Gryfino
Gryfino | |||
| |||
Nazwa niemiecka | Greifenhagen | ||
Powiat | gryfiński | ||
Gmina | Gryfino | ||
Strona internetowa miejscowości. |
Gryfino, (niem. Greifenhagen) – miasto w zachodniej części woj. zachodniopomorskiego, siedziba władz powiatu gryfińskiego i gminy miejsko-wiejskiej Gryfino.
Geografia
Gryfino leży nad Odrą Wschodnią (Regalicą) i wchodzi w skład gminy Gryfino, która graniczy na zachodzie z rzeką Odrą, na północy z powiatem polickim (gminą Kołbaskowo) oraz Szczecinem, na północny wschód z gminą Stare Czarnowo, na wschodzie z powiatem pyrzyckim (gminą Bielice), na południu z gminą Banie, a na południowym zachodzie z gminą Widuchowa. [1]
Położenie
Obszar gminy Gryfino (w tym miasto Gryfino) pod względem ukształtowania terenu dzieli się na dwa zróżnicowane mezoregiony tj. Dolinę Dolnej Odry oraz Równinę Wełtyńską, które wchodzą w skład podprowincji Pobrzeży Południowobałtyckich.
- Mezoregion Równiny Wełtyńskiej - stanowi zachodni kraniec Niziny Pyrzyckiej. Równina jest lekko sfalowana, z licznymi nieregularnymi wzniesieniami o łagodnych stokach i przeciętnej wysokości 30 – 50 metrów nad poziomem morza. Występują tu liczne jeziora rynnowe i niewielka ilość lasów.
- Mezoregion Dolina Odry - większe połacie doliny zajmują obszary zabagnione. Teren urozmaicony przez strome krawędzie dolin Tywy i Pniewy [2]
Klimat
Gmina Gryfino (wraz z miastem Gryfino) pod względem klimatycznym jest zaliczana do szczecińskiej dzielnicy klimatu dziedziny bałtyckiej. Znaczny wpływ na kształtowanie się klimatu na terenie gminy ma bliskość morza oraz obecność dużych zakładów produkcyjnych i przemysłowych znajdujących się w jej otoczeniu (25 km od Szczecina). Obszar gminy ma dość swoisty charakter, z klimatem należącym do najcieplejszych w Polsce.
Parametry klimatyczne dla Powiatu Gryfińskiego w latach 2007-2008:
- średnia roczna temperatura powietrza (stopnie Celcjusza) ---> 9,1-9,2
- średni opad roczny (mm)---> 506,8-521
- ciśnienie atmosferyczne (hPa) ---> 993,2
- wilgotność powietrza (%) ---> 74,3-79,80
- średnia prędkość wiatru (m/s) ---> 1,1-1,5
Pory letnie na terenie gminy są dość ciepłe, na ogół suche i nie trwają zbyt długo (poniżej 100 dni). Liczba dni, w których temperatura przewyższa 25 stopni Celcjusza utrzymuje się na poziomie 25-30 dni. Średnia temperatura lipca wynosi około 18 stpni Celcjusza. Zimy na analizowanym obszarze są niezbyt mroźne i dość krótkie. Trwają około 50 dni, a liczba mroźnych dni waha się pomiędzy 20-25 dni.
Pokrywa śnieżna utrzymuje się nie dłużej niż 35 dni, a średnia temperatura w miesiącu styczniu wynosi od 0,9 do -1 stopni Celcjusza. Średni roczny opad na terenie gminy wynosi 515 mm. Jest to jeden z bardziej suchych obszarów na niżu polskim. Największe zachmurzenie występuje w miesiącach letnich - szczególnie w lipcu, natomiast najmniejsze w marcu, maju i październiku.
W dolinie Odry rośliny mają najdłuższy okres wegetacyjny wynoszący około 230 dni. [3]
Obiekty fizjograficzne
- rzeka Odra
Przyroda
W pobliżu Gryfina mieści się Park Krajobrazowy „Dolina Dolnej Odry”, który leży między Odrą Zachodnią i Odrą Wschodnią, obejmując swoim zasięgiem obszar Międzyodrza. Został powołany 1 kwietnia 1993 roku. Jego powierzchnia wynosi obecnie 6009 ha. Park jest miejscem bytowania przyrody związanej ze środowiskiem wodnym i bagiennym. [4]
W Gryfinie znajduje się również park miejski im. Stanisławy Siarkiewicz. [5]
Historia
We wczesnym średniowieczu rejon wokół miasta zamieszkiwały plemiona słowiańskie. W XII wieku znajdowały się na obszarze obecnego miasta dwie wsie (jedna z nich znana jest z nazwy - to wieś rybacka o nazwie Dąbrowa). Na ich bazie powstało później średniowieczne miasto Gryfino, którego początek wiąże się z decyzją księcia Barnima | z 1254 roku, który założył wówczas de facto nowe miasto, nadając mu niemiecką nazwę Greifenhagen. Greifenhagen wchłonęło później obie, wspomniane powyżej wsie. Wielki pożar doszczętnie zniszczył Gryfino w 1530 roku. Do 1648 miejscowość wchodziła w skład Księstwa Pomorskiego (Księstwo Szczecińskie). Wówczas w wyniku wojny trzydziestoletniej (1618-1648) oraz wymarciu bez potomka ostatniego księcia z dynastii Gryfitów - Bogusława XIV - obszar ten przeszedł w ręce Szwedów. [6] [7]
W 1679 w wyniku działań wojennych elektor brandenburski przejął Gryfino na mocy traktatu pokojowego w Saint-Germain-en-Laye. Państwo Hohenzollernów określane w historiografii jako Brandenburgia-Prusy w 1701 roku otrzymało oficjalną nazwę Królestwa Prus. Po reformach Steina i Hardenberga Gryfino weszło w skład zorganizowanego w latach 1816-1818 Landkreis Greifenhagen (powiatu Gryfino) przyporządkowanego do Provinz Pommern (prowincji pomorskiej). W 1871 roku nastąpiło zjednoczenie wszystkich ziem niemieckich i powołanie II Rzeszy Niemieckiej. W 1780 roku wielka powódź dotknęła miasto. Gryfino w 1877 roku uzyskało połączenie kolejowe. [8]
W marcu 1945 roku dotarł tutaj front wschodni. W czasie ciężkich walk o przyczółek Dąbie-Gryfino pomiędzy żołnierzami niemieckimi a radzieckimi (wspieranymi przez jednostki Wojska Polskiego) spora część miasta została mocno zniszczona. Ostatecznie - 20 marca 1945 roku oddziały niemieckie wycofały się na lewy brzeg Odry. [9] [10]
Po 1945 roku miejscowość (razem z tzw. "Ziemiami Odzyskanymi") w wyniku decyzji mocarstw została przyznana Polsce. Miastu nadano wówczas polską nazwę, która zastąpiła dotychczasową - Greifenhagen. Gryfino wchodziło początkowo w skład Okręgu Pomorze Zachodnie. 29 maja 1946 roku nastąpiła zmiana nazewnictwa. Okręg Pomorze Zachodnie został przemianowany na województwo szczecińskie. W wyniku reformy administracyjnej z 1998 roku podział administracyjny od stycznia 1999 roku przybrał obecną formę. [11] [12]
Samorząd
Samorząd Gryfina: [13]
- Henryk Piłat - Burmistrz Gryfina
- Beata Kryszkowska - Sekretarz Gryfina
- Jolanta Staruk - Skarbnik Gryfina
Radni VI Kadencji Rady Miejskiej w Gryfinie: [14]
- Sawaryn Mieczysław - Przewodniczący Rady Miejskiej w Gryfinie
- Janusz Skrzypiński - Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej w Gryfinie
- Paweł Nikitiński - Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej w Gryfinie
- Magdalena Chmura–Nycz
- Ewa De La Torre
- Tadeusz Figas
- Kazimierz Fischbach
- Rafał Guga
- Krzysztof Hładki
- Jarosław Kardasz
- Elżbieta Kasprzyk
- Jacek Kawka
- Eugeniusz Kuduk
- Tomasz Namieciński
- Janina Nikitińska
- Jerzy Piasecki
- Ryszard Radawiec
- Eugeniusz Robak
- Marek Suchomski
- Zenon Trzepacz
- Jolanta Witowska
Obecny skład samorządu wybrano w wyborach samorządowych VI kadencji z dnia 21 listopada 2010 roku.
Gospodarka i infrastruktura
Podmioty gospodarki narodowej miasta Gryfino wg rejestru REGON, stan na grudzień 2010 [15]
Sekcja PKD | Liczba podmiotów |
Sekcja A - Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo | 65 |
Sekcja B - Górnictwo i wydobywanie | 0 |
Sekcja C - Przetwórstwo przemysłowe | 261 |
Sekcja D - Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych | 3 |
Sekcja E - Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją | 3 |
Sekcja F - Budownictwo | 509 |
Sekcja G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych | 736 |
Sekcja H - Transport i gospodarka magazynowa | 207 |
Sekcja I - Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi | 103 |
Sekcja J - Informacja i komunikacja | 34 |
Sekcja K - Działalność finansowa i ubezpieczeniowa | 91 |
Sekcja L - Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości | 73 |
Sekcja M - Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna | 198 |
Sekcja N - Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca | 106 |
Sekcja O - Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne | 13 |
Sekcja P - Edukacja | 66 |
Sekcja Q - Opieka zdrowotna i pomoc społeczna | 157 |
Sekcja R - Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją | 54 |
Sekcja S i T - Pozostała działalność usługowa | 194 |
Drogi krajowe i wojewódzkie
Przez miasto przebiegają: droga krajowa nr 31 oraz droga wojewódzka nr 120: [16] [17]
- droga krajowa nr 31 ---> Szczecin - Gryfino - Widuchowa - Chojna - Mieszkowice - granica państwa
- droga wojewódzka nr 120 ---> granica państwa - Gryfino - Wełtyń - Stare Czarnowo - Motaniec (powiat stargardzki)
Transport kolejowy [18]
Przez miasto przebiega fragment linii kolejowej nr 273 (Szczecin-Wrocław). Pociągi zatrzymują się na stacji w Gryfinie. [19]
Kultura
Na terenie gminy znajduje się Gryfiński Dom Kultury, który posiada dwa obiekty (budynek przy ulicy Kościelnej 24 oraz Szczecińskiej 17). [20] Placówka jest animatorem większości imprez organizowanych w regionie. Przy Gryfińskim Domu Kultury funkcjonują: [21]
- pracownie plastyczne
- pracownie muzyczne
- pracownie teatralne
- pracownie taneczne
- pracownia filmowa
- koło turystyczne
- kapele ludowe
W Gryfinie działa także kino "Gryf", którego siedziba mieści się w budynku Gryfińskiego Domu Kultury (ul. Szczecińska 17). Popularyzacją lokalnej historii zajmuje się natomiast Towarzystwo Miłośników Historii Ziemi Gryfińskiej. [22] [23] [24] Bieżące wiadomości z życia regionu przekazują portal igryfino.pl oraz Gazeta Gryfińska.
Zespoły i stowarzyszenia funkcjonujące w mieście: [25]
- Muzyka
- Chór Parafialny "Sorridere"
- Stowarzyszenie Wokalne "Res Musica"
- Teatr i taniec
- Teatr Tańca "Ego Vu"
- Teatr UHURU [26]
- Teatr 6 i pół
- Teatr Oczy Ku Niebu
- Zespoły dziecięce
- Teatry dziecięce
- Zespół Taneczny "Arkan"
Biblioteka
W mieście znajduje się Biblioteka Publiczna w Gryfinie (ul. Kościelna 24), która posiada 2 filie na terenie miasta. [27]
- Filia Górny Taras (ul. Krasińskiego 85)
- Filia Naukowa (ul. Niepodległości 20)
Imprezy cykliczne [28]
- Gryfiński Festiwal Miejsc i Podróży "Włóczykij" (luty) [29]
- Festiwal Intymnych Form Artystycznych - FIFART (kwiecień) [30]
- Gryfińskie Rajdy Rowerowe (kwiecień-październik)
- Koncert tańca współczesnego (kwiecień)
- Dni Gryfina (1-3 maja) [31]
- Międzynarodowe Spotkania Szachowe (1-3 maja)
- Międzynarodowy Festiwal Mini Piłki Nożnej (czerwiec)
- Zderzenie Sztuk i Kultur "Sztukowanie" (wrzesień)
Oświata
Przedszkola [32]
- Przedszkole nr 1 im. Krasnala Hałabały (ul. Wojska Polskiego 11) [33]
- Przedszkole nr 2 im. Misia Uszatka (ul. Krzywoustego 5) [34]
- Przedszkole nr 3 im. Kubusia Puchatka (ul. Krasińskiego 29) [35]
- Przedszkole nr 4 im. Pszczółki Mai (ul. Łużycka 21 - ze względu na zły stan techniczny obiektu na przełomie lutego i marca 2013 roku pojawiła się koncepcja, aby przenieść placówkę do gmachu przy ul. Kościuszki 17; wcześniej mieściła się tam Szkoła Podstawowa nr 4, o której likwidacji ostatecznie zadecydowano pod koniec kwietnia 2013 roku [36] [37] [38])
- Przedszkole nr 5 im. Calineczki (ul. Żeromskiego 12) [39]
Szkoły podstawowe [40]
- Szkoła Podstawowa nr 1 z oddziałami integracyjnymi im. Marii Dąbrowskiej (ul. Łużycka 22) [41]
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. kpt. ż. w. Mamerta Stankiewicza (ul. 9 Maja 4) [42]
- Szkoła Podstawowa nr 3 (ul. Jarosława Iwaszkiewicza 70 - funkcjonuje w ramach Zespołu Szkół w Gryfinie) [43]
25 kwietnia 2013 Rada Miejska w Gryfinie podjęła decyzję o likwidacji Szkoły Podstawowej nr 4 im. Podróżników Polskich z dniem 31 sierpnia 2013 roku. [44] [45] [46]
Gimnazja
- Gimnazjum nr 1 im. Olimpijczyków Polskich (ul. Jarosława Iwaszkiewicza 70 - funkcjonuje w ramach Zespołu Szkół w Gryfinie) [47]
- Gimnazjum nr 2 (ul. Niepodległości 16 - funkcjonuje w ramach Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Gryfinie) [48]
Szkolnictwo ponadgimnazjalne
- I Liceum Ogólnokształcące im. Aleksandra Omieczyńskiego (ul. Niepodległości 16 - funkcjonuje w ramach Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Gryfinie) [49]
- Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 (ul. Łużycka 91) [50]
- II Liceum Ogólnokształcące
- Technikum Zawodowe
- Zasadnicza Szkoła Zawodowa
Z dniem 1 września 2008 roku (uchwała Rady Miejskiej w Gryfinie z 29 lutego 2008 roku) dotychczasowy "Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Gryfinie" został przemianowany na "Zespół Szkół Ogólnokształcących w Gryfinie". [51] Powołano wówczas do życia Gimnazjum nr 2, które weszło w jego skład. [52] 25 kwietnia 2013 roku podjęto decyzję o likwidacji z końcem sierpnia 2013 roku I Liceum Profilowanego w Gryfinie, wchodzącego dotychczas w skład Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Gryfinie. [53]
24 czerwca 2013 roku Rada Powiatu uchwaliła decyzję o likwidacji z dniem 31 sierpnia 2013 roku trzech placówek działających dotychczas w ramach Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Gryfinie: [54]
- Liceum Ogólnokształcącego Uzupełniającego dla Dorosłych
- II Liceum Profilowanego - szkoły niefunkcjonującej od 2009 roku
- Technikum Uzupełniającego dla Dorosłych - niefunkcjonującej już wówczas szkoły ponadgimnazjalnej
Szkolnictwo specjalne
Uchwałą Rady Powiatu z dnia 24 czerwca 2013 roku zadecydowano o rozwiązaniu z dniem 31 sierpnia 2013 roku Zespołu Szkół Specjalnych w Gryfinie (ul. Łużycka 82). Na mocy tej decyzji zlikwidowano Szkołą Podstawową Specjalną oraz Gimnazjum Specjalne w Gryfinie. Od tego momentu placówki z Nowego Czarnowa (Szkoła Podstawowa Specjalna w Nowym Czarnowie oraz Gimnazjum Specjalne w Nowym Czarnowie), które wchodziły dotąd w skład Zespołu Szkół Specjalnych w Gryfinie utworzyły Zespół Szkół Specjalnych w Nowym Czarnowie. [55]
Kościoły i związki wyznaniowe
Teren miasta należy do Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce. Pod względem administracji kościelnej miasto jest częścią Dekanatu Gryfino. [56]
W Gryfinie swoje siedziby mają 2 parafie. Na terenie miasta znajdują się również 2 kościoły parafialne: [57] [58]
- parafia rzymskokatolicka pw. Narodzenia NMP
- kościół parafialny pw. Narodzenia NMP
- parafia rzymskokatolicka pw. Niep. Serca NMP
- kościół parafialny pw. Niep. Serca NMP [59]
Pozostałe związki wyznaniowe, które znajdują się na terenie Gryfina: [60]
- Kościół Chrześcijan Baptystów (ul. Flisacza 43)
- Kościół Zielonoświątkowy (ul. Pionierów 9)
Sport
W mieście znajdują się dwa kluby sportowe, które występują w rozgrywkach piłkarskich organizowanych przez Zachodniopomorski Związek Piłki Nożnej. Największym zespołem w Gryfinie jest "Energetyk". [61] [62]
- Klub Sportowy "Energetyk" Gryfino; piłka nożna - III liga 2012/2013, grupa: pomorsko-zachodniopomorska [63] [64]
- Klub Sportowy Polonia Gryfino: piłka nożna - Klasa B 2012/2013, grupa: Szczecin VI [65]
"Energetyk" Gryfino jest klubem wielosekcyjnym. Oprócz piłki nożnej w klubie istnieje kilka innych sekcji:
- piłka ręczna (II Liga Mężczyzn w sezonie 2012/2013) [66]
- tenis ziemny
- kajakarstwo, wioślarstwo
- sporty walki: karate, boks, aikido
Pozostałe kluby funkcjonujące w mieście: [67] [68] [69]
- Międzyszkolny Klub Sportowy "Hermes" (lekkoatletyka, gimnastyka artystyczna, triathlon, biathlon, maratony) [70]
- Uczniowski Klub Sportowy "Energetyk Junior" (piłka nożna, kolarstwo)
- Uczniowski Klub Sportowy "Aikido-Taiso" (karate, boks, aikido) [71]
- Uczniowski Klub Sportowy "Kamikaze" (sporty walki)
- Uczniowski Klub Sportowy "Biały Pion" (szachy) [72]
- Klub Strzelectwa Sportowego LOK "Regalica" (strzelectwo)
- Gryfiński Klub Sportowy "Delf" (triathlon)
- Uczniowski Klub Pływacki "Marlin" (pływanie) [73]
- Ludowy Klub Sportowy "Piast" (organizacja imprez sportowych i rekreacyjnych w społecznościach wiejskich) [74]
- Gryfiński Klub Sportów Kynologicznych "Gryps" [75]
W Gryfinie istnieje również Stowarzyszenie Kultury Fizycznej "Gryf", które zajmuje się organizacją imprez sportowych dla osób niepełnosprawnych. [76]
W 2009 roku podjęto decyzję o utworzeniu Młodzieżowego Ośrodka Sportowego w Gryfinie, którego głównym zadaniem jest organizowanie współzawodnictwa sportowego wśród dzieci i młodzieży oraz współpraca ze szkołami i innymi placówkami. [77]
Na terenie miasta znajduje się Ośrodek Sportu i Rekreacji w Gryfinie, który dysponuje bazą sportowo-noclegową przy ulicy Sportowej (boiska do piłki nożnej, bieżnia, korty tenisowe, stanica). [78] W Gryfinie znajduje się również Centrum Wodne Laguna, którego właścicielem jest Miasto i Gmina Gryfino. [79]
Turystyka
Centrum Informacji Turystycznej znajduje się w Gryfinie przy ulicy Bolesława Chrobrego 48. [80]
Szlaki turystyczne przebiegające przez miasto:
Piesze szlaki [81]
- Szlak Nadodrzański (czerwony) - Binowo, Chlebowo, Stare Brynki, Gryfino, Dolna Odra, Nowe Czarnowo, Pacholęta, Lubicz - prowadzi z Mieszkowic przez Chojnę i Gryfino pod sam Szczecin
- Szlak Woja Żelisława (zielony) - Binowo, Żelisławiec, Wełtyń, Gryfino - prowadzi ze Szczecina do Gryfina [82]
Szlaki rowerowe [83]
- Szlak "Zielona Odra" (zielony) - Krzypnica, Krajnik, Pniewo, Gryfino, Żabnica, Dębce, Stare Brynki - trasa Szczecina-Kostrzyn
- Szlak Wełtyńsko-Tywiański 2R (niebieski) - Gryfino (plac Barnima), ścieżka rowerowa do Jeziora Wełtyńskiego, Wełtyń, Chwarstnica, Borzym, Borzymek, Mielenko Gryfińskie, Wirówek, Wirów, Gryfino
- Szlak Leśny 3R (zielony) - Gryfino (plac Barnima), Szczawno, Żórawie, Bartkowo, Gajki, Steklinko, Krzypnica, Krajnik, „Krzywy Las”, Pniewo, Gryfino (Centrum Wodne „Laguna”)
- Szlak Stekliński 4R (żółty) - Gryfino (plac Barnima), ścieżka rowerowa do Jeziora Wełtyńskiego, Wirów, Wirówek, Bartkowo, Śremsko, Steklno, Steklinko, Nowe Czarnowo, Pniewo, Żórawki, Tywina, Gryfino (Centrum Wodne „Laguna”)
W Gryfinie znajduje się także sporo obiektów zabytkowych (zobacz więcej w kategorii "Zabytki").
Demografia
Zaludnienie miasta w ostatnich latach (informacje za Bankiem Danych Lokalnych): [84]
Rok | Liczba mieszkańców |
2008 | 21 065 osób |
2009 | 21 320 osób |
2010 | 21 726 osób |
2011 | 21 659 osób |
2012 | 21 589 osób |
System ochrony zdrowia
Zakłady opieki zdrowotnej i pomocy społecznej w Gryfinie [85]
- Szpital Powiatowy im. Jana Pawła II (ul. Parkowa 5) [86]
- Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego. Filia w Gryfinie (ul. Rapackiego 1)
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Chrobry" (ul. Bol. Chrobrego 52)
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Vita-Med" (ul. 9 Maja 8)
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Intermed" (ul. Niepodległości 32)
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Stomatologiczny (ul. Szczecińska 21)
- Pediatryczno-Internistyczny NZOZ (Parkowa 7)
- Niepubliczny Zakład Fizjoterapii. Mariola Kupkowska (ul. 9 Maja 8)
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Certus" (ul. Bol. Chrobrego 52)
- Niepubliczny Specjalistyczny Zakład Stomatologiczny "S-Dent" (ul. 11 Listopada 72a/4)
- NZOZ Dom. Hospicjum Domowe dla Dorosłych (ul. Bol. Chrobrego 52)
- Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie (ul. Łużycka 91)
- Apteka w Galerii (ul. Flisacza 63)
- Apteka Verbascum (ul. 11 Listopada 16)
- Apteka Mandragora (ul. Krasińskiego 89)
- Apteka Muszkieter (ul. 9 Maja 14)
- Apteka Mediq (ul. B.Chrobrego 30)
- Apteka Cefarm (ul. Grunwaldzka 6)
- Apteka Vademecum (ul. 1 Maja 15h)
- Apteka Centrum Zdrowia (ul. Niepodległości 28)
- Apteka Vitalis (ul. Piastów 8)
- Apteka (ul. Łużycka 3f)
- Apteka (ul. 11 Listopada 66-68)
Herb
Herb przedstawia zwróconego w lewo, umieszczonego w białym polu czerwonego półgryfa z żółtym dziobem i szponami. Pod półgryfem widnieje zielony konar, a po prawej stronie na dole - żółta gwiazda.
Głównym elementem herbu jest gryf - legendarne skrzydlate zwierzę o ciele pół lwa i pół orła, symbolizujące siłę i potęgę. Motyw nawiązuje do panującej na Pomorzu Zachodnim dynastii Gryfitów i przynależności Gryfina do księstwa pomorskiego (księstwa szczecińskiego).
Herb Gryfina należy do grupy herbów mówiących, czyli obrazujących nazwę miasta. Dwa z trzech symboli widniejących na nim symboli nawiązują do niemieckiej nazwy miasta - Greifenhagen, która pochodzi od słów Greif (gryf) oraz Hagen (wcześniejszej formy słowa Hain oznaczającego zagajnik - wyodrębniony obszar leśny).
Więcej niejasności wzbudza trzeci element herbu - gwiazda. Prawdopodobnie symbolizuje siłę i władzę, ewentualnie może odwoływać się do praw menniczych Gryfina (gwiazda pierwszy raz pojawiła się na pieczęci miejskiej w XIV wieku, kiedy wystawiono dokument nadający ów przywilej menniczy). [89]
Zabytki
- Kościół Narodzenia NMP - początek budowy w XIII wieku
- Brama Bańska (fragment średniowiecznych fortyfikacji)
- niewielki odcinek zachowanych murów miejskich
- eklektyczny budynek Urzędu Miejskiego z 1886 roku
- gmach Urzędu Pocztowego nr 1 z 1883 roku
- gmach Szpitala Powiatowego - neogotycki budynek z 1913 roku
- kompleks rzeźni - neogotyckie budynki z początku XX wieku
- modernistyczny budynek Starostwa Powiatowego z lat 20. XX wieku
- Pałacyk pod Lwami z XIX wieku (siedziba Gryfińskiego Centrum Kultury)
Pomniki
- pomnik na Cmentarzu Wojennym Żołnierzy Radzieckich - przedstawia flagi zwycięstwa, sceny wojenne oraz płaskorzeźbę ze sceną powitania żołnierzy przez kobietę z chlebem. Autorem monumentu jest Sławomir Lewiński [93]
Osoby związane z miejscowością
- Barnim I - książę, który nadał Gryfinowi prawa miejskie
- Robert Krupowicz (ur. 1967) - polityk, w latach 2005-2007 wojewoda zachodniopomorski
- Andreas Müller (1630-1694) - teolog protestancki, orientalista, badacz kultury chińskiej
- Henryk Sawka (ur.1958) - satyryk, rysownik
- Stanisława Siarkiewicz (1922-2003) - poetka, malarka, animatorka kultury
- Mirosław Witkowski (ur. 1955) - działacz opozycji demokratycznej w czasach PRL, dziennikarz, poeta [94]
Przypisy
- ↑ Statystyczne Vademecum Samorządowca - gmina miejsko-wiejska Gryfino, w: Główny Urząd Statystyczny [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_zachodniopomorskie/portrety_gmin/powiat_gryfinski/gmina_gryfino.pdf
- ↑ Program Ochrony Środowiska Miasta i Gminy Gryfino, w: Biuletyn Informacji Publicznej - miasto i gmina Gryfino [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/UMGryfinoFiles/file/06011_zal1.pdf
- ↑ Program Ochrony Środowiska Miasta i Gminy Gryfino, w: Biuletyn Informacji Publicznej - miasto i gmina Gryfino [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/UMGryfinoFiles/file/06011_zal1.pdf
- ↑ Park Krajobrazowy "Dolina Dolnej Odry", w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_65050.asp
- ↑ Park Miejski im. Stanisławy Siarkiewicz w Gryfinie, w: Portal Parki i ogrody [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.parki.org.pl/parki-miejskie/park-miejski-im-stanislawy-siarkiewicz-w-gryf
- ↑ Rys historyczny, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_65035.asp
- ↑ Kociuba J., Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach Księstwa Pomorskiego, Walkowska Wydawnictwo, Szczecin 2012, s. 324-327.
- ↑ Piskorski J.M. (red.), Pomorze Zachodnie poprzez wieki, Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, Szczecin 1999 s. 191-199.
- ↑ Przyczółek Dąbie-Gryfino, w: Portal Pomorze1945.com [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://pomorze1945.com/?co=168&lang=PL
- ↑ Walki o Dąbie i Gryfino, w: Pomorze Zachodnie na kartach historii [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.historia.wzp.pl/index.php?treeid=246
- ↑ Kociuba J., Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach Księstwa Pomorskiego, Walkowska Wydawnictwo, Szczecin 2012, s. 324-327.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 roku o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości, w: Internetowy System Aktów Prawnych [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WMP19461420262
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej - miasto i gmina Gryfino [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.bip.gryfino.pl/UMGryfino/chapter_56020.asp
- ↑ Skład osobowy Rady Miejskiej, w: Biuletyn Informacji Publicznej - miasto i gmina Gryfino [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.bip.gryfino.pl/UMGryfino/chapter_61263.asp
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS (2010), w: Portret gminy Gryfino [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.dims
- ↑ Mapa drogowa - powiat gryfiński, w: Powiat Gryfiński - oficjalna strona [online] [Przeglądany 25.05.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.powiat.pl/images/mapa/mapa_drogowa_powiat_gryfinski.pdf
- ↑ Infrastruktura, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_65030.asp
- ↑ Mapa drogowa - powiat gryfiński, w: Powiat Gryfiński - oficjalna strona [online] [Przeglądany 25.05.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.powiat.pl/images/mapa/mapa_drogowa_powiat_gryfinski.pdf
- ↑ PKP. Twój Plan Podróży [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://rozklad-pkp.pl
- ↑ Instytucje kultury, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_65025.asp
- ↑ Koła Zainteresowań GDK, w: Gryfiński Dom Kultury [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.gdk.com.pl/index.php?plik=pracownie
- ↑ Instytucje kultury, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_65025.asp
- ↑ Repertuar Kina Gryf, w: Gryfiński Dom Kultury [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.gdk.com.pl/index.php?plik=kino_repertuar
- ↑ Towarzystwo Miłośników Historii Ziemi Gryfińskiej [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.tmhzg.republika.pl/
- ↑ Zespoły i stowarzyszenia, w: Gryfiński Dom Kultury [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_57287.asp
- ↑ Teatr UHURU [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.uhuru.gdk.com.pl/?a=index
- ↑ Informacja o działalności Biblioteki Publicznej za rok 2012, w: Biuletyn Informacji Publicznej - miasto i gmina Gryfino [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://bip.biblioteka.gryfino.pl/BibliotekaBIP/chapter_61066.asp?soid=496FEEB92D3E4F4EB3E9556C45C6B6BF
- ↑ Wydarzenia cykliczne, w: Gryfiński Dom Kultury [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_57301.asp
- ↑ Włóczykij [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.wloczykij.com/
- ↑ Teatr UHURU [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.uhuru.gdk.com.pl/?a=index
- ↑ Dni Gryfina 2013 [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://dnigryfina.gdk.com.pl/2013/?impreza_id=2013
- ↑ Jednostki organizacyjne gminy, w: Biuletyn Informacji Publicznej - miasto i gmina Gryfino [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.bip.gryfino.pl/UMGryfino/chapter_56048.asp
- ↑ Przedszkole nr 1 im. Krasnala Hałabały [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.przedszkolehalabala.pl/
- ↑ Przedszkole nr 2 im. Misia Uszatka [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://uszatkaprzedszkole.pl/
- ↑ http://www.przedszkole3-gryfino.pl [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.przedszkole3-gryfino.pl
- ↑ Uchwała nr XXXIII/282/13 Rady Miejskiej W Gryfinie z dnia 25 kwietnia 2013 roku w sprawie likwidacji Szkoły Podstawowej nr 4 im. Podróżników Polskich w Gryfinie w: Biuletyn Informacji Publicznej - miasto i gmina Gryfino [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://gryfino.pl/UMGryfino/chapter_100381.asp?soid=C7625623B36347E7B2A3395ED6A30473
- ↑ Rodzice protestują przeciwko zamknięciu szkoły, w: Portal igryfino.pl [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://igryfino.pl/artykul/Rodzice-protestuja-przeciwko-zamknieciu-szkoly__2179
- ↑ Koncepcja zamknięcia czwórki, w: Portal igryfino.pl [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://igryfino.pl/artykul/Koncepcja-zamkniecia-Czworki__2293
- ↑ Przedszkole nr 5 im. Calineczki [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.przedszkolenr5-calineczka.pl/
- ↑ Uchwała nr XXXIII/288/13 Rady Miejskiej W Gryfinie z dnia 25 kwietnia 2013 roku w sprawie ustalenia planu sieci i granic obwodów szkół podstawowych, dla których organem prowadzącym jest Gmina Gryfino, w: Biuletyn Informacji Publicznej - miasto i gmina Gryfino [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://gryfino.pl/UMGryfino/CHAPTER_100381.asp?soid=381D8324C67644BDA000D011262EDCBD
- ↑ Szkoła Podstawowa Nr 1 z oddziałami integracyjnymi im. Marii Dąbrowskiej w Gryfinie [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.sp1gryfino.neostrada.pl/
- ↑ Szkoła Podstawowa Nr 2 [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://sp2gryfino.edupage.org/
- ↑ Szkoła Podstawowa Nr 3 [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://sp3.zsgryfino.pl/SP_3_Gryfino/Aktualnosci/Aktualnosci.html
- ↑ Uchwała nr XXXIII/288/13 Rady Miejskiej W Gryfinie z dnia 25 kwietnia 2013 roku w sprawie ustalenia planu sieci i granic obwodów szkół podstawowych, dla których organem prowadzącym jest Gmina Gryfino, w: Biuletyn Informacji Publicznej - miasto i gmina Gryfino [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://gryfino.pl/UMGryfino/CHAPTER_100381.asp?soid=381D8324C67644BDA000D011262EDCBD
- ↑ Rodzice protestują przeciwko zamknięciu szkoły, w: Portal igryfino.pl [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://igryfino.pl/artykul/Rodzice-protestuja-przeciwko-zamknieciu-szkoly__2179
- ↑ Koncepcja zamknięcia czwórki, w: Portal igryfino.pl [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://igryfino.pl/artykul/Koncepcja-zamkniecia-Czworki__2293
- ↑ Zespół Szkół w Gryfinie [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.zsgryfino.pl/
- ↑ Zespół Szkół Ogólnokształcących [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.zsogryfino.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=50&Itemid=108
- ↑ Zespół Szkół Ogólnokształcących [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.zsogryfino.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=50&Itemid=108
- ↑ Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Gryfinie [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.zsp2.gryfino.biz/index.php?option=com_content&task=view&id=202&Itemid=69
- ↑ Uchwała nr XXI/205/08 Rady Miejskiej w Gryfinie z dnia 29 lutego 2008 roku w sprawie zmiany nazwy Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Gryfinie oraz włączenia do tego Zespołu Gimnazjum nr 2, w: Biuletyn Informacji Publicznej - miasto i gmina Gryfino [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://bip.gryfino.pl/UMGryfino/chapter_58371.asp?soid=D6509FFD0A6B473DBD54898E034D590B
- ↑ Uchwała nr XXI/204/08 Rady Miejskiej w Gryfinie z dnia 29 lutego 2008 roku w sprawie utworzenia i nadania statutu Gimnazjum nr 2 w Gryfinie, w: Biuletyn Informacji Publicznej - miasto i gmina Gryfino [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/UMGryfino/chapter_58371.asp?soid=BED81E2CF00D4174AE4F822275D5EF3E
- ↑ Uchwała nr XXXIII/281/13 Rady Miejskiej w Gryfinie z dnia 25 kwietnia 2013 roku w sprawie likwidacji z dniem 31 sierpnia 2013 r. I Liceum Profilowanego w Gryfinie wchodzącego w skład Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Gryfinie, w: Biuletyn Informacji Publicznej - miasto i gmina Gryfino [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://gryfino.pl/UMGryfino/chapter_100381.asp?soid=80B41B6801F5464DAE2E440FEDAC2746
- ↑ Uchwała Rady Powiatu nr XXV/186/2013 z dnia 24.06.2013 w sprawie likwidacji niektórych szkół wyłączonych z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Gryfinie, w: Biuletyn Informacji Publicznej - Starostwo Powiatowe w Gryfinie [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://bip.gryfino.powiat.pl/index.php?show=akgo_uctu_1aaa&nrkade=4&rodzaj=3&nr=677&nr1=3413
- ↑ Uchwała Rady Powiatu nr XXV/189/2013 z dnia 24.06.2013 w sprawie rozwiązania Zespołu Szkół Specjalnych w Gryfinie, ul. Łużycka 82, likwidacji Szkoły Podstawowej Specjalnej w Gryfinie i Gimnazjum Specjalnego w Gryfinie oraz utworzenia Zespołu Szkół Specjalnych w Nowym Czarnowie, w: Biuletyn Informacji Publicznej - Starostwo Powiatowe w Gryfinie [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://bip.gryfino.powiat.pl/index.php?show=akgo_uctu_1aaa&nrkade=4&rodzaj=3&nr=677&nr1=3416
- ↑ Wspólnoty parafialne, w: Kuria Metropolitalna Szczecińsko-Kamieńska - oficjalna strona [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://diecezja.szczecin.pl/wspolnoty/wspolnoty-parafialne/
- ↑ Wspólnoty parafialne, w: Kuria Metropolitalna Szczecińsko-Kamieńska - oficjalna strona [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://diecezja.szczecin.pl/wspolnoty/wspolnoty-parafialne/
- ↑ Kościoły, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_65050.asphttp://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_57159.asp
- ↑ Kościoły, w: Kuria Metropolitalna Szczecińsko-Kamieńska - oficjalna strona [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://diecezja.szczecin.pl/wspolnoty/koscioly
- ↑ Kościoły, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_65050.asphttp://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_57159.asp
- ↑ Sprawozdanie z realizacji programu współpracy gminy Gryfino z organizacjami pozarządowymi za rok 2011, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/UMGryfino/files/BE5BAB9DCF7645E29DF91591AC689391/Sprawozdanie%20za%20rok%202011.pdf
- ↑ 90minut.pl - serwis piłkarski [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.90minut.pl/
- ↑ Klub Sportowy Energetyk Gryfino, w: 90minut.pl - serwis piłkarski [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.90minut.pl/skarb.php?id_klub=68&id_sezon=81
- ↑ Klub Sportowy Energetyk Gryfino [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://ksenergetykgryfino.futbolowo.pl/
- ↑ Polonia Gryfino [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.90minut.pl/skarb.php?id_klub=15568&id_sezon=81
- ↑ II Liga Mężczyzn, w: Portal ligowiec.net [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://ligowiec.net/tabela/568/ii-liga-mezczyzn
- ↑ Sprawozdanie z realizacji programu współpracy gminy Gryfino z organizacjami pozarządowymi za rok 2011, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/UMGryfino/files/BE5BAB9DCF7645E29DF91591AC689391/Sprawozdanie%20za%20rok%202011.pdf
- ↑ Kluby sportowe, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_65022.asp
- ↑ Organizacje pozarządowe, w: Biuletyn Informacji Publicznej - Starostwo Powiatowe w Gryfinie [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://bip.gryfino.powiat.pl/index.php?show=orwe_bach_4
- ↑ Międzyszkolny Klub Sportowy Hermes [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.kki.pl/mosgryfino/hermes/strona_glowna.html
- ↑ Aikido-Taiso [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://aikidoszczecin.pl/index/70/O-NAS.html
- ↑ Uczniowski Klub Sportowy Biały Pion [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.bialypion.pl/
- ↑ Uczniowski Klub Pływacki Marlin [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.marlin-gryfino.pl/
- ↑ Ludowy Klub Sportowy Piast [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.lkspiastgryfino.pl/
- ↑ Gryfiński Klub Sportów Kynologicznych Gryps [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://gryps.ugu.pl/
- ↑ Sprawozdanie z realizacji programu współpracy gminy Gryfino z organizacjami pozarządowymi za rok 2011, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/UMGryfino/files/BE5BAB9DCF7645E29DF91591AC689391/Sprawozdanie%20za%20rok%202011.pdf
- ↑ MOS. Młodzieżowy Ośrodek Sportowy w Gryfinie [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.mosgryfino.pl/
- ↑ Ośrodek Sportu i Rekreacji w Gryfinie [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.osir-gryfino.pl/obiekty.html
- ↑ Centrum Wodne Laguna [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: cwlaguna.pl
- ↑ Centrum Informacji Turystycznej, Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_57178.asp
- ↑ Piesze szlaki turystyczne, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_57168.asp
- ↑ Szlak Woja Żelisława (zielony), w: Szlaki turystyczne Puszczy Bukowej [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.szymongiemza.republika.pl/puszcza/20.html
- ↑ Rowerowe szlaki turystyczne, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_57169.asp
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS (2008-2012), w: Portret gminy Gryfino [online] [Przeglądany 26.06.2013] Dostępny w: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.dims
- ↑ Służba zdrowia, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_57320.asp
- ↑ Szpital Powiatowy im. Jana Pawła II w Gryfinie [online] [Przeglądany 25.06.2013] Dostępny w: http://szpital-gryfino.pl
- ↑ Grafik dyżurów aptek w Gryfinie - czerwiec i lipiec 201r rok, w: Powiat Gryfiński - oficjalna strona [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.powiat.pl/old/praca_aptek/dyzury_aptek_gryfino.pdf
- ↑ Apteki, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_57153.asp
- ↑ Herb Gryfina, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_57220.asp
- ↑ Kociuba J., Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach Księstwa Pomorskiego, Walkowska Wydawnictwo, Szczecin 2012, s. 324-327.
- ↑ Pałacyk pod Lwami, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_57154.asp
- ↑ Cmentarz komunalny, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_57119.asp
- ↑ Cmentarz komunalny, w: Wrota Gryfina - oficjalny serwis [online] [Przeglądany 27.06.2013] Dostępny w: http://www.gryfino.pl/WrotaGryfina/chapter_57119.asp
- ↑ Kociuba J., Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach Księstwa Pomorskiego, Walkowska Wydawnictwo, Szczecin 2012, s. 668.
Bibliografia
- Dudowie M. i T., Dolina Dolnej Odry, Wydawnictwo REGION, Gdynia 2008.
- Gałaj-Dempniak R., Skrycki R. (red.), Gryfino i okolice na przestrzeni wieków, Wydawnictwo Kadruk - Biblioteka Publiczna, Szczecin-Gryfino 2009.
- Kociuba J., Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach Księstwa Pomorskiego, Walkowska Wydawnictwo, Szczecin 2012.
- Kołosowski P. (red), Dzieje Gryfina i okolic, Gmina Gryfino, Gryfino 2005.
- Kozłowski K., Pomorze Zachodnie w latach 1945-2010, Wydawnictwo Kadruk, Szczecin 2012.
- Machałek M., Przemiany wsi zachodniopomorskiej w latach 1945-1956, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Szczecin 2012.
- Miśkiewicz B. (red.), Z dziejów wojennych Pomorza Zachodniego. Cedynia 972-Siekierki 1945, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1972.
- Opracowanie zbiorowe, Polska niezwykła. Zachodniopomorskie, Demart Wydawnictwo, Warszawa 2008.
- Piskorski J.M. (red.), Pomorze Zachodnie poprzez wieki, Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, Szczecin 1999.
Linki zewnętrzne
- Bank Danych Lokalnych - http://www.stat.gov.pl/bdl
- Powiat Gryfiński - http://www.gryfino.powiat.pl
- Biuletyn Informacji Publicznej - Starostwo Powiatowe w Gryfinie - http://bip.gryfino.powiat.pl
- Wrota Gryfina - oficjalny serwis - http://www.gryfino.pl
- Biuletyn Informacji Publicznej - miasto i gmina Gryfino - http://www.bip.gryfino.pl
- Portal igryfino.pl - http://www.igryfino.pl
- Gazeta Gryfińska - strona internetowa - http://www.gryfinska.pl/
- Forum mieszkańców Gryfina - http://www.gryfino.info/
Zobacz też
|