Jadwiga Prolińska

	Jadwiga Prolińska
	piosenkarka
Data urodzenia	18 kwietnia 1927
Miejsce urodzenia	Winniki k. Lwowa
Data śmierci	23 marca 1984
Miejsce śmierci	Warszawa
Miejsce spoczynku	Stare Powązki (kw. 41-2-16)

Jadwiga Prolińska (1927-1984) – piosenkarka

Życiorys

Jadwiga Prolińska urodziła się 18 kwietnia 1927 roku w Winnikach k. Lwowa (ob. Ukraina). Była córką Józefa Prolińskiego i Eugenii z Andruchowskich. W Stanisławowie ukończyła szkołę średnią.

W 1945 roku wraz z rodziną została repatriowana do Szczecina. Studiowała na Wydziale Chemii Wyższej Szkole Inżynierskiej, równocześnie uczyła się śpiewu u Zofii Tokarzewskiej. Pierwsze kroki na estradzie stawiała w 1950 roku w Szczecinie w koncertach organizowanych przez Państwową Organizację Imprez Artystycznych „Artos”. Recytowała wiersze i brała udział w skeczach. Występowała także w Zespole Żywego Słowa.

W tym samym roku przeniosła się do Warszawy. Tam rok później zdała eksternistyczny egzamin estradowy, uzyskując uprawnienia piosenkarki. Po konkursie zorganizowanym przez „Artos”, w 1952 roku na kilka lat związała się z Teatrem Satyryków (1952-1955), gdzie wylansowała piosenkę A skąd to tak, oparta na rosyjskiej melodii ludowej. Później występowała w Teatrze Satyryków „Syrena” (1955-56) kierowanym przez Kazimierza Rudzkiego, Janusza Warneckiego i Jerzego Jurandota. Szybko stała się gwiazdą tego teatru. Występowała m.in. w programach Ministerstwo satyry, Nic nowego 7 śmiechów głównych, Diabli nadali.

W kolejnych latach śpiewała na estradach całego kraju. Blisko współpracowała z Polskim Radiem. Piosenki w jej wykonaniu oraz płyty gramofonowe cieszyły się znaczną popularnością. Śpiewała także w Czechosłowacji, we Francji, w NRD, gdzie występowała w programach telewizyjnych, oraz w Kanadzie i w USA - głównie dla Polonii. Jako pierwsza w Polsce wprowadziła do repertuaru piosenki oparte na cygańskich i rosyjskich romansach. Te ostatnie przywoziła z koncertów w Związku Radzieckim, gdzie cieszyła się dużą popularnością. Śpiewała m.in. w Baku, Erewaniu, Tbilisi, Doniecku, Charkowie, Dniepropietrowsku, Lwowie, Kiszyniowie. Była admiratorką twórczości Aleksandra Wertyńskiego i Marka Bernesa, którego poznała i z którym się serdecznie zaprzyjaźniła.

Występowała również w telewizji, m.in. w 1970 roku zaśpiewała w programie rozrywkowym Andrzeja Androchowicza i Andrzeja Rokity Zapraszamy na pół czarnej, zrealizowanym w Szczecinie, a także zagrała Olimpię w Damie kameliowej (1958) Aleksandra Dumasa w reż. Adama Hanuszkiewicza. W filmie Wraki (1956) Ewy i Czesława Petelskich wystąpiła w roli piosenkarki Ireny.

Obdarzona interesującym głosem, dużą muzykalnością oraz świetnymi warunkami zewnętrznymi (urodą przypominała Cygankę) była jedną z najpopularniejszych polskich piosenkarek przełomu lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. Występowała i nagrywała płyty m.in. z orkiestrami Jana Cajmera, Zygmunta Karasińskiego, Waldemara Kazaneckiego, Józefa Mazurkiewicza, Bogusława Klimczuka, Jerzego Abratowskiego. Jej najsłynniejszym szlagierem stał się walczyk Pójdę na Stare Miasto, który nagrała 21 lipca 1953 roku z orkiestrą Waldemara Kazaneckiego i z towarzyszeniem Chóru Czejanda.

W związku z postępującą ciężką chorobą, w 1975 roku zakończyła karierę artystyczną.

Dwukrotnie zamężna. Jej pierwszym mężem był Jerzy Grabowski (ślub 17 października 1953 w Warszawie, rozwód w 1958), drugim Andrzej Chrzanowski (ślub 6 maja 1965 w Warszawie, rozwód w 1977).

Zmarła 23 marca 1984 roku w Warszawie. Została pochowana na Starych Powązkach (kw. 41-2-16).

Występy estradowe (Szczecin)

Tytuł koncertu	Repertuar	Współwykonawcy	Miejsce koncertu	Data
Kabarety warszawskie	Program z kabaretów „Zielona Papuga” i „Czarny Kot”	Zofia Jamry, Maria Chmurkowska, Bogumił Kłodkowski	Sala ZBM	11 grudnia 1958

Wybrane piosenki

Etykieta „czwórki” z nagraniami Jadwigi Prolińskiej

A skąd to tak (ros. mel. ludowa, sł. Jerzy Jurandot)
A śnieg pada (muz. Andriej Eszpaj, Anatol Jewtuszenko, sł. Wiktor Maksymkin)
A to jest maj (muz. Romuald Żyliński, sł. Artur Międzyrzecki)
Ballada o kolczykach (muz. Marek Sart, sł. Jerzy Ficowski)
Bezdomna muzyczka (muz. Marek Sart, sł. Jerzy Ficowski)
Cyganicha (muz. Bogusław Klimczuk, sł. Andrzej Bianusz)
Ech, jamszczyk goni konie (mel. ludowa)
Jest taki jeden kraj (muz. Heino Gaze, sł. Helena Kołaczkowska)
Johnny (muz. Les Paul, Paddy Roberts, Marcel Stellman, sł. Janusz Odrowąż)
Każda miłość jest pierwsza (muz. Marek Sart, sł. Jerzy Jurandot)
Ktoś gra walczyka
Leśne cyganeczki (muz. Marek Sart, sł. Jerzy Ficowski)
Łódka (mel. ludowa, sł. Jerzy Jurandot)
Mexicana (muz. Władysław Pawelec, sł. Zbigniew Kaszkur, Zbigniew Zapert)
Mołdawianka (mel. ludowa, sł. Jan Zalewski)
Nie patrz na mnie tak (muz. Zygmunt Karasiński, sł. Kazimierz Winkler)
Niech żyje miłość (mel. ludowa, sł. Krystyna Żywulska)
Oczy czarne (ros. mel. ludowa)
Pieśń mołdawska (mołd. mel. ludowa, sł. J. Zalewski)
Powróżyć, karty stawiać (muz. Franciszka Leszczyńska, sł. Roman Sadowski)
Pójdę na Stare Miasto (muz. Władysław Szpilman, sł. Edward Fiszer)
Rwie mi się serduszko (muz. Marek Sart, sł. Jerzy Ficowski)
Trzy listy (muz. Leon Boruński, sł. Jerzy Jurandot)
Ty jesteś moją miłością (muz. Stefan Musiałowski, sł. Irena Grygolunas)
Wołodia (mel. ludowa, sł. Ludwik Starski i Emanuel Schlechter)
Zagubiona piosenka (muz. Leopold Korbar, sł. Roman Sadowski)
Zawsze będzie miłość (muz. Zbigniew Kurtycz, sł. Andrzej Tylczyński)
Złota trąbka (muz. Jerzy Abratowski, sł. Andrzej Tylczyński)
Znali, kochali ją (muz. Jerzy Geisler, sł. Jadwiga Urbanowicz)

Wybrane nagrania płytowe

Okładka płyty kompaktowej wytwórni Teddy Records z nagraniami Jadwigi Prolińskiej

– Jadwiga Prolińska z Orkiestrą Taneczną Polskiego Radia – 1. Jest taki jeden kraj, 2. Zagubiona piosenka, 3. Ballada o kolczykach, 4. Rwie mi się serduszko – EP Polskie Nagrania Muza – N 0012
– Jadwiga Prolińska z Zesp. Instr. pod dyr. Janusza Senta - ROMANSE CYGAŃSKIE – 1. Mołdawianka, 2. Łódka, 3. Ech, Jamszczyk goni konie, 4. Oczy czarne – EP „Pronit” – N 0149
1963 – Jadwiga Prolińska z Zesp. Instr. pod dyr. Józefa Mazurkiewicza – 1. Mexicana, 2. Znali, kochali ją, 3. Każda miłość jest pierwsza, 4. Powróżyć, karty stawiać – EP Polskie Nagrania Muza – N 0178
– Różni wykonawcy - ULUBIENI PIOSENKARZE nr 4 – 1. Nie patrz tak na mnie – L „Pronit” – L0316 (z Zesp. Instr. Bogusława Klimczuka)
1997 – Różni wykonawcy - ZŁOTE PRZEBOJE SOCJALIZMU vol. 6 - 1. Pójdę na Stare Miasto - CD Intersonus CD IS084 (z Chórem Czejanda)
2011 – Różni wykonawcy - NIEZAPOMNIANE PIOSENKI ROKU 1960 (Muzyczne Sentymenty nr 8) – 1. Mexicana, 2. Nie patrz tak na mnie – CD Teddy Records TR CD 108 (z Zesp. Instr. Józefa Markiewicza; z Zesp. Instr. Bogusława Klimczuka)
2011 – Różni wykonawcy - NIEZAPOMNIANE PIOSENKI LAT 50-TYCH (Muzyczne Sentymenty nr 10) – 1. Ty jesteś moją miłością – CD Teddy Records TR CD 110 (z Ork. Kazimierza Turewicza)
2011 – Różni wykonawcy - NIEZAPOMNIANE PIOSENKI LAT 50-TYCH (Muzyczne Sentymenty nr 12) – 1. Trzy listy – CD Teddy Records TR CD 112 (z Zesp. Instr. Jerzego Abratowskiego)
2013 – Jadwiga Prolińska - OCALONE NAGRANIA (Archiwalne nagrania z lat 50. i 60.) – CD Teddy Records TR CD 1072 (z ork. i zesp. Jerzego Abratowskiego, Jana Cajmera, Edwarda Ciukszy, Bogusława Klimczuka, Wiesława Machana, Czesława Majewskiego, Józefa Mazurkiewicza, Janusza Senta)

Film

1954 – Kariera reż. Jan Koecher (wykonanie piosenki: muz. Stanisław Skrowaczewski, sł. Edward Fiszer)
1956 – Wraki reż. Ewa i Czesław Petelscy (rola: piosenkarka Irena)

Telewizja

1958 – Dama kameliowa reż. Adam Hanuszkiewicz - rola: Olimpia (Teatr TV)
1959 – Jadwiga Prolińska. Koncert telewizyjny reż. Władysław Forbert, Jerzy Gruza
1970 – Zapraszamy na pół czarnej reż. Jerzy Wąsowicz

O Jadwidze Prolińskiej

Jadwiga Prolińska - gwiazda warszawskiego Teatru Satyryków - wprowadziła na scenę urok silnego, nośnego głosu, dla którego zbędne wydają się mikrofony. Jej bardzo niski głos i bardzo piękny głos oraz wspaniała uroda w stosunkowo szybkim tempie zyskały wielu zwolenników. Swoboda operowania tym naprawdę dużym głosem sprawia, iż Prolińska świetnie czuje się w piosenkach typu - jeśli można to tak okreslić - plenerowego. Mniej intymnych, a wymagających szerokiej frazy - choćby w piosenkach radzieckich, melodiach cygańskich itp. Niestety nie powiódł się jej debiut filmowy. W nakręconych wg powieści Meissnera „Wrakach” Prolińska wypadła niekorzystnie zarówno jako pieśniarka, jak i... kobieta. (Lucjan Kydryński)

Ciekawostki

Portret Jadwigi Prolińskiej narysował w 1947 roku szczeciński artysta malarz Tadeusz Haberko

Bibliografia

Zbigniew Adrjański, Kalejdoskop estradowy 1944-1989, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2002
Lucjan Kydryński, Wierzę piosence, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1959
Dariusz Michalski, Piosenka przypomni ci... Historia polskiej muzyki rozrywkowej lata 1945-1958, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2010

Autor opracowania: Andrzej Androchowicz