | Jan Maciejowski | asystent reżysera, obsada aktorska | Małgorzata | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 29 września 1967 |
| Wujaszek Wania | Antoni Czechow | Ewa Kołogórska | obsada aktorska | Maryna | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 3 grudnia 1967 |
| Pan Wokulski | Bolesław Prus | Ewa Kołogórska | obsada aktorska | Florentyna | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 23 lutego 1968 |
| Skok | Jerzy Wójcik | Zdzisław Krauze | obsada aktorska | Mama Rudego | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 15 maja 1968 |
| Chwiejna równowaga | Edward Albee | Jan Maciejowski | asystent reżysera, obsada aktorska | Edna | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 9 czerwca 1968 |
| Królowa przedmieścia | Konstanty Krumłowski | Ewa Kołogórska | asystent reżysera, obsada aktorska | Przekupka II | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 22 września 1968 |
| Kot w butach | Zenon Laurentowski | Ewa Kołogórska | obsada aktorska | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 19 października 1968 | |
| Rekonstrukcja poety | Zbigniew Herbert | Jowita Pieńkiewicz | obsada aktorska | Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Imprez Artystycznych (Klub „13 Muz”) | 13 grudnia 1968 | |
| Mirandolina | Carlo Goldoni | Jowita Pieńkiewicz | obsada aktorska | Hortensja | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 11 lutego 1969 |
| Rzecz listopadowa | Ernest Bryll | Krystyna Skuszanka, Jerzy Krasowski | obsada aktorska | Dama | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 20 kwietnia 1969 |
| Nowe Wyzwolenie | Stanisław Ignacy Witkiewicz | Jowita Pieńkiewicz | obsada aktorska | Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Imprez Artystycznych (Klub „13 Muz”) | 26 kwietnia 1969 |
Na scenie
Jako Żona sierżanta w Policjantach (1964) - fot. Witold Chromiński
Radio
| Tytuł | Autor | Reżyseria | Adaptacja radiowa | Postać | Data pierwszej emisji |
|---|---|---|---|---|---|
| Porgy | Heyward DuBose | Jan Maciejowski | Czesław Czerniawski | obsada aktorska | 25 lutego 1963 |
| 10° w skali Beauforta | Czesław Czerniawski | Juliusz Burski | obsada aktorska | 29 czerwca 1965 | |
| Serwal | Danuta Hrechorowicz | Alicja Maciejowska | obsada aktorska | 12 sierpnia 1965 | |
| Latarnik z Out Skarries | Włodzimierz Kaczmarek | Juliusz Burski | obsada aktorska | 3 maja 1966 |
Telewizja
| Tytuł sztuki (programu) | Autor | Reżyseria | Realizacja telewizyjna | Postać | Data premiery |
|---|---|---|---|---|---|
| Dzieci słońca | Maksym Gorki | Jan Maciejowski | Juliusz Burski | Melania | 18 lipca 1966 (transmisja z Teatru Współczesnego) |
| Rekonstrukcja poety | Zbigniew Herbert | Jowita Pieńkiewicz | Ryszard Zawidowski | obsada aktorska | 16 marca 1969 |
Nagrody i wyróżnienia
- 1984 – Nagroda wicewojewody bydgoskiego
- 1992 – Nagroda Bydgoskiego Informatora Kulturalnego
- 1992 – Nagroda wojewody bydgoskiego
- 1994 – Złota Maska za ogromny wkład w rozwój bydgoskiej sceny teatralnej
- 2004 – nagroda prezydenta Bydgoszczy z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru
Odznaczenia
- 1980 – Złoty Krzyż Zasługi
- 1980 – Odznaka za zasługi dla m. Bydgoszczy
- 1985 – Medal 40-lecia PRL
- 1986 – Odznaka za zasługi dla woj. bydgoskiego
- 1987 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- 1989 – Zasłużony Działacz Kultury
- 1989 – Odznaka za zasługi dla woj. bydgoskiego
Bibliografia
- Zbigniew Jarzębowski, Słuchowiska szczecińskiego radia, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2009
Inne źródła
- Materiały ze zbiorów Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie
