Irena Brodzińska
| Irena Brodzińska | |||
| aktorka, śpiewaczka, tancerka | |||
| |||
| Data urodzenia | 24 stycznia 1933 | ||
| Miejsce urodzenia | Pińsk | ||
Irena Brodzińska (ur. 1933) – aktorka, śpiewaczka, tancerka
Życiorys
Irena Brodzińska urodziła się 24 stycznia 1933 roku w Pińsku. Uczęszczała do szkoły podstawowej sióstr augustianek, a następnie do gimnazjum sióstr klarysek w Krakowie. Równocześnie uczyła się tańca w prywatnej Szkole Baletowej Janiny Łukaszewicz i Maryli Stoszko przy ul. Brackiej (1945-1947). Duże sukcesy w tańcu przepowiadali jej wybitni tancerze i choreografowie Leon Wójcikowski i Eugeniusz Papliński. W wieku 15 lat otrzymała pierwszy angaż do teatru muzycznego w Lublinie. Tańczyła także w balecie w teatrach muzycznych Krakowa i Poznania. Przez krótki czas w Krakowie tworzyła duet z legendarnym tancerzem Stanisławem Szymańskim. W 1953 roku zadebiutowała jako śpiewaczka w Teatrze Muzycznym w Łodzi. W latach 1954-1956 śpiewała w Operetce Śląskiej w Gliwicach.
Od 1957 roku z przerwami związana jest ze Szczecinem. Do miasta przyjechała z ówczesnym mężem, śpiewakiem i reżyserem, Edmundem Waydą, na zaproszenie dyrektora Operetki Szczecińskiej, Jacka Nieżychowskiego. W Szczecinie zadebiutowała 25 stycznia 1957 roku rolą Chinki Mi w Krainie uśmiechu F. Lehara (130 przedstawień i ponad 80 tys. widzów). Było to również pierwsze przedstawienie w historii szczecińskiego teatru muzycznego (Operetka Szczecińskiego Towarzystwa Miłośników Teatru Muzycznego). Na scenie Operetki (późn. Teatr Muzyczny) występowała z ogromnym powodzeniem do roku 1976, z roczną przerwą, podczas której śpiewała w Łodzi (1960-1961). Obdarzona dużą urodą i wielkim talentem, była niekwestionowaną gwiazdą szczecińskiej sceny muzycznej.
W roku 1976 na scenie Teatru Muzycznego w Szczecinie wystąpiła wspólnie z córką Grażyną w musicalu Machiavelli. W przedstawieniu zagrały matkę i córkę. Ze sceną rozstała się na dobre w 1978 roku. Wyjątek zrobiła dla Waleriana Pawłowskiego, z którym zatańczyła na scenie podczas benefisu dyrygenta.
Należy do grona założycieli Stowarzyszenia Miłośników Opery i Operetki.
W latach 50. została zaangażowana również do filmu fabularnego. W Sprawie do załatwienia (1953), w reż. Janów Rybkowskiego i Fethke, zagrała piosenkarkę biorącą udział w programie telewizyjnym. Niestety, reżyserzy nie do końca uwierzyli w talent młodziutkiej piosenkarki, i wykonanie piosenki powierzyli, będącej wówczas u szczytu popularności, Marii Koterbskiej. W zrealizowanym dwa lata później filmie Irena, do domu (1955), w reż. Jana Fethke, zagrała manikiurzystkę, sąsiadkę głównych bohaterów, Majewskich.
Z pierwszego małżeństwa z Edmundem Waydą ma córkę Grażynę, śpiewaczkę operetkową. Obecnie jej mężem jest kapitan ż.w. Gustaw Tijewski.
Teatr (Szczecin)
| Tytuł | Kompozytor | Autor/autor libretta | Reżyseria | Rodzaj twórczości | Postać | Teatr | Data premiery |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kraina uśmiechu | Franz Lehár | Victor Leon, Ludwig Herzen | Edmund Wayda | obsada aktorska | Mi | Operetka Szczecińska Towarzystwa Miłośników Teatru Muzycznego | 25 stycznia 1957 |
| Cnotliwa Zuzanna | Jean Gilbert | Georg Okonkowski | Edmund Wayda | obsada aktorska | Zuzanna, żona fabrykanta perfum | Operetka Szczecińska Towarzystwa Miłośników Teatru Muzycznego | 31 grudnia 1957 |
| Zemsta nietoperza | Joahnn Strauss (syn) | Karl Haffner, Richard Genèe wg sztuki Das Gefängnis Rodericha Benedixa i wodewilu La Réveillon Henriego Meilhaca i Ludovica Halévy'ego | Edmund Wayda | obsada aktorska | Adela | Państwowa Operetka | 10 maja 1958 |
| Wiktoria i jej huzar | Paul Ábrahám | Alfred Grünwald, Fritz Löhner-Beda, Emmerich Földes | Edmund Wayda | obsada aktorska | Riquette, pokojówka Wiktorii | Państwowa Operetka | 1 grudnia 1958 |
| Zaczęło się w banku... (Mysz kościelna) | Bożena Brzezińska | Henryka Minnicka (adaptacja) wg komedii Laszlo Fodora | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Zuzia Sachs | Państwowa Operetka | 29 stycznia 1959 |
| Księżniczka czardasza | Emmerich Kálmán | Leo Stein, Bella Jenbach | Edmund Wayda | obsada aktorska | Sylwa Varescu | Państwowa Operetka | 18 czerwca 1959 |
| Rozkoszna dziewczyna | Ralf Benatzky | Ralf Benatzky wg farsy La petite chocolatière Paula Gavaulta; Julian Tuwim (adaptacja) | Edmund Wayda | obsada aktorska | Anetka | Państwowa Operetka | 16 maja 1961 |
| Roxy | Edmund Borowski | Barry Conners | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Roxy | Państwowa Operetka | 18 listopada 1961 |
| Gwiazdy patrzą na nas (program sylwestrowy) | różni kompozytorzy | różni autorzy | obsada aktorska | Państwowa Operetka | 31 grudnia 1961 | ||
| Błękitna maska | Fred Raymond | Heinz Hentschke | Hans Salomon | obsada aktorska | Juliszka | Państwowa Operetka | 29 marca 1962 |
| Swobodny wiatr | Izaak Dunajewski | Wiktor Winnikow, Władimir Kracht, Wiktor Tipot | Miroslav Kratochvil | obsada aktorska | Pepita Diabolo | Państwowa Operetka | 25 września 1962 |
| Jutro pogoda | Józef Talarczyk | James Avery Hopwood | Henryk Cajzel | obsada aktorska | Branny | Państwowa Operetka | 2 października 1962 |
| Bal w Savoyu | Paul Ábrahám | Alfred Grünwald, Fritz Lohner Beda | Edmund Wayda | obsada aktorska | Disy Parker | Państwowa Operetka | 13 marca 1963 |
| Czarujący Giulio | Gorni Kramer | Pietro Garinei, Sandro Giovannini | Danuta Baduszkowa | obsada aktorska | Penny | Państwowa Operetka | 15 października 1963 |
| Noc sylwestrowa | różni kompozytorzy | różni autorzy | obsada aktorska | Państwowa Operetka | 31 grudnia 1963 | ||
| Can-Can | Cole Porter | Abe Burrows | Edmund Wayda | obsada aktorska | Pistache | Państwowa Operetka | 29 stycznia 1964 |
| Wesoła wdówka | Franz Lehár | Victor Leon, Leo Stein | Edmund Wayda | obsada aktorska | Hanna Glawari | Państwowa Operetka | 14 października 1964 |
| Panna wodna | Jerzy Lawina Świętochowski | Józef Słotwiński, Walery Jastrzębiec | Beata Artemska | obsada aktorska | Miss Molly | Państwowa Operetka | 3 lutego 1965 |
| Paganini | Franz Lehár | Paweł Knepler, Bela Jenbach | Tadeusz Laskowski | obsada aktorska | Bella Giretti, primadonna opery książecej | Państwowa Operetka | 30 września 1965 |
| My Fair Lady | Frederic Loewe | Alan Jay Lerner wg komedii Pigmalion George'a Bernarda Shawa | Emil Chaberski | obsada aktorska | Eliza Doolittle | Państwowy Teatr Muzyczny | 19 lutego 1966 |
| Farfurka królowej Bony | Mieczysław Drobner | Anna Świrszczyńska | Maria Billiżanka | obsada aktorska | Agatka | Państwowy Teatr Muzyczny | 21 maja 1966 |
| Dziękuję ci, Ewo | Stanisław Renz | Jan Majdrowicz | Edmund Wayda | obsada aktorska | Maria Dunin | Państwowy Teatr Muzyczny | 4 marca 1967 |
| Hrabina Marica | Emmerich Kálmán | Julius Brammer, Alfred Grünwald | Edmund Wayda | obsada aktorska | Hrabianka Liza | Państwowy Teatr Muzyczny | 19 lipca 1967 |
| Nitouche | Hervé (Louis Auguste Florimond Ronger) | Henri Meilhac, Albert Millaud | Juliusz Lubicz-Lisowski | obsada aktorska | Denisa | Państwowy Teatr Muzyczny | 21 stycznia 1968 |
| Dama od Maxima | Ryszard Sielicki | Antoni Marianowicz wg komedii Georges'a Feydeau | Aleksander Długosz | obsada aktorska | Lulu | Państwowy Teatr Muzyczny | 3 września 1968 |
| Dziś do ciebie przyjść nie mogę | różni kompozytorzy | Lech Budrecki, Ireneusz Kanicki | Ireneusz Kanicki | obsada aktorska | Państwowy Teatr Muzyczny | 12 kwietnia 1969 | |
| Eksportowa żona | Stanisław Renz | Jan Majdrowicz | Stanisława Stanisławska, Jan Majdrowicz | obsada aktorska | Maria Dębska | Państwowy Teatr Muzyczny | 20 listopada 1969 |
| Inez (musical) | Edmund Borowski | Kazimierz Andrzej Czyżowski | Janusz Marzec | obsada aktorska | Inez | Państwowy Teatr Muzyczny | 12 marca 1970 |
| Droga przez walkę | Walerian Pawłowski | Janusz Marzec, Walerian Pawłowski | Janusz Marzec | obsada aktorska | Państwowy Teatr Muzyczny | 25 kwietnia 1970 | |
| Gejsza | Sidney Jones | Oven Hall, Harry Greenbank | Jan Wodzyński | obsada aktorska | Molly Seamore | Państwowy Teatr Muzyczny | 30 września 1970 |
| Cygańska miłość | Franz Lehár | Alfred Maria Willner, Robert Bodanzky | Aleksander Długosz | asystent reżysera, obsada aktorska | Ilona | Państwowy Teatr Muzyczny | 23 maja 1971 |
| Kraina uśmiechu | Franz Lehár | Victor Leon, Ludwig Herzen | Tadeusz Bursztynowicz | obsada aktorska | Mi | Państwowy Teatr Muzyczny | 15 grudnia 1971 |
| Krakowiacy i górale | Jan Stefani | Wojciech Bogusławski | Tadeusz Bursztynowicz | asystent reżysera, obsada aktorska | Basia | Państwowy Teatr Muzyczny | 19 kwietnia 1972 |
| Hello Dolly | Jerry Herman | Michael Stewart | Bedřich Kramosil | obsada aktorska | Pani Dolly Gallagher Levi | Państwowy Teatr Muzyczny | 13 września 1972 |
| W imieniu brawa (zdarzenie muzyczno-teatralne) | P. Ábrahám, L. Bernstein, I. Dunajewski, K. Gaertner, J. Gilbert, J. Herman, E. Kálmán, F. Lehár, M. Leigh, F. Loewe, T. Mackeben, J. Offenbach, C. Porter. L. Różycki, M. Sart, J. Strauss syn | Lech Terpiłowski, Andrzej M. Trzos | Jerzy Ukleja | obsada aktorska | Porwana Madame Operetka | Państwowy Teatr Muzyczny | 28 czerwca 1975 |
| Machiavelli (musical) | Jerzy Wasowski | Ryszard Marek Groński, Antoni Marianowicz wg komedii Mandragora Nicolo Machiavellego | Ewa Kołogórska | obsada aktorska | Sostrata, matka Lukrecji | Państwowy Teatr Muzyczny | 20 października 1976 |
Na scenie
fot. Grażyna Wyszomirska i Witold Chromiński
Tadeusz Hanusek (Hubert) i Irena Brodzińska (Zuzanna) w Cnotliwej Zuzannie (1957)
Irena Brodzińska (Adela), Eugeniusz Nowowiejski (Frosz) i Wanda Paderewska (Ida) w Zemście nietoperza - 1958 (fot. Witold Chromiński)
Jako Sylwa Varescu w Księżniczce czardasza (1959)
Jako Anetka w Rozkosznej dziewczynie (1961)
Irena Brodzińska (Roxy) i Władysław Sokalski (Tony Anderson) w Roxy (1961)
Jako Pistache w Can can (1964)
Zygmunt Apostoł (Markiz Giacomo Pimpinelli) i Irena Brodzińska (Bella Giretti) w Paganinim (1965)
Jako Eliza Doolittle w My Fair Lady (1966)
Edmund Wayda (Profesor Higgins) i Irena Brodzińska (Eliza Doolittle) w My Fair Lady (1966)
Halina Jarmułowska (Marta Wrona), Irena Brodzińska (Agatka), Ryszard Karczykowski (Szymon Donica) i Bohdan Rzeszowski (Stańczyk) w Farfurce królowej Bony (1966)
Irena Brodzińska (Denisa) i Leszek Redo (Celestyn) w Nitouche (1968)
Irena Brodzińska (Maria Dębska) i Jerzy Dzianysz (Doktor Martin) w Eksportowej żonie (1969)
Irena Brodzińska (Molly Seamore) i Kazimierz Kasiewicz (Imari) w Gejszy (1970)
Henryk Trybuś (Ambroży Kemper), Bożena Andruszkiewicz (Ermengarda) i Irena Brodzińska (Dolly Gallagher Levi) w Hello Dolly (1972)
Edward Newada (Horacy Vandergelder) i Irena Brodzińska (Dolly Gallagher Levi) w Hello Dolly (1972)
Irena Brodzińska (Sostrata) i Grażyna Brodzińska (Lukrecja) w Machiavellim (1976)
Na okładce programu teatralnego (1959)
Telewizja
| Tytuł | Kompozytor | Autor libretta | Reżyseria | Realizacja TV | Postać | Teatr | Data premiery |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Gejsza | Sidney Jones | Oven Hall, Harry Greenbank | Jan Wodzyński | Molly Seamore | Telewizja Szczecin (przeniesienie z PTM) | 24 października 1971 (pr. lokalny) |
Nagrody i wyróżnienia
- 1965 – Bursztynowy Pierścień
- 1966 – Bursztynowy Pierścień
- 1967 – Bursztynowy Pierścień – za rolę Lizy w Hrabinie Maricy Emmericha Kálmána w reż. Edmunda Waydy
- 1997 – Statuetka 40-lecia Opery i Operetki
- 2021 – nagroda marszałka województwa zachodniopomorskiego „Pro Arte” za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury
Odznaczenia
- 1967 – Złota Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
- 1970 – Zasłużony Działacz Kultury
- 1976 – Złota Honorowa Odznaka Towarzystwa Przyjaciół Szczecina
- 1978 – Złoty Krzyż Zasługi
- 1997 – Złota Honorowa Odznaka Towarzystwa Przyjaciół Szczecina
- 2008 – Medal za Zasługi dla Miasta Szczecina
- 2018 – Krzyż Zasługi Królewskiego Orderu św. Stanisława Biskupa Męczennika
O Irenie Brodzińskiej
- (...) W efekcie całe przedstawienie („Rozkoszna dziewczyna”) było czyste, jednolite i naprawdę zabawne. Wielka w tym zasługa wszystkich wykonawców. Irena Brodzińska, ulubienica Szczecina w roli tytułowej raz jeszcze ukazała wszystkie walory swego talentu. Ogromny wdzięk, komunikatywność, swoboda sceniczna, muzykalność, wyczucie estetyki ruchu i gestu - oto cechy charakterystyczne jej osobowości. (Stanisław Urstein w „Głosie Szczecińskim” z dn. 3-4 czerwca 1961)
- (...) Tytułową postać kreowała Irena Brodzińska, jak zawsze urocza, pełna wdzięku, roztańczona i - nareszcie - dobrze prowadzona przez reżysera. (Walerian Pawłowski, „Dama od Maxima” (z cyklu: Półrecenzje W. Pawłowskiego), „Kurier Szczeciński” 1968 nr 232, s. 5)
Ciekawostki
- Artystka jest jedną z bohaterek książki Iwony Gacparskiej Ścieżki, drogi, przystanki, czyli całe Ich życie... Kolejne historie (Książnica Pomorska i ZASP, Szczecin 2016)
Bibliografia
- 40 lat Szczecińskiej Sceny Muzycznej (pod red. Małgorzaty Mazurek), Opera i Operetka w Szczecinie, Szczecin 1997
- X-lecie Państwowego Teatru Muzycznego w Szczecinie 1957-1967 (praca zbiorowa), PTM, Szczecin 1967
- Encyklopedia Szczecina t. I A-O (pod red. Tadeusza Białeckiego, autor hasła Ryszard Markow), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999
- Wacław Panek, Droga na zamek. Notatki z ćwierćwiecza szczecińskiej sceny muzycznej (1957-1982), Państwowy Teatr Muzyczny w Szczecinie, Szczecin 1982
- Jaromir Trygław, Ulubienica Szczecina, „Kurier Szczeciński” 1965 nr 49, s. 6
Inne źródła
- Programy teatralne (zbiory własne)
- Materiały ze zbiorów Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie i Opery na Zamku w Szczecinie
