Artur Młodnicki
Artur Młodnicki | |||
aktor, reżyser | |||
| |||
Data urodzenia | 28 sierpnia 1911 | ||
Miejsce urodzenia | Lwów | ||
Data śmierci | 16 lipca 1972 | ||
Miejsce śmierci | Wrocław | ||
Miejsce spoczynku | Cmentarz na Klecinie we Wrocławiu | ||
Artur Młodnicki (1911-1972) – aktor, reżyser
Życiorys
Artur Karol Młodnicki urodził się 28 sierpnia 1911 roku we Lwowie (według księgi immatrykulacyjnej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie podawany jest także rok 1910). Był synem inżyniera Adama Młodnickiego i Kazimiery z d. Jasińskiej. W 1929 roku ukończył Gimnazjum im. Batorego we Lwowie. Po odbyciu służby wojskowej w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza w rodzinnym Lwowie. Od 1931 roku należał do Polskiej Korporacji Akademickiej Gasconia. Studia kontynuował na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (1932-1933).
Pierwsze kontakty z teatrem nawiązał w czasie studiów, statystując w krakowskim Teatrze im. Słowackiego. W 1933 roku został członkiem zespołu aktorskiego tego teatru. W 1935 roku po rezygnacji Juliusza Osterwy z kierowania teatrem, wyjechał za nim do Warszawy. Tu, po zdaniu eksternistycznego egzaminu aktorskiego w Państwowym Instytucie Sztuk Teatralnych, został zaangażowany do Teatru Marii Malickiej. Ze względu na korzystne warunki zewnętrzne (wysoki, przystojny, reprezentacyjny), najcześciej grywał role amantów. W latach 1936-1938 był aktorem Teatru Polskiego w Poznaniu. Do wybuchu wojny grał w Teatrze Miejskim w Częstochowie. Do najciekawszych ról w okresie przedwojennym zaliczyć można m.in. Świstosa w Krakowiakach i Góralach, De Viriena w Historii dwu serc, Kamila w A jednak miłość, Rudomskiego w Ponad śnieg, Witomskiego w Dziewczynie z lasu, Boguckiego w Pannie Maliczewskiej i Teofila w Głupim Jakubie.
W czasie okupacji niemieckiej przebywał we Lwowie. Pracował fizycznie m.in. jako kelner, malarz pokojowy i sprzedawca. Współorganizował konspiracyjne koncerty i wieczory literackie. W czerwcu 1944 roku wystąpił w roli Męża w sztuce Ich czworo, którą wystawiono na strychu Domu Parafialnego przy ul. Św. Zofii 35. Ponownie w tej samej roli wystąpił 19 sierpnia 1944 roku w spektaklu inaugurującym działalność Polskiego Teatru Dramatycznego we Lwowie. Na tej scenie zagrał m.in. Otto Hilmera w Burmistrzu Stylmondu, Boba Benneta w Całym dniu bez kłamstwa, Doktora Bemola w Moja siostra i ja, Wernyhorę w Weselu oraz Zbyszka w Moralności pani Dulskiej.
Pod koniec 1945 roku przeniósł się do Olsztyna, gdzie związał się z Teatrem im. Jaracza. Tu zadebiutował także jako reżyser. Od września 1946 roku występował gościnnie w teatrach Warszawy, Krakowa, Katowic i Wrocławia.
W 1947 roku na zaproszenie Sylwestra Czosnowskiego przyjechał do Szczecina, gdzie został aktorem i reżyserem Komedii Muzycznej (póżniejszy Teatr Polski). Wystawił .m.in. Moralność pani Dulskiej, w której ponownie zagrał Zbyszka, a także Krawca w zamku, z cieszącą się wielkim powodzeniem rolą Artura Lortigana. W 1965 roku gościnnie wystąpił w słuchowisku radiowym Bronisława Słomki Ten, który przyszedł w reż. Juliusza Burskiego, emitowanym przez rozgłośnię PR w Szczecinie.
W drugiej połowie 1948 przeniósł się do Teatru Nowego w Poznaniu, gdzie grał i reżyserował m.in. Porwanie Sabinek z gościnnym występem Józefa Węgrzyna. W latach 1949-1950 związał się z łódzkim Teatrem Osa. Później występował i reżyserował w Warszawie, w Teatrze Syrena (1951) i w Teatrze Domu Wojska Polskiego.
W 1952 roku został zaangażowany przez Wilama Horzycę do Teatrów Dramatycznych we Wrocławiu. Wrocławskim scenom pozostał wierny do końca życia. Tu zagrał ponad połowę ze stu pięćdziesięciu ról, jakie miał w swym dorobku. Grał z powodzeniem zarówno role dramatyczne, jak i komediowe. W niektórych sztukach, w różnych latach, tę samą postać kreował wielokrotnie. Także reżyserował. Do najciekawszych wrocławskich kreacji należały: Hrabia Wacław w Mężu i żonie, Gospodarz w Weselu, Karenin w Annie Kareninie, Generał w Policjantach, Osip w Rewizorze, Otello w Otellu, Rotmistrz w Damach i huzarach, Profesor w Inkarno, Mefistofeles w Kordianie, Jowialski w Panu Jowialskim, Woźniak w Kondukcie.
Jako reżyser współpracował gościnnie z innymi scenami wrocławskimi (Teatr Młodego Widza, Opera, Operetka Dolnośląska, a także z Teatrem Ziemi Opolskiej w Opolu i Teatrem Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze. Jubileusz czterdziestolecia pracy artystycznej obchodził na scenie Teatru Polskiego we Wrocławiu (25 marca 1972). Zagrał wówczas Starego Aktora i Karmazyna w Wyzwoleniu.
Był cenionym, choć nie do końca wykorzystanym aktorem filmowym. Na ekranie często wcielał się w postaci ludzi dobrze urodzonych oraz wojskowych wysokich szarż. Zagrał m.in. niemieckich oficerów w Zakazanych piosenkach i w Ostatnim etapie, Konferansjera Kotowicza w Popiele i diamencie, Pułkownika w Lotnej, Tomasza w Jak być kochaną, Albina Niementowskiego w Pamiętniku pani Hanki, Inkwizytora w Rękopisie znalezionym w Saragossie, Marszałka w Lalce. Wystąpił także w popularnych serialach telewizyjnych - Czterech pancernych i psie (Profesor lekarz),Stawce większej niż zycie (Generał vo Boldt, Generał Laner) i w Czarnych chmurach (Szef trupy teatralnej). Brał również udział w licznych słuchowiskach radiowych i w spektaklach Teatru Telewizji.
Przez wiele lat kierował wrocławskim oddziałem ZASP. W 1971 roku otrzymał tytuł honorowego przewodniczącego.
Był trzykrotnie żonaty z aktorkami - Ireną Tomaszewską, Zofią Petri i Zdzisławą Zarembianką. Miał dwie córki - aktorkę Iwę i plastyczkę Małgorzatę.
Zmarł 16 lipca 1972 roku we Wrocławiu. Jest pochowany na cmentarzu na Klecinie.
Twórczość teatralna (Szczecin)
Tytuł | Autor | Reżyseria | Forma twórczości | Postać | Teatr | Data premiery |
---|---|---|---|---|---|---|
Subretka | Jacques Deval | Zdzisław Karczewski | obsada aktorska | Teatr Komedia Muzyczna | 12 kwietnia 1947 | |
Jan | Laszlo Bus-Fekete | Artur Młodnicki | reżyseria, obsada aktorska | Jan | Teatr Komedia Muzyczna | 26 kwietnia 1947 |
Niebieski lis | Franciszek Herczeg | Artur Młodnicki | reżyseria, obsada aktorska | Tibor | Teatr Komedia Muzyczna | 10 maja 1947 |
Moja żona Penelopa | Zdzisław Gozdawa, Wacław Stępień | Artur Młodnicki | reżyseria, obsada aktorska | Hermes | Teatr Komedia Muzyczna | 31 maja 1947 |
Milionerka | George Bernard Shaw | Artur Młodnicki | reżyseria, obsada aktorska | Roland Valetti | Teatr Komedia Muzyczna | 19 lipca 1947 |
Rozdroże miłości | Jerzy Zawieyski | Artur Młodnicki | reżyseria, obsada aktorska | Ksiądz Jan | Teatr Komedia Muzyczna | 20 września 1947 |
Moralność pani Dulskiej | Gabriela Zapolska | Artur Młodnicki | reżyseria, obsada aktorska | Zbyszek | Teatr Komedia Muzyczna | 4 października 1947 |
Dzień bez kłamstwa | James Montgomery | Artur Młodnicki i Zespół | reżyseria | Teatr Polski | 22 listopada 1947 | |
Krawiec w zamku | Paul Armont, Leopold Marchand | Artur Młodnicki | reżyseria, inscenizacja i opracowanie tekstu, obsada aktorska | Artur Lortigan | Teatr Polski | 6 stycznia 1948 |
Przyjaciel nadejdzie wieczorem | Jacques Companeez, Yvan Noe | Henryk Lotar | obsada aktorska | Doktor Tiller | Teatr Polski | 31 stycznia 1948 |
Droga do źródeł | Tadeusz Perkitny | Artur Młodnicki | reżyseria | Teatr Polski | 20 lutego 1948 | |
Ósma żona Sinobrodego | Alfred Savoir (właść. A. Poznański) | Artur Młodnicki | reżyseria | Teatr Polski | 6 marca 1948 |
Afisze teatralne
Nagrody i wyróżnienia
- 1958 – Nagroda artystyczna m. Wrocławia
- 1960 – nagroda za rolę Gospodarza w Weselu w Teatrach Dramatycznych we Wrocławiu na I Festiwalu Teatrów Śląska i Opolszczyzny we Wrocławiu
- 1963 – nagroda Wydziału Kultury MRN w Krakowie za rolę Profesora w Inkarno w Teatrach Dramatycznych we Wrocławiu na IV Festiwalu Polskich Sztuk Wspólczesnych we Wrocławiu
- 1966 – Srebrna Iglica - wyróżnienie w plebiscycie wrocławskiego „Słowa Polskiego”
- 1967 – Brązowa Iglica - wyróżnienie w plebiscycie wrocławskiego „Słowa Polskiego”
- 1968 – nagroda Towarzystwa Miłośników Wrocławia za role Dorna w Czajce i Nieszczęśliwca w Lesie
- 1968 – wyróżnienie (dyplom honorowy) za rolę prof. Nielsena w Punkcie na V Telewizyjnym Festiwalu Teatrów Dramatycznych
- 1970 – Brązowa Iglica - wyróżnienie w plebiscycie wrocławskiego „Słowa Polskiego”
Odznaczenia
- 1967 – Złoty Krzyż Zasługi
Ciekawostki
- Jego imię nosi jedna z wrocławskich ulic
Źródła
Bibliografia
- Teatry Dramatyczne w Szczecinie 1945-1965 (pod red. Danuty Piotrowskiej), Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW Prasa, Poznań 1965
Inne
- Strona internetowa Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie
- Strona internetowa PWSFTviT w Łodzi