Cieszyno (powiat łobeski)
Cieszyno | |||
| |||
Nazwa niemiecka | Teschendorf | ||
Powiat | łobeski | ||
Gmina | Węgorzyno | ||
Sołectwo | Cieszyno | ||
Strona internetowa miejscowości. |
Cieszyno (niem. Teschendorf) - wieś sołecka. Owalnica rozbudowana w ulicówkę, o zabudowie zwartej, parterowej. Rozciąga się na przestrzeni ponad 1,5 km z północnego zachodu na południowy wschód, blisko wschodniego brzegu jeziora Woświn, na północ od linii kolejowej Stargard – Gdańsk. Średnia wysokość 89 m n.p.m.
Geografia
Obiekty fizjograficzne
- Kraśnica (nazwa niemiecka Bonen Berge[1]), wzgórze 113,1 n n.p.m.; na północny zachód od przystanku kolejowego Cieszyno Łobeskie;
- Plebanka (nazwa niemiecka Papen Berge[2]), wzgórze 117,6 m n.p.m.; 350 m na północ od części wsi zwanej Wydmuchy, leżącej przy drodze do przystanku kolejowego;
- Belweder (nazwa niemiecka Theater Berge[3]), wzgórze 127,6 m n.p.m.; na północny wschód od wschodniej części wsi.
Przyroda
- Park dworski, krajobrazowy, z początku XIX wieku, o cechach założenia angielskiego; pomiędzy wsią a jeziorem Woświn, powierzchnia 14 ha. Zachowany starodrzew: dąb szypułkowy o obwodzie 470 cm - pomnik przyrody, liczne dęby szypułkowe, buki, stare świerki porośnięte bluszczem. Park wpisany 10.08.1978 roku na listę obiektów zabytkowych pod nr 817[4].
- Aleja kasztanowców, prowadząca dawniej bezpośrednio do dworu od strony południowej;
- Aleja lipowa wzdłuż drogi prowadzącej przez wieś.
Historia
Pierwsza wzmianka o wsi, która nazywała się Teskendorp pochodzi z roku 1356 [5]. W latach 1257-1260 wieś weszła w posiadanie hrabiego Guncelina von Schwerin, w 1296 roku południowe i północno-wschodnie krańce wsi stanowiły granicę pomiędzy Księstwem Pomorskim a Brandenburgią. Na początku XIV wieku w posiadłościach rodziny von Wedel. W 1866 roku wieś liczyła 137 mieszkańców, było 16 domów mieszkalnych, 23 budynki gospodarcze; folwark – 259 mieszkańców, 23 budynki mieszkalne, 23 budynki gospodarcze. W 1870 roku do szkoły uczęszczało 58 uczniów. Podczas II wojny światowej obóz jeniecki i obóz pracy przymusowej[6].
Samorząd
Wieś jest siedzibą sołectwa Cieszyno
Turystyka
- Ośrodek Wypoczynkowy "Woświn" nad jeziorem Woświn. 72 miejsca noclegowe w murowanych domkach parterowych, w pokojach 2 - 3 osobowych.
- Przy przystanku kolejowym Cieszyno Łobeskie początek znakowanego szlaku pieszego koloru zielonego. Prowadzi przez Dłusko - Głowacz do Ińska i dalej do Recza.
Demografia
W roku 2010 liczba mieszkańców wyniosła 236 (120 kobiet i 116 mężczyzn):
- 16,5% w wieku przedprodukcyjnym
- 58,5% w wieku produkcyjnym
- 25,0% w wieku poprodukcyjnym[7].
Liczba ludności na dzień 31 grudnia 2012 - 225 osób[8].
Zabytki
- Kościół filialny Podwyższenia Krzyża Świętego, położony w centrum wsi, w pobliżu skrzyżowania dróg z Chociwla, Trzebawia i Winnik. Zbudowany około 1740 roku, założony na planie prostokąta z pięciobocznie zamkniętym prezbiterium. Przy południowej ścianie wieża na planie kwadratu. Całość konstrukcji ryglowej, dębowej, wypełnionej cegłą. Wieża zwieńczona ostrosłupowym hełmem, ośmiobocznym, zakończona kulą z krzyżem. Wnętrze jednoprzęsłowe. W ołtarzu obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa, po bokach i nad obrazem cenne elementy dawnego, XVIII-wiecznego ołtarza. Przy ścianie południowej umieszczona empora muzyczna, podparta czterema ozdobnie profilowanymi słupami. Na drzwiach oddzielających nawę od wieży, drewniany, barokowy kartusz. Dach kryty blachą. Na cmentarzu przykościelnym drewniana dzwonnica.
- Kościół wpisany 10.12.1963 roku do rejestru zabytków pod nr 425[9].
- Msze św. w niedziele o godz. 12.15, we wtorki o godz. 17.oo[10].
- Zabudowania podworskie, gospodarcze (daty na budynkach:1868, 1875, 1889). Dwór klasycystyczny z początku XIX wieku został w 1987 roku rozebrany.
- Grodzisko wczesnośredniowieczne, X - XII wiek, pierścieniowate o średnicy 50-60 m, majdan wklęsły, obniżony do 2 m, wał wysoki na 3-4 m. W północnym zakolu wału słabo czytelna brama z dojazdową groblą o szerokości do 5 m. Położone na szczycie wzgórza opadającego w kierunku wschodnim, w odległości 350 m na południe od toru kolejowego i 250 m na zachód od dawnej leśniczówki Cieszyno.
Przypisy
- ↑ Białecki, Tadeusz. Słownik nazw fizjograficznych Pomorza Zachodniego. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2001, s. 218
- ↑ Białecki, Tadeusz. Słownik nazw fizjograficznych Pomorza Zachodniego. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2001, s. 342
- ↑ Białecki, Tadeusz. Słownik nazw fizjograficznych Pomorza Zachodniego. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2001, s. 38
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych województwa z wyłączeniem zabytków archeologicznych w powiatach. W: Biuletyn Informacji Publicznej Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Szczecinie [online]. [Przeglądany 9 maja 2013]. Dostępny w: http://wkz.bip.alfatv.pl/strony/menu/9.dhtml
- ↑ Afeltowicz Beata. Nazwy miejscowe byłego powiatu łobeskiego. Szczecin 2013, s. 42
- ↑ Kosacki, Jerzy Mirosław, Krzysztoń, Jan. Miasto i Gmina Węgorzyno. Słownik Krajoznawczy. Materiały z inwentaryzacji krajoznawczej woj. szczecińskiego. Szczecin: Regionalna Pracownia Krajoznawcza PTTK, 1991, s. 39-42
- ↑ Portret miejscowości statystycznych w gminie Węgorzyno. W: Główny Urząd Statystyczny. Bank Danych Lokalnych [online]. [Przeglądany 9 maja 2013]. Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims
- ↑ Dane z Urzędu Gminy Węgorzyno
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych województwa z wyłączeniem zabytków archeologicznych w powiatach. W: Biuletyn Informacji Publicznej Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Szczecinie [online]. [Przeglądany 9 maja 2013]. Dostępny w: http://wkz.bip.alfatv.pl/strony/menu/9.dhtml
- ↑ Cieszyno Kościół filialny. W: Archidiecezja Szczecińsko-Kamieńska [online]. [Przeglądany 9 maja 2013]. Dostępny w: http://kuria.pl/wspolnoty/koscioly/Cieszyno-Kosciol-filialny--_440
Bibliografia
- Białecki, Tadeusz. Słownik nazw fizjograficznych Pomorza Zachodniego. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2001. ISBN 8372412014
- Cieszyno Kościół filialny. W: Archidiecezja Szczecińsko-Kamieńska [online]. [Przeglądany 9 maja 2013]. Dostępny w: http://kuria.pl/wspolnoty/koscioly/Cieszyno-Kosciol-filialny--_440
- Kosacki, Jerzy Mirosław, Krzysztoń, Jan. Miasto i Gmina Węgorzyno. Słownik Krajoznawczy. Materiały z inwentaryzacji krajoznawczej woj. szczecińskiego. Szczecin: Regionalna Pracownia Krajoznawcza PTTK, 1991
- Portret miejscowości statystycznych w gminie Węgorzyno. W: Główny Urząd Statystyczny. Bank Danych Lokalnych [online]. [Przeglądany 9 maja 2013]. Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims
- Rejestr zabytków nieruchomych województwa z wyłączeniem zabytków archeologicznych w powiatach. W: Biuletyn Informacji Publicznej Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Szczecinie [online]. [Przeglądany 9 maja 2013]. Dostępny w: http://wkz.bip.alfatv.pl/strony/menu/9.dhtml