Krystyna Łyczywek

Krystyna Łyczywek (ur. 1920) – romanistka, tłumacz przysięgły języka francuskiego i literatury francuskiej, artysta fotografik, dziennikarz

STRONA W BUDOWIE

Życiorys

Krystyna Łyczywek (z d. Wiza) urodziła się 24 sierpnia 1920 roku w Poznaniu w rodzinie o silnych tradycjach patriotycznych. Była córką Władysława Wizy, powstańca wielkopolskiego i nadkomisarza policji, i Anny z Brodniewiczów. Powstańcami byli także bracia ojca. Początkowo uczęszczała do szkoły powszechnej. Równocześnie uczyła się w szkole muzycznej. Oddana na wychowanie do stryjenki, przez pięć lat uczyła się prywatnie. Naukę kontynuowała w Gimnazjum Sióstr Urszulanek. W 1932 roku wstąpiła do 17 drużyny harcerskiej im. Wandy Malczewskiej. Przeszła wszystkie szczeble harcerskiego wtajemniczenia, począwszy od zastępowej, przybocznej do drużynowej. Po śmierci ojca w 1934 roku utrzymywała się, udzielając korepetycji. W 1938 roku zdała egzamin maturalny. W tym samym roku podjęła studia romanistyczne na Uniwersytecie Poznańskim.

W czasie okupacji niemieckiej pracowała jako sekretarka w niemieckim przedsiębiorstwie. Równocześnie służyła w tajnej organizacji harcerskiej Szare Szeregi w Akademickim Kole Harcerskim przy żeńskiej Komendzie Chorągwi Wielkopolskiej. Tam przyjęła pseudonim „Iga”. Na początku czerwca 1943 roku, w obawie przed aresztowaniem, uciekła do Warszawy, gdzie przybrała nazwisko Władysława Ciesielska. Podjęła działalność podziemną. Początkowo służyła w kontrwywiadzie AK jako łączniczka. Później została przeniesiona do Departamentu Informacji Delegatury Rządu na Kraj, gdzie stenografowała raporty dla rządu londyńskiego. Na tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich kontynuowała studia romanistyczne. Z ramienia Szarych Szeregów opiekowała się nowo przyjętymi do związku harcerzami.

Po wybuchu powstania przystąpiła do organizowania szpitala przy ul. Ogrodowej. Później służyła w batalionie im. Walerego Łukasińskiego jako łączniczka, najpierw na Starym Mieście, potem w Śródmieściu. Współredagowała pismo „W walce”. W dniu 7 września 1944 roku wzięła ślub z zaprzyjaźnionym z okresu dzieciństwa Romanem Łyczywkiem, powstańcem z batalionu im. Jana Kilińskiego. Świadkami tej wojennej uroczystości byli m.in. kierownik Wydziału Organizacyjnego Sekcji Zachodniej Departamentu Informacji Delegatury Rządu, przyszły dziennikarz i publicysta Edmund Męclewski oraz Adam Pohl ps. „Kuba”, który razem z „Igą” służył w batalionie Łukasińskiego. Po upadku powstania wraz z mężem dostała się do obozu przejściowego dla ludności cywilnej w Pruszkowie.

Nagrody i wyróżnienia

• 2013 – tytuł Honorowego Obywatela Miasta Szczecina

Odznaczenia harcerskie i wojskowe

• 1982 – Warszawski Krzyż Powstańczy (nr 82–82-71 K)
• 1985 – Krzyż za Zasługi dla ZHP + rozeta z mieczami (nr 197)
• 1994 – Medal Armii Krajowej 1939-1945
• 1994 – Akcja BURZA (nr V-20-5)
• 1994 – Krzyż Armii Krajowej (nr 14-94-97)
• 1998 – Krzyż Niezłomnych (nr 000697)
• 1999 – Krzyż Walki o Niepodległość (nr 0022788)
• 2019 – Odznaka Weterana Walk o Niepodległość (nr 419903-477)
• 2019 – Odznaka „Kolumbowie rocznik 20” (nr 193)

Odznaczenia za działalność kulturalną i inne

• 2010 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
• 2013 – Krzyż Oficerski Orderu Legii Honorowej (Francja)

Inne źródła

Materiały i fotografie ze zbiorów Krystyny i Ewy Łyczywek

Autor opracowania: Andrzej Androchowicz