Ireneusz Gwidon Kamiński

Z Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl
Skocz do: nawigacja, szukaj
Ireneusz Gwidon Kamiński
pisarz, publicysta, dziennikarz, tłumacz
brak zdjecia
Data urodzenia 1 marca 1925
Miejsce urodzenia Gniezno
Data śmierci 13 września 1996
Miejsce śmierci Szczecin
Miejsce spoczynku Cmentarz Centralny w Szczecinie (kw. 44-1-12)
Lokalizacja grobu zobacz na mapie


Ireneusz Gwidon Kamiński (1925-1996) – pisarz, publicysta, dziennikarz, tłumacz

Życiorys

Ireneusz Gwidon Kamiński urodził się 1 marca 1925 roku w Gnieźnie. Był synem Franciszka Kamińskiego, urzędnika, i Stanisławy z d. Adamczewskiej. W latach 1931-1938 przebywał w Leniewie, w powiecie gnieźnieńskim, gdzie jego rodzice zakupili niewielkie gospodarstwo rolne. W 1938 roku powrócił do rodzinnego Gniezna i rozpoczął naukę w Gimnazjum i Liceum imienia Bolesława Chrobrego, którą rok później przerwał wybuch wojny.

Podczas wojny pracował w piekarni. W 1942 roku został wywieziony na roboty przymusowe do Treuenbrietzen koło Berlina, gdzie pracował jako ślusarz maszynowy w fabryce amunicji. W latach 1943-1944 współpracował z wywiadem alianckim.

Po zakończeniu wojny osiedlił się w Poznaniu. Tu kontynuował naukę w szkole średniej. W latach 1945-1950 był instruktorem Związku Harcerstwa Polskiego. Po zdaniu matury w 1947 roku podjął studia polonistyczne na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Poznańskiego, które ukończył w 1952 roku, broniąc pracy magisterskiej o twórczości literackiej Władysława Rabskiego. W czasie studiów dorabiał jako nauczyciel. W 1949 roku zadebiutował na łamach „Gazety Poznańskiej” jako dziennikarz piszący o kulturze oraz tłumacz poezji i prozy z języka rosyjskiego i niemieckiego. W 1954 roku na krórko związał się z krakowskim Wydawnictwem Literackim.

W 1954 roku przeniósł się do Szczecina. Tu na długie lata związał się z redakcją „Głosu Szczecińskiego”, w której pracował jako publicysta (1954-1955), a później kierował działem kulturalnym (1957-1970). W latach 1956-1957 był redaktorem działu literackiego tygodnika społeczno-kulturalnego „Ziemia i Morze”. Współpracował z czasopismami społeczno-kulturalnymi – „Odrą” (1957-1958), „Tygodnikiem Zachodnim” (1958-1959) i „Pomorzem” (1960-1961). W latach 1967-1970 był redaktorem naczelnym kwartalnika „Vineta”. Od 11 października 1971 do 1985 roku był zastępcą redaktora naczelnego miesięcznika „Morze”. Był także członkiem kolegium redakcyjnego miesięcznika „Spojrzenia”. Współpracował ze społeczno-politycznym tygodnikiem „Rzeczywistość”, organem narodowo-konserwatywnego skrzydła PZPR (1984-1985).

W latach 1964-1966 był kierownikiem literackim Państwowej Operetki w Szczecinie. Współpracował z lokalnym ośrodkiem telewizyjnym, m.in. jako juror programu Album z piosenkami. Pracował jako bibliotekarz i kierownik Działu Niemcoznawczego Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej (1966-1968). Dwukrotnie uczestniczył w wyprawach do Wietnamu jako korespondent wojenny (1968 i 1972).


W 1952 roku został członkiem Szczecińskiego Oddziału Związku Literatów Polskich. Był jego wieloletnim prezesem (1958-1963, 1967-1970, 1980-1983) i I sekretarzem POP PZPR (1964-1967, 1970). Był jednym z współzałożycieli nowego Związku Literatów Polskich (1983). W 1989 roku został członkiem Zarządu Głównego ZLP i prezesem Oddziału Szczecińskiego. Był jurorem Ogólnopolskim Konkursu Literackiego im. Jana Papugi w Szczecinie.

Był także działaczem społecznym i politycznym. W latach 1950-1952 był członkiem Związku Młodzieży Polskiej. W 1953 roku wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jako członek władz miejskich i wojewódzkich PZPR w Szczecinie (1967-1985) został delegatem na IX Zjazd PZPR (1981). Sprawował funkcję radnego i przewodniczącego Komisji Kultury Prezydium MRN w Szczecinie (kadencja 1958-1960).

Był dwukrotnie żonaty. Ma czworo dzieci.

Zmarł 13 września 1996 roku w Szczecinie. Został pochowany 13 września na Cmentarzu Centralnym (kw. 44-1-12).

  • Kaminski Ireneusz10a.jpg
  • Kaminski Ireneusz11a.jpg
  • Kaminski Ireneusz12a.jpg



Twórczość literacka

Ireneusz Gwidon Kamiński zadebiutował jako poeta i prozaik na łamach łódzkiego tygodnika „Wieś” w 1950 roku. Do „Gazety Poznańskiej”, z którą współpracował cztery lata, pisał wiersze. Współredagował także almanach Poznań - dzieje, ludzie, kultura (1953). W 1954 roku, już w Szczecinie, opublikował romantyczno-przygodową Węgierską opowieść. Ten trzyczęściowy debiut książkowy poświęcony był rewolucji węgierskiej 1848-1849. Akcja osnuta była wokół postaci polsko-węgierskiego bohatera narodowego, gen. Józefa Bema. Książka jednak nie spotkała się z życzliwym przyjęciem krytyków.

Przez kolejne trzy lata pisarz poświęcił się studiom nad historią Pomorza Zachodniego. Owocem tych badań stał się Czerwony Sokół (1957), opowieść o księciu Bogusławie X. Książka dała początek serii powieści rozgrywających się na Pomorzu Zachodnim u schyłku XV wieku i w okresie Reformacji. Mimo zarzutów krytyki dotyczących środków narracyjnych powieści - m.in. wzorowanie się na Henryku Sienkiewiczu, Walterze Scotcie, Aleksandrze Dumasie - zarówno ta, jak i pozostałe książki z cyklu historycznego przyniosły autorowi duży rozgłos, zwłaszcza na Pomorzu Zachodnim. O powodzeniu powieści u czytelników zadecydowała umiejętność odtworzenia klimatu odległej epoki przez pisarza, a także rzetelność w doborze realiów historycznych. Opublikowany po raz pierwszy w nakładzie 10 tys. egzemplarzy Czerwony Sokół był również drukowany w odcinkach na łamach „Głosu Szczecińskiego” i „Głosu Koszalińskiego”. W kolejnych latach pisarz wydał dalsze części cyklu – Mściciel przypływa z Rugii (1958), której bohaterem jest nieślubny syn Bogusława X, oraz Krystyna i rapier (1971), opowiadająca o upadku państwa pomorskiego. Wielokrotnie wznawiane powieści osiągnęły nakład ponad pół miliona egzemplarzy. Były także tłumaczone na języki obce, m.in. na łotewski i niemiecki. Tłumaczenia na ten ostatni język dokonała Rita Braun, a książki (Czerwony Sokół i Mściciel przypływa z Rugii) ukazały się w Niemczech w 1966 roku nakładem Hinstorff-Verlag z Rostocku.

Był także autorem powieści współczesnych, których akcja rozgrywa się w Szczecinie (m.in. Białe wrony). Z kolei w Anastazji, czyli opowieści garbusa porusza wątki polsko-niemieckie, wtrącając do akcji wątki autobiograficzne, m.in. pracę w niemieckiej fabryce broni. Pisarz opublikował też kilka zbiorów opowiadań, m.in. Odro, rzeko pogańska (1975), oraz zbiór reportaży Paszcza smoka zainspirowanych dwukrotnym pobytem w Wietnamie. W 1995 roku opublikował powieść science-fiction Dziesiąta planeta. Był również redaktorem kilku almanachów prezentujących dorobek poznańskiego i szczecińskiego środowiska literackiego.

Pisał słuchowiska radiowe. Zajmował się także tłumaczeniem poezji i prozy z języków obcych - francuskiego, rosyjskiego i niemieckiego. Przetłumaczył poezję Paula Verlaine'a, opowiadania Antoniego Czechowa Telegram i Łysek (1951) oraz opowiadania Waltera Kaufmanna Nie znajdziesz miejsca na tym świecie i Isa Lei (1962).

Powieści i zbiory opowiadań

  • 1954 – Węgierska opowieść (powieść) - Wyd. MON, Warszawa; (wyd. II - 1957)
  • 1957 – Czerwony sokół (powieść) - „Iskry”, Warszawa; (wyd. II - 1966; wyd III - 1970; wyd IV - 1977; wyd V - KAW Szczecin - 1984)
  • 1957 – Rok Anno Domini 1523 (fragment powieści 666), „Ziemia i Morze” 1957 nr 10, s. 5
  • 1958 – Mściciel przypływa z Rugii (powieść) - „Iskry”, Warszawa; (wyd. II - 1966; wyd. III - 1970; wyd. IV - 1977; wyd. V - KAW Szczecin - 1984)
  • 1959 – Debiut (opowiadanie) - miesięcznik „Szczecin” nr 6-7
  • 1960 – Czas słońca (opowiadania) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
  • 1960 – Miłość przyjdzie z inkwizytorem (trzyaktowy dramat historyczny) - miesięcznik „Szczecin” nr 12
  • 1960 – Podróż imć Pomeranusa do Kantomerii (satyra) - „Ziemia i Morze” nr 1-7
  • 1963 – Białe wrony (powieść współcz.) - Wydawnictwo Lubelskie, Lublin
  • 1967 – Lumbago - „Vineta. Rocznik kultury i sztuki” nr 3, Szczecińskie Towarzystwo Kultury, Szczecin (fragment noweli filmowej)
  • 1969 – Anastazja, czyli opowieści garbusa (powieść współcz.) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
  • 1970 – Paszcza smoka. Szkice wietnamskie (reportaże) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań (wyd II zmienione - 1974)
  • 1971 – Krystyna i rapier (powieść) - Wydawnictwo Morskie, Gdańsk (wyd. II - KAW Szczecin - 1982)
  • 1975 – Odro, rzeko pogańska (opowiadania) - (wyd II - KAW 1989)
  • 1988 – Święty Ateusz. Opowieści niesamowite (opowiadania) - Wydawnictwo „Glob”, Szczecin
  • 1988 – Kontredans (powieść współcz.) - KAW, Szczecin
  • 1990 – Retrospekcja (opowiadania) - KAW, Szczecin
  • 1992 – Diabelska ballada (powieść współcz.) - nakładem autora, Szczecin
  • 1994 – Powracająca fala (powieść) - nakładem autora, Szczecin
  • 1995 – Dziesiąta planeta (powieść SF) - nakładem autora, Szczecin



Antologie i almanachy

  • 1953 – Poznań - dzieje, ludzie, kultura (redakcja, współautor), Komitet Obchodu „Dni Poznania”, Poznań
  • 1958 – Szczecin literacki (redakcja, współautor), Związek Literatów Polskich, Szczecin
  • 1971 – Witraże niepokoju. Opowiadania młodych środowiska szczecińskiego (redakcja), Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
  • 1975 – W mocy rąk. Opowiadania młodych środowiska szczecińskiego (redakcja), Wydawnictwo Poznańskie, Poznań


  • Almanach Poznan.jpg
  • Szczecin literacki.jpg
  • Kaminski Ireneusz02.jpg



Artykuły, recenzje (wybór)

  • 1955 – Franciszek Gil, „Życie i Kultura” 1955 nr 28, s. 2
  • 1955 – Eliahu Rajzman, „Życie i Kultura” 1955 nr 39, s. 1 (o Eliaszu Rajzmanie)
  • 1956 – Co z naprawą krzywego zwierciadła?, „Ziemia i Morze” 1956 nr 1, s. 2
  • 1956 – Refleksje z podróży do NRD, „Ziemia i Morze” 1956 nr 3, s. 10
  • 1956 – „O warunkach dopuszczalności przerywania ciąży” czyli w jaki sposób torpeduje się uchwałę Sejmu, „Ziemia i Morze” 1956 nr 8, s. 1-2
  • 1956 – O stawaniu na głowie, „Ziemia i Morze” 1956 nr 9, s. 2
  • 1956 – Strzały w Budapeszcie, „Ziemia i Morze” 1956 nr 25, s. 1 i 7
  • 1956 – Tragedii węgierskiej ciąg dalszy, „Ziemia i Morze” 1956 nr 26, s. 3
  • 1956 – Partie komunistyczne wobec wydarzeń w Polsce i na Węgrzech, „Ziemia i Morze” 1956 nr 27, s. 1 i 3
  • 1956 – Aktualne dyskusje w partiach komunistycznych, „Ziemia i Morze” 1956 nr 29, s. 3
  • 1956 – Dlaczego protestowałem, „Ziemia i Morze” 1956 nr 30, s. 1-2
  • 1956 – Nowe pismo Wybrzeża „Ziemia i Morze”. Tygodnik Społeczno-Kulturalny, „Życie i Kultura” 1956 nr 3
  • 1957 – Wiosna Anno Domini 1523, „Ziemia i Morze” 1957 nr 10
  • 1958 – O literaturę Ziem Zachodnich. Postulaty zjazdu pisarzy w Dusznikach, „Kurier Szczeciński” 1958 nr 122, s. 6
  • 1959 – U pisarzy za Odrą, „Dodatek literacki Głosu Szczecińskiego” nr 6, „Głos Szczeciński” 1959 nr 152, s. 2-3
  • 1964 – Stargard. Osiągnięcia i problemy do rozwiązania, „Głos Szczeciński” 1964 nr 116, s. 1-2
  • 1966 – Rozwój szczecińskich uczelni. XX-lecie nauki na Pomorzu Szczecińskim. Z pobytu ministra Szkolnictwa Wyższego - prof. dr. H. Jabłońskiego, „Głos Szczeciński” 1966 nr 90, s. 1-2
  • 1966 – Bieg z przeszkodami. Studia dla pracujących, „Głos Szczeciński” 1966 nr 177, s. 3
  • 1966 – Obozy naukowe - ale jakie?, „Głos Szczeciński” 1966 nr 184, s. 3
  • 1970 – Estradowe lato, „Głos Szczeciński” 1970 nr 192, s. 3
  • 1981 – Nie chcieli polskiego wojska – „Wiadomości Szczecińskie” z dn. 29 grudnia 1981, s. 4



Teatr

Tytuł Kompozytor Autor / Autor libretta Reżyser Forma twórczości Teatr Data premiery
Can Can Cole Porter Abe Burrows Edmund Wayda opracowanie programu teatralnego Państwowa Operetka 29 stycznia 1964
Ciotka Karola Władysław Szpilman Brandon Thomas Henryk Cajzel kierownictwo literackie, opracowanie programu teatralnego Państwowa Operetka 14 kwietnia 1964
Życie paryskie Jacques Offenbach Władysław Krzemiński wg Henri Meilhaca i Ludovica Halévy Ewa Kołogórska kierownictwo literackie, opracowanie programu teatralnego Państwowa Operetka 16 czerwca 1964
Wesoła wdówka Franz Lehár Victor Leon, Leo Stein Edmund Wayda kierownictwo literackie Państwowa Operetka 14 października 1964
Paganini Franz Lehár, Edmund Borowski (muzyka baletowa) Paul Knepler, Béla Jenbach Tadeusz Laskowski kierownictwo literackie Państwowa Operetka 30 września 1965
My Fair Lady Frederic Loewe Alan Jay Lerner wg komedii George'a Bernarda Shawa Pigmalion Emil Chaberski kierownictwo literackie, opracowanie programu teatralnego Państwowy Teatr Muzyczny 19 lutego 1966



Radio

Tytuł słuchowiska Reżyseria (adaptacja radiowa) Obsada Data pierwszej emisji
Wiersze o Szczecinie (Ireneusz Gwidon Kamiński, Henryk Piotrowski, Stanisław Szydłowski, Witold Wirpsza) Ryszard Baciarelli, Włodzimierz Grabowski, Bohdan Albert Janiszewski 24 maja 1955
Trzęsienie ziemi Sylwester Woroniecki Mirosław Gruszczyński, Wojciech Hawryszuk, Mikołaj Müller, Marian Nosek, Urszula Nowacka, Irena Olecka, Ewa Wrońska, Tadeusz Zapaśnik 6 lipca 1980
Zrodzeni z Judasza Sylwester Woroniecki 11 stycznia 1987



Spotkania autorskie (wybór)

  • 1960 – spotkanie w ramach „Czwartków” literacko-dziennikarskich, „Kawiarnia Literacka”, Klub „13 Muz” (27 listopada)





Nagrody



Odznaczenia

  • 1964 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
  • 1969 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
  • 1986 – Order Sztandaru Pracy II klasy



Ciekawostki

  • Portret Ireneusza Gwidona Kamińskiego zaprezentowano 21 października 1966 roku w cyklicznym programie Kramik z muzami realizowanym w Szczecińskim Ośrodku Telewizyjnym
  • Sylwetkę pisarza przybliża Piotr Zieliński w Okruchach pamięci. Szczecińskim alfabecie wspomnień (Wydawnictwo „Germa”, Szczecin 1999)



O Ireneuszu Gwidonie Kamińskim

  • (...) Najciekawsze osiągnięcia literackie Kamińskiego należą do powieści historycznej, zwłaszcza tej, która miała wypełnić luki w legendzie i tradycji ziemi szczecińskiej. O współczesności traktuje raczej forma krótsza, niestety, nazbyt często przeładowana publicystyką, stosunkowo najznośniejszą tam, gdzie przechodzi w groteskę. (Piotr Kuncewicz, Agonia..., s. 293)



Bibliografia

  • Lesław M. Bartelski, Polscy pisarze współcześni 1939-1991. Leksykon, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995
  • Encyklopedia Szczecina t. I A-O (pod red. Tadeusza Białeckiego, autorki hasła Hanna Niedbał i Katarzyna Stańczyk), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999
  • Zbigniew Jarzębowski, Słuchowiska szczecińskiego radia, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2009
  • Maria Kowalewska, Pisarze Szczecina i Koszalina - noty biograficzne i bibliograficzne [w:] Pisarze Pomorza Zachodniego. Informator, Wydawnictwo Morskie, Gdynia 1967
  • Kto jest kim w Polsce Edycja 2, Interpress, Warszawa 1989
  • Piotr Kuncewicz, Agonia i nadzieja t. IV Proza polska od 1956, Graf-Punkt, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1994
  • Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny (pod red. Ingi Iwasiów i Erazma Kuźmy, autor hasła Tadeusz Brzozowski), Wyd. Kurierpress, Szczecin 2003

Inne źródła



IES64.png
Autor opracowania: Andrzej Androchowicz


Źródło: „http://encyklopedia.szczecin.pl/index.php?title=Ireneusz_Gwidon_Kamiński&oldid=208880”