Bohdan Gierszanin

Z Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Bohdan Gierszanin
aktor, reżyser, dyrektor teatru
brak zdjecia
Bohdan Gierszanin w „Policjantach” Sławomira Mrożka (1964)
Data urodzenia 8 października 1932
Miejsce urodzenia Grodno
Data śmierci 12 stycznia 2010
Miejsce śmierci Opole
Miejsce spoczynku Cmentarz komunalny w Półwsi (kw. 21NC-2-3)


Bohdan Gierszanin (1932-2010) – aktor, reżyser, dyrektor teatru, działacz społeczny

Życiorys

Bohdan Gierszanin (właść. Alojzy Bohdan Aleksander Gierszanin) urodził się 8 października 1932 roku w Grodnie. Zainteresowania teatrem przejawiał już jako chłopiec. Zaczynał jako amator w teatrze Weroniki Nowickiej przy gorzowskim Gimnazjum Handlowym (1947-1949). Po ukończeniu w 1952 roku Technikum Pocztowego w Gorzowie, podjął studia filologiczne na Uniwersytecie Poznańskim, które jednak przerwał. Zdał egzamin na wydział aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej (obecnie Akademia Teatralna im. A. Zelwerowicza) w Warszawie. Tu poznał Aleksandra Zelwerowicza, który wywarł duży wpływ na dalszy przebieg jego kariery artystycznej. Dyplom uzyskał w 1957 roku. W przedstawieniach dyplomowych zagrał role Wysockiego w Nocy listopadowej Stanisława Wyspiańskiego i Księcia w komedii Williama Shakespeare'a Jak wam się podoba.

Jeszcze podczas studiów pracował dorywczo w Teatrze Domu Wojska Polskiego (1956/1957). Zagrał także epizodyczne role w filmach Godziny nadziei, Syrena warszawska i Kapelusz pana Anatola. W 1957 roku został zaangażowany do Teatru im. A. Fredry w Gnieźnie, którym kierował Eugeniusz Aniszczenko. Zagrał tu wiele interesujących ról m.in. Alfreda w Mężu i żonie Aleksandra Fredry, Almawiwę w Weselu Figara Pierre'a Beaumarchais'go, Piorunowicza w Klubie Kawalerów Michała Bałuckiego, Żydka w Pastorałce Leona Schillera, Rodryga w Cydzie Corneille'a - Wyspiańskiego.

W 1959 roku przyjechał do Szczecina i został aktorem Państwowych Teatrów Dramatycznych, które przeżywały okres swojej świetności pod dyrekcją Aleksandra Rodziewicza. Ww wrześniu 1975 roku został powołany na stanowisko dyrektora i kierownika artystycznego PTD (podlegały mu: Teatr Polski, scena w Zamku Książąt Pomorskich w Sali Bogusława oraz scena objazdowa). Od 1976 do 1978 roku był aktorem Teatru Polskiego. Najchętniej grywał role charakterystyczne i komediowe. Za jego najciekawsze kreacje uważa się m.in. Benvolia w Romeo i Julii Williama Shakespeare'a, Pawła w Pierwszym dniu wolności Leona Kruczkowskiego, Jurka w Kuglarzach Zdzisława Skowrońskiego, Wacława w Zemście Aleksandra Fredry, Żegotę w Dziadach Adama Mickiewicza.

Zajmował się również teatrem małych form i estradą poetycką. Współpracował z Teatrem Krypta. W latach 1968-1969 był kierownikiem artystycznym (wspólnie ze Zbigniewem Mamontem) tej sceny. Grał i reżyserował w Teatrze „13 Muz”. Współpracował z Estradą Szczecińską oraz z zespołami i teatrami studenckimi Szczecina. Za upowszechnianie kultury i działalność kulturalno-społeczną był wielokrotnie wyróżniany. Współpracował z licznymi stowarzyszeniami i organizacjami na terenie miasta, m.in. z Oddziałem Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Pełnił szereg funkcji społecznych, m.in. był przewodniczącym Komisji Kultury Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie. Należał do PZPR. Był delegatem na Konferencję Dzielnicową tej partii (1970).

W 1978 roku opuścił Szczecin. Kolejno był aktorem Teatru Dramatycznego w Elblągu (1978-1984), Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu (1984-1994 i 1995-2000) i Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu (1994-1995).

Był mężem aktorki Marii Bakki (ur. 1922).

Zmarł 12 stycznia 2010 w Opolu. Został pochowany 18 stycznia na cmentarzu komunalnym w Opolu Półwsi przy ul. Cmentarnej (kw. 21NC-2-3).

Działalność artystyczna (Szczecin)

Teatr

Tytuł Autor Reżyseria Forma twórczości Postać Teatr Data premiery
Podróż p. Perrichon Eugene Labiche Janusz Obidowicz obsada aktorska Major Mathiieu PTD (Teatr Polski) 4 listopada 1959
Romeo i Julia William Shakespeare Artur Kwiatkowski obsada aktorska Benvolio PTD (Teatr Współczesny) 19 stycznia 1960
Pierwszy dzień wolności Leon Kruczkowski Andrzej Makarewicz obsada aktorska Paweł PTD (Teatr Współczesny) 24 kwietnia 1960
Kram z piosenkami Leon Schiller Barbara Fijewska obsada aktorska Pasterz; Markiz I; Dworzanin; Ułan; Kawaler PTD (Teatr Współczesny) 15 września 1960
Zemsta Aleksander Fredro Józef Gruda obsada aktorska Wacław, syn rejenta PTD (Teatr Współczesny) 7 grudnia 1960
Manon Lesacaut Vitezslav Nezval Zdzisław Tobiasz obsada aktorska Duval-syn PTD (Teatr Polski) 13 grudnia 1960
Klątwa Stanisław Wyspiański Zbigniew Roman obsada aktorska Parobek PTD (Teatr Polski) 7kwietnia 1961
Sto dni małżeństwa Marta Gergely Zdzisław Tobiasz obsada aktorska Dijosz PTD (Teatr Polski) 1 czerwca 1961
Kuglarze Zdzisław Skowroński Zdzisław Tobiasz obsada aktorska Jurek PTD (Teatr Współczesny) 12 września 1961
Skąpiec Molière Andrzej Makarewicz asystent reżysera, obsada aktorska Strzałka PTD (Teatr Polski) 24 września 1961
Obrona Ksantypy Ludwik Hieronim Morstin Aleksander Rodziewicz obsada aktorska Epistates PTD (Teatr Współczesny) 7 listopada 1961
Kordian Juliusz Słowacki Ryszard Sobolewski obsada aktorska Spiskowy; Szlachcic PTD (Teatr Współczesny) 16 stycznia 1962
Idiotka Marcel Achard Irena Grywińska-Adwentowicz asystent reżysera, obsada aktorska Mecenas Eliasz Cardinal PTD (Teatr Polski) 24 kwietnia 1962
Damy i huzary Aleksander Fredro Józef Gruda obsada aktorska Rembo PTD (Teatr Współczesny) 6 czerwca 1962
Hotel Astoria Aleksander Sztejn Ryszard Sobolewski obsada aktorska Piotr Naryszkin; Porucznik PTD (Teatr Polski) 6 listopada 1962
Wesele Stanisław Wyspiański Józef Gruda obsada aktorska Staszek; Upiór PTD (Teatr Współczesny) 18 stycznia 1963
Hamlet William Shakespeare Aleksander Rodziewicz asystent reżysera, obsada aktorska Aktor; Bernardo PTD (Teatr Współczesny) 19 kwietnia 1963
Zawisza Czarny Juliusz Słowacki Andrzej Witkowski obsada aktorska Zbigniew Oleśnicki PTD (Teatr Polski) 24 sierpnia 1963
Piąta kolumna Ernest Hemingway Zbigniew Cybulski obsada aktorska I Towarzysz PTD (Teatr Polski) 20 grudnia 1963
Fizycy Friedrich Dürrenmatt Józef Gruda obsada aktorska Uwe Sievers PTD (Teatr Polski) 19 stycznia 1964
Makbet William Shakespeare Maryna Broniewska obsada aktorska Sejton PTD (Teatr Współczesny) 25 marca 1964
Heloiza i Abelard Roger Vailland Zdzisław Krauze obsada aktorska Książę Teatr Krypta 4 maja 1964
Sułkowski Stefan Żeromski Jerzy Kreczmar asystent reżysera, obsada aktorska Erizzo; Generał; Trzmiel PTD (Teatr Współczesny) 5 lipca 1964
Pod drzwiami Wolfgang Borchert Zdzisław Krauze obsada aktorska Teatr Krypta 5 września 1964
Rzecz o ludziach (montaż poetycki z okazji rocznicy Rewolucji Październikowej) Konstanty Treniew, Wsiewołod Wiszniewski, Nikołaj Pogodin, Michaił Bułhakow, Isaak Babel Zdzisław Krauze obsada aktorska Rewolucjonista Teatr Krypta (Sala Szwedzka) 2 listopada 1964
Policjanci Sławomir Mrożek Jan Maciejowski obsada aktorska Policjant; Sierżant policji-prowokator PTD (Teatr Współczesny) 4 listopada 1964
Przygody dobrego wojaka Szwejka Jaroslav Hašek Jan Maciejowski obsada aktorska Baloun; Bretschneider; Konduktor PTD (Teatr Współczesny) 20 grudnia 1964
Bardzo starzy oboje Kazimierz Brandys Bohdan Gierszanin adaptacja, reżyseria, obsada aktorska Narrator Teatr Krypta 18 stycznia 1965
Matka Courage i jej dzieci Bertolt Brecht Zbigniew Mak obsada aktorska Szwajcerkas PTD (Teatr Współczesny) 20 marca 1965
Przychodzę opowiedzieć Jerzy Broszkiewicz Hieronim Konieczka obsada aktorska Dolek, Pawelik PTD (Teatr Polski) 1 maja 1965
Bogowie Zygmunt Mycielski Zdzisław Krauze obsada aktorska Teatr Krypta czerwiec 1965
Dzieci słońca Maksym Gorki Jan Maciejowski asystent reżysera, obsada aktorska Roman PTD (Teatr Współczesny) 9 października 1965
Szkoła żon Molière Andrzej Ziębiński asystent reżysera, obsada aktorska Jaśko PTD (Teatr Współczesny) 4 grudnia 1965
Rapsody Stanisław Wyspiański Bohdan Gierszanin opracowanie dramaturgiczne (wspólnie z Bohdanem Albertem Janiszewskim), reżyseria, obsada aktorska Teatr Krypta 28 lutego 1966
Dziady Adam Mickiewicz Jan Maciejowski obsada aktorska Żegota; Żołnierz; Chór PTD (Teatr Współczesny) 12 marca 1966
Który z nich M. Mansfeld Andrzej Ziębiński obsada aktorska Żołnierz PTD (Teatr Polski) 28 kwietnia 1966
Mordercy i świadkowie Tadeusz Polanowski Jan Maciejowski obsada aktorska Delgado; Moore PTD (Teatr Współczesny) 24 czerwca 1966
Otello William Shakespeare Jan Maciejowski obsada aktorska Obywatel Cypru PTD (Teatr Współczesny) 1 października 1966
Trzy monologi (Apologia Orfeusza, śpiewaka i błazna rodem z Francji, syna królewskiego; Modlitwa Heloizy, kochanki Piotra Abelarda, kanonika i teologa; Wielkie kazanie księdza Bernarda) Leszek Kołakowski Bohdan Gierszanin adaptacja i reżyseria, obsada aktorska Orfeusz Teatr Krypta 3 października 1966
Zbójcy Fryderyk Schiller Edmund Pietryk obsada aktorska Herman, nieprawy syn pewnego arystokraty PTD (Teatr Współczesny) 3 grudnia 1966
Pan Jowialski Aleksander Fredro Andrzej Ziębiński obsada aktorska Janusz PTD (Teatr Współczesny) 13 stycznia 1967
Lato Tadeusz Rittner Andrzej Ziębiński obsada aktorska Sekundariusz PTD (Teatr Polski) 12 marca 1967
Wiosna 21 Aleksander Sztejn Jan Maciejowski obsada aktorska Marynarz PTD (Teatr Współczesny) 1 czerwca 1967
Ryszard III William Shakespeare Jan Maciejowski obsada aktorska Morderca II; Posłaniec III PTD (Teatr Współczesny) 29 września 1967
Dożywocie Aleksander Fredro Janusz Marzec obsada aktorska Filip PTD (Teatr Polski) 13 października 1967
Niezwykła przygoda Pana Kleksa Jan Brzechwa Jan Maciejowski obsada aktorska Abeta; Milicjant; Zawodnik III PTD (Teatr Współczesny) 14 stycznia 1968
Don Juan Molière Tadeusz Byrski obsada aktorska Posąg Komandora PTD (Teatr Współczesny) 15 marca 1968
Cesarsko-królewski narzeczony Ludwik Askenazy Jan Maciejowski obsada aktorska Pepi Bublanina PTD (Teatr Współczesny) 4 maja 1968
Skok Wojciech Jerzy Wójcik Zdzisław Krauze obsada aktorska Marian PTD (Teatr Polski) 15 maja 1968
Królowa przedmieścia Konstanty Krumłowski Ewa Kołogórska obsada aktorska Antek PTD (Teatr Polski) 22 września 1968
Brzeg Ryszard Liskowacki Jan Maciejowski obsada aktorska St. sierżant Ogórczyk PTD (Teatr Współczesny) 8 listopada 1968
Historia o starym wdowcu z roku 1637 Peter Hacks Zbigniew Mamont obsada aktorska Teatr Krypta 10 lutego 1969
Wyzwolenie Stanisław Wyspiański Jan Maciejowski obsada aktorska Maska; Przodownik (Mówca) PTD (Teatr Współczesny) 14 lutego 1969
Księżyc Stanisław Grochowiak Bohdan Gierszanin opracowanie tekstu, inscenizacja, obsada aktorska Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Imprez Artystycznych (Teatr Krypta) 9 kwietnia 1969
Rzecz listopadowa Ernest Bryll Krystyna Skuszanka, Jerzy Krasowski obsada aktorska Młody Prozaik PTD (Teatr Współczesny) 20 kwietnia 1969
Henryk IV William Shakespeare Jan Maciejowski obsada aktorska Sir Walter Blunt PTD (Teatr Współczesny) 12 czerwca 1969
Król w kraju rozkoszy Franciszek Zabłocki Wanda Laskowska obsada aktorska Gamoń PTD (Teatr Współczesny) 11 września 1969
Królowa Śniegu Eugeniusz Szwarc Jowita Pieńkiewicz obsada aktorska Król PTD (Teatr Współczesny) 7 listopada 1969
Po górach, po chmurach Ernest Bryll Jowita Pieńkiewicz obsada aktorska Wół PTD (Teatr Polski) 8 lutego 1970
Nasz współczesny (montaż literacki) Teresa Worono (oprac.) na podst. korespondencji Włodzimierza Ilicza Lenina, poezji Włodzimierza Majakowskiego oraz fragm. sztuki Bolszewicy Michaiła Szatrowa Bohdan Gierszanin i Wacław Ulewicz reżyseria, obsada aktorska Woj. Przeds. Imprez Artyst., WDK, Tow. Krzew. Kult. Świeckiej 15 marca 1970
Wesele Stanisław Wyspiański Józef Gruda obsada aktorska Upiór PTD (Teatr Polski) 10 maja 1970
Drewniaczek Ludwik Świeżawski Ewa Kołogórska obsada aktorska Ślimak PTD (Teatr Współczesny) 31 października 1970
Posłuchajcie (wieczór kulturalny) różni autorzy Bohdan Gierszanin obsada aktorska, reżyseria Klub Młodych „Nad Odrą” 22 listopada 1970
Wieczór zbrodniarzy (program rozrywkowy) obsada aktorska Klub Młodych „Nad Odrą” 26 listopada 1970
Hamlet William Shakespeare Józef Gruda obsada aktorska Rosenkrantz PTD (Sala im. Księcia Bogusława Zamku Książąt Pomorskich) 15 stycznia 1971
Dialogus de Passione abo Żałosna Tragedyja o Męce Jezusa Anonim Jitka Stokalska obsada aktorska Miles III PTD (Teatr Polski) 28 marca 1971
Rewizor Mikołaj Gogol Jitka Stokalska obsada aktorska Ziemlanika PTD (Teatr Polski) 26 września 1971
Świeta Joanna George Bernard Shaw Józef Gruda obsada aktorska Inkwizytor PTD (Teatr Polski) 22 stycznia 1972
Kopciuszek Stanisław Płonka-Fiszer Jitka Stokalska obsada aktorska Goździk PTD (Teatr Polski) 24 września 1972
Żeby jak słońce świecił socjalizm Program składany Bohdan Gierszanin, Janusz Marzec reżyseria Estrada Szczecińska 6 listopada 1972
Lubow Jarowaja Konstanty Trieniew Piotr Lwowicz Monastyrski (ZSRR) asystent reżysera, obsada aktorska Arkadiusz Jelisatow PTD (Teatr Współczesny) 15 grudnia 1972
Śmierć Kopernika Józef Gruda Józef Gruda obsada aktorska Dandyszek PTD (Teatr Polski) 28 lutego 1973
Kotka na rozpalonym blaszanym dachu Tennessee Williams Aleksander Strokowski obsada aktorska Gooper PTD (Teatr Współczesny) 24 marca 1973
Kram z piosenkami Leon Schiller Barbara Fijewska obsada aktorska Gość; Kataryniarz; Mąż; Ojciec; Pan; Przechodzień PTD (Teatr Współczesny) 8 września 1973
Człowiek znikąd Ignatij Dworiecki Józef Gruda obsada aktorska Kriukow PTD (Teatr Współczesny) 12 lutego 1974
Awans Edward Redliński Maciej Englert obsada aktorska Delegat PTD (Teatr Polski) 8 maja 1974
Wodewil warszawski Zdzisław Gozdawa, Wacław Stępień Czesław Staszewski obsada aktorska Wieczorek; Woźny PTD (Teatr Polski) 19 października 1974
Czerwone pantofelki Paul Kester Jerzy Wąsowicz obsada aktorska Burmistrz PTD (Teatr Współczesny) 3 listopada 1974
Dziesięć paradoksów prokuratora Kempnera Józef Gruda Józef Gruda obsada aktorska Profesor Dr Carl Schmitt PTD (Teatr Współczesny) 1 lutego 1975
Sytuacja Wiktor Rozow Bohdan Albert Janiszewski obsada aktorska Filip PTD (Teatr Polski) 27 kwietnia 1975
Okapi Stanisław Grochowiak Jerzy Próchnicki obsada aktorska Jaksa Zakapiorek PTD (Teatr Polski) 18 lipca 1975
Ta mała ziemia Georgij Dżagarow Andrzej Ziębiński obsada aktorska Profesor Raden Teatr Polski 19 czerwca 1976
Ślub Witold Gombrowicz Krystyna Tyszarska obsada aktorska Dygnitarz; Pijak; Szef policji Teatr Polski 19 listopada 1976
Wyprawa po zielony metal Jerzy Jesionowski Ewa Kołogórska obsada aktorska Czarny Teatr Polski 5 grudnia 1976
Przedwiośnie Stefan Żeromski Janusz Bukowski obsada aktorska Minister Teatr Polski 12 marca 1977
Kartoteka Tadeusz Różewicz Jan Jeruzal asystent reżysera, obsada aktorska Gruby Teatr Polski 25 maja 1977
Przedstawienie „Hamleta” we wsi Głucha Dolna Ivo Brešan Bohdan Cybulski obsada aktorska Mata Bukarica, zwany Bukara Teatr „13 Muz” 14 listopada 1977
Pan Tadeusz Adam Mickiewicz Janusz Bukowski obsada aktorska Wilbik Teatr Polski 4 lutego 1978



Zdjęcia ze spektakli

(fot. Grażyna Wyszomirska)

  • Bohdan Gierszanin (Roman) i Danuta Chudzianka (Łusza) w Dzieciach słońca (1965)

  • Bohdan Gierszanin (Morderca II), Zbigniew Mamont (Książę Clarence) i Antoni Szubarczyk (Morderca I) w Ryszardzie III (1967)

  • Jako Gamoń w Królu w kraju rozkoszy (1969)



Telewizja

Tytuł Autor Scenariusz (adaptacja) Reżyseria Realizacja telewizyjna Postać Data premiery
Dzieci słońca Maksym Gorki Jan Maciejowski, Bohdan Gierszanin (asystent reżysera) Juliusz Burski Roman 18 lipca 1966 (transmisja „na żywo” z Teatru Współczesnego)
Ryszard III Wiliam Shakespeare Jan Maciejowski Jan Maciejowski Morderca II 6 września 1968 (transmisja „na żywo” z Teatru Współczesnego)
Brzeg Ryszard Liskowacki Jan Maciejowski Jan Maciejowski St. sierżant Ogórczyk 25 kwietnia 1969
Henryk IV William Shakespeare Jan Maciejowski Sir Walter Blunt 15 września 1969 (transmisja „na żywo” z Teatru Współczesnego)
Tylko 68 dni Ryszard Liskowacki Czesław Staszewski Ryszard Zawidowski obsada aktorska 17 maja 1970
Hamlet William Shakespeare Józef Gruda Józef Gruda Janusz Rudnicki Rosenkrantz 20 września 1971 (transmisja z Sali Bogusława Zamku Książąt Pomorskich)
Listy z morza Andrzej Perepeczko Władysław Wojciechowski Czesław Staszewski Ryszard Zawidowski I Oficer 14 grudnia 1973



Nagrody i wyróżnienia

  • 1965 – nagroda Zarządu Głównego Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki za pracę społeczną na terenie Szczecina
  • 1965 – nagroda Centralnej Rady Związków Zawodowych i Prezydium WKZZ z okazji Dnia Teatru
  • 1970 – nagroda Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie za współudział w rozwoju Teatrów Dramatycznych i za społeczną działalność kulturalną
  • 1975 – nagroda MKiS za aktywny udział w ogólnopolskiej akcji „Teatr 75”
  • 1975 – wpis do Księgi „Zasłużony dla Ziemi Szczecińskiej” za twórcze osiągnięcia aktorskie na scenach szczecińskich teatrów, za wybitny udział w realizacji programu „Sojusz świata pracy z kulturą i sztuką”, za pomoc niesioną amatorskiemu ruchowi teatralnemu
  • 1978 – nagroda „Bliżej teatru”



Odznaczenia

Zasluzony Dzialacz.jpg
  • 1961 – Złoty Krzyż Zasługi
  • 1966 – Zasłużony Działacz Kultury
  • 1975 – Medal 30-lecia Polski Ludowej
  • 1975 – Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
  • 1986 – Medal 40-lecia Polski Ludowej
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski



Ciekawostki

  • Sylwetkę Bohdana Gierszanina zaprezentowała Rozgłośnia PR w Szczecinie 4 maja 1975 roku w programie II w cyklicznej audycji Spotkanie z aktorem



Bibliografia

Inne źródła





IES64.png
Autor opracowania: Andrzej Androchowicz


Źródło: „http://pomeranica.pl/index.php?title=Bohdan_Gierszanin&oldid=217995”