Jan Stawarz

Jan Stawarz
aktor, reżyser
(fot. ze zbiorów Instytutu Teatralnego w Warszawie)
Data urodzenia	11 czerwca 1939
Miejsce urodzenia	Lwów

Jan Stawarz (ur. 1939) – aktor, reżyser

Życiorys

Jan Stawarz urodził się 11 czerwca 1939 roku we Lwowie. Jego ojciec był piekarzem-cukiernikiem. W 1966 roku zdał eksternistyczny egzamin aktorski.

Na scenie zadebiutował 6 grudnia 1964 roku w Przypadkach Robinsona Cruzoe Daniela Defoe w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Grudziądzu. W latach 1965-1968 był aktorem Teatru Dramatycznego w Wałbrzychu. Tu zagrał m.in. Filostratesa w Śnie nocy letniej Williama Shakespeare'a i Stiopkina w Czapajewie Dymitra Furmanowa. W wałbrzyskim teatrze spotkał się z Tadeuszem Zapaśnikiem, z którym w przyszłości miał występować na scenie szczecińskiego Teatru Współczesnego. Później kolejno występował na scenach Lubuskiego Teatru im. Leona Kruczkowskiego w Zielonej Górze (1968), Teatru im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie (1970-1973), Bałtyckiego Teatru Dramatycznego im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie (1974-1975) i Teatru Płockiego (1975).

Od 1975 roku związany jest ze Szczecinem. Był aktorem Państwowych Teatrów Dramatycznych w ostatnim roku działalności tej sceny. Od 1977 do 1985 roku występował w Teatrze Współczesnym. Był także asystentem reżysera. W latach osiemdziesiątych zaangażował się w działalność „Solidarności”. W okresie transformacji ustrojowej zaprzestał występów na scenie. Aby utrzymać rodzinę, pracował m.in. jako drugi kucharz na statku bandery hiszpańskiej. W ciągu trzech lat pływania sześciokrotnie był w portach amerykańskich, odwiedził większość portów europejskich, afrykańskich (m.i. Egipt i RPA), porty Zatoki Perskiej. Później, dzięki pomocy braci mieszkających we Francji, zatrudnił się jako piekarz w Paryżu. Tam również zajął się działalnością budowlaną, pracując w polonijnej firmie budowlanej Roberta Piotrowskiego.

Po powrocie do Szczecina, w 1990 roku gościnnie wystąpił w Teatrze Polskim. Sporadycznie współpracował z Teatrem „13 Muz”, gdzie reżyserował, oraz z lokalną rozgłośnią Polskiego Radia i z ośrodkiem telewizyjnym.

Jest także aktorem filmowym. Ogólnopolską popularność przyniosła mu rola „Inżyniera” w filmie Janusza Kondratiuka Dziewczyny do wzięcia (1972). Ponadto wystąpił m.in. w Hubalu (1973), Bliźnie (1976), Ostatnim promie (1989), Zabić na końcu (1990), Rezerwacie (2007), Mojej krwi (2009), Prosto do nieba (2011), Prostych pragnieniach (2011), Niebie (2012), Antyterapii (2014). W 1999 roku wystąpił w fabularyzowanym dokumencie Paderewskiego życie po życiu w reż. Stefana Szlachtycza, zrealizowanym w Szczecinie i z udziałem szczecińskich aktorów.

Grał w serialach Ile jest życia (1974), Gdańsk 39 (1989), Pensjonat pod Różą (2006), Faceci do wzięcia (2006-2008), Usta usta (2010).

W marcu 2015 roku obchodził jubileusz pięćdziesięciolecia pracy artystycznej.

Żonaty z Elżbietą Stawarz. Ma dwoje dzieci – syna Piotra i córkę Agatę, która jest aktorką.

Teatr

Tytuł	Autor	Reżyseria	Forma twórczości	Rola	Teatr	Data premiery
Oskarżeni	Agnieszka Osiecka, Andrzej Jarecki	Aleksander Gierczak	obsada aktorska		Teatr „13 Muz”	6 października 1975
Janosik, czyli na szkle malowane	Ernest Bryll	Jan Skotnicki	obsada aktorska	Żandarm Poważny	Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny)	11 października 1975
Warszawianka	Stanisław Wyspiański	Wanda Laskowska	obsada aktorska	Wolontariusz	Państwowe Teatry Dramatyczne (Sala Boguława Zamku Książąt Pomorskich)	20 grudnia 1975
Kobieta zza zielonych drzwi	Rustan Ibrahimbekow	Wojsław Brydak	obsada aktorska		Teatr Współczesny	15 września 1976
Lato i dym	Tennessee Williams	Maciej Englert	obsada aktorska		Teatr Współczesny	1 grudnia 1976
Farsa mrocznych	Michel de Ghelderode	Maciej Englert	asystent reżysera, obsada aktorska	Rapiur	Teatr Współczesny	23 lutego 1977
Ludzie energiczni	Wasilij Szukszyn	Anna Minkiewicz	obsada aktorska		Teatr Współczesny	7 maja 1977
Dożywocie	Aleksander Fredro	Maciej Englert	asystent reżysera, obsada aktorska	Michał Lagena	Teatr Współczesny	3 lipca 1977
Kurka Wodna	Stanisław Ignacy Witkiewicz	Maciej Englert	obsada aktorska	Lokaj - Jan Parblichenko	Teatr Współczesny	28 stycznia 1978
Wyzwolenie	Stanisław Wyspiański	Maciej Englert	obsada aktorska	Aktor; Maska	Teatr Współczesny	25 kwietnia 1978
Krawiec	Sławomir Mrożek	Janusz Nyczak	osada aktorska	Barbarzyńca I	Teatr Współczesny	20 października 1978
Lot nad kukułczym gniazdem	Dale Wasserman	Andrzej Chrzanowski	obsada aktorska	Pielęgniarz Warren	Teatr Współczesny	16 grudnia 1978
Burza	William Shakespeare	Maciej Englert	obsada aktorska	Francisco	Teatr Współczesny	31 marca 1979
Kopciuch	Janusz Głowacki	Andrzej Chrzanowski	obsada aktorska	Elektryk II	Teatr Współczesny	12 października 1979
Mieszczanin szlachcicem	Molière	Krzysztof Zaleski	obsada aktorska		Teatr Współczesny	14 lutego 1980
Czyje to życie	Brian Clark	Andrzej Chrzanowski	obsada aktorska	Andrew Eden	Teatr Współczesny	28 marca 1980
Fachowcy	Stefan Friedmann, Jonasz Kofta	Jerzy Gruza	obsada aktorska	Inżynier Norbert Ratajec	Teatr Współczesny	19 września 1980
Ostatni kongres wybielaczy	Andrzej Kojer	Andrzej Chrzanowski, Jacek Koprowicz	obsada aktorska		Teatr Współczesny	7 maja 1981
Akwarium 2	Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz	Jerzy Gruza	obsada aktorska	Skoczek	Teatr Współczesny	29 września 1981
Łotrzyce	Agnieszka Osiecka	Mirosław Gruszczyński	obsada aktorska	Kozik	Teatr Współczesny (Sala Prób Zamku Książąt Pomorskich)	23 listopada 1981
Szewcy	Stanisław Ignacy Witkiewicz	Witold Skaruch	obsada aktorska	Hiper-Robociarz	Teatr Współczesny	12 grudnia 1981
Spazmy modne	Wojciech Bogusławski	Ewa Kołogórska	obsada aktorska	Jurga	Teatr Współczesny	5 marca 1982
Caligula	Albert Camus	Bogdan Ciosek	obsada aktorska	Strażnik	Teatr Współczesny	17 września 1982
Operetka	Witold Gombrowicz	Ryszard Major	obsada aktorska	Lokaj Władysław	Teatr Współczesny	10 grudnia 1982
Gyubal Wahazar, czyli Na Przełęczach Bezsensu	Stanisław Ignacy Witkiewicz	Krzysztof Babicki	obsada aktorska	Mikołaj Kwibuzda	Teatr Współczesny	25 marca 1983
Po co koty mają buty	Tadeusz Klimowski	Kazimierz Oracz	obsada aktorska	Schabcio	Teatr Współczesny	20 maja 1983
Kobieta, która zabiła	Sidney Garrick	Ryszard Major	obsada aktorska	Kamerdyner	Teatr Współczesny	18 czerwca 1983
Cud	Gyorgy Schwajda	Zbigniew Wilkoński	obsada aktorska	Geza Zold	Teatr Współczesny	7 października 1983
Nie-Boska komedia	Zygmunt Krasiński	Ryszard Major	obsada aktorska	Chłop	Teatr Współczesny	16 grudnia 1983
Popiół i diament	Jerzy Andrzejewski	Jan Maciejowski, Antoni Gryzik	obsada aktorska	Prezydent Święcki	Teatr Współczesny	23 marca 1984
Wysocki	Władysław Zawistowski	Ryszard Major	obsada aktorska	Żandarm rosyjski	Teatr Współczesny	14 września 1984
Białe małżeństwo	Tadeusz Różewicz	Ryszard Major	obsada aktorska	Pan Feliks	Teatr Współczesny	21 grudnia 1984
Sen	Fiodor Dostojewski	Krzysztof Rościszewski	obsada aktorska	Dama	Teatr Współczesny	3 marca 1985
Amadeusz	Peter Shaffer	Wiesław Górski	obsada aktorska	Kucharz Salieriego	Teatr Współczesny	5 maja 1985
Matka	Stanisław Ignacy Witkiewicz	Ryszard Major	obsada aktorska	Antoni Murdel-Bęski	Teatr Współczesny	14 czerwca 1985
Bóg	Woody Allen	Zbigniew Wilkoński	obsada aktorska	Strażnik	Teatr Polski (gościnnie)	18 lutego 1990
Historyja o Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim	Mikołaj z Wilkowiecka	Tadeusz Malak	obsada aktorska	Andrzej; Cerberus; Teoron	Teatr Polski (gościnnie)	25 marca 1990
Piaskownica	Michał Walczak	Jan Stawarz	reżyseria		Teatr „13 Muz”	27 marca 2004

Zdjęcia ze spektakli

• 

  Od lewej (na kanapie): Jan Stawarz (Michał Lagena) i Sylwester Woroniecki (Rafał Lagena). Poniżej Muzykanci: Jerzy Ernz, Jacek Polaczek i Stanisław Poks w Dożywociu (1977) - fot. Janusz Piszczatowski

• 

  Na górze: Jan Stawarz (Hiper-Robociarz). Poniżej (od lewej): Zbigniew Witkowski (Towarzysz X), Jerzy Ernz (Fierdusieńko) i Marek Przystup (Czeladnik I Józek) w Szewcach (1981) - fot. Jacek Fijałkowski

• 

  Jan Kocem (Złodziejaszek), Jan Stawarz (Lokaj Władysław) i Mirosław Gruszczyński (Hrabia Szarm) w Operetce (1982) - fot. Jacek Fijałkowski

Radio

Tytuł słuchowiska	Autor	Reżyseria (adaptacja radiowa)	Rola	Data pierwszej emisji
Zaproszenie na karpia	Marian Kowalski	Sylwester Woroniecki	obsada aktorska	5 października 1980
Petycja	Andrzej Otrębski	Sylwester Woroniecki	obsada aktorska	maj 1990

Telewizja

Tytuł sztuki	Autor	Reżyseria	Realizacja telewizyjna	Postać	Data premiery
Po tamtej stronie świec	Stanisław Grochowiak	Ryszard Bugajski	Ryszard Zawidowski	Zbrojny	15 stycznia 1979

Nagrody i wyróżnienia

• 2013 – Honorowa „Złota Ryba” za wkład i promocję polskiego kina niezależnego na 11 Festiwalu Filmów Optymistycznych „Multimedia Happy End” w Rzeszowie

Ciekawostki

• Sylwetkę aktora przybliża Piotr Zieliński w Okruchach pamięci. Szczecińskim alfabecie wspomnień (Wydawnictwo Germa, Szczecin 1999)
• Aktor jest jednym z bohaterów książki Iwony Gacparskiej Ścieżki, drogi, przystanki, czyli całe Ich życie... (Książnica Pomorska i ZASP, Szczecin 2015)

Bibliografia

• Bogdan Bombolewski, Życie na bagietkach, „Głos Szczeciński” z dn. 31 grudnia 1994/1 stycznia 1995
• Zbigniew Jarzębowski, Słuchowiska szczecińskiego radia, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2009
• Materiały i fotografie ze zbiorów Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie i ZASP w Szczecinie

Autor opracowania: Andrzej Androchowicz