Ryszard Grabowski
Ryszard Grabowski | |||
Poeta, prozaik, dziennikarz | |||
| |||
Data urodzenia | 18 lipca 1931 | ||
Miejsce urodzenia | Warszawa | ||
Data śmierci | 9 kwietnia 1987 | ||
Miejsce śmierci | Szczecin | ||
Miejsce spoczynku | Cmentarz Centralny w Szczecinie (kw. 50-30-8) | ||
Ryszard Grabowski (1931-1987) – poeta, prozaik, dziennikarz
Życiorys
Ryszard Grabowski (właśc. Ryszard Alfred Maria Grabowski herbu Zaremba) urodził się 18 lipca 1931 roku w Warszawie w rodzinie inteligenckiej. Jego ojciec, Alfred Feliks Zygmunt Grabowski h. Zaremba ukończył polonistykę o specjalności fiolog-językoznawca na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Później wstąpił do Wojska Polskiego, gdzie wkrótce dosłużył się stopnia majora. W czasie wojny został aresztowany przez gestapo i zamordowany na Pawiaku 14 kwietnia 1944 roku. Matka, Maria z d. Czeżowska, była osobą dobrze wykształconą, władającą biegle kilkoma językami. Po wojnie pracowała w Akademii Handlowej w Szczecinie.
W czasie okupacji niemieckiej Ryszard Grabowski uczęszczał na tajne komplety. Działał w Szarych Szeregach. Uczestniczył w powstaniu warszawskim. Po klęsce powstania, podczas którego całkowitemu zburzeniu uległ jego rodzinny dom, wraz z matką został umieszczony w przejściowym obozie w Pruszkowie. Stamtąd przez Piotrków Trybunalski trafił do Krakowa, gdzie uczęszczał do gimnazjum.
W 1946 roku jego matka podjęła decyzję o wyjeździe na Ziemie Zachodnie, do Szczecina. Tu ukończył II Liceum Ogólnokształcące im. Mieszka I - słynnego „Pobożniaka”, oraz trzyletnią Państwową Szkołę Techniczną, po której uzyskał dyplom technika elektryka. W zawodzie jednak nie pracował. W latach 1957-1962 był dziennikarzem „Kuriera Szczecińskiego”. W 1957 roku na długie lata związał się z rozgłośnią Polskiego Radia w Szczecinie, dla której pisał słuchowiska, opowiadania i audycje satyryczne, a także prezentował swoje wiersze. Wspólnie z Józefem Bursewiczem, Andrzejem Dzierżanowskim i Januszem Krzymińskim współtworzył Magazyn artystyczny. Był autorem tekstów do popularnego Radiokutra. Współredagował również publicystyczno-artystyczny magazyn Rodzinny port (obie audycje z Władysławem Wojciechowskim).
Jako poeta zadebiutował w 1955 roku wierszem Uliczki opublikowanym na łamach „Życia i Kultury”, dodatku kulturalnego „Głosu Szczecińskiego”. Swoje wiersze, utwory prozatorskie i reportaże zamieszczał m.in. w prasie lokalnej - „Kurierze Szczecińskim”, „Głosie Szczecińskim”, „7-mym Głosie Tygodnia” (cykl humoresek morskich Pod Okoniem), „Spojrzeniach”, „Ziemi i Morzu”, „Morzu i Ziemi”, a także w prasie ogólnopolskiej - „Kamenie”, „Kształtach”, „Morzu”, „Nowej Wsi”, „Panoramie Północy”, „Płomyczku”, „Poglądach”, „Szpilkach”, „Tygodniku Morskim” i we „Wrocławskim Tygodniku Katolickim”. Często publikował pod pseudonimem (rg).
Był współtwórcą poetyckiej grupy Metafora (Józef Bursewicz, Andrzej Dzierżanowski i Janusz Krzymiński), której pojawienie się w 1956 roku określono niezwykle ważnym wydarzeniem w literackim życiu Szczecina.
Pisał utwory poetyckie, satyryczne i opowiadania. Współpracował ze studenckimi teatrzykami „Skrzat” (m.in. programy Można i tak, Kapelusze, Tu do niczego się nie zmusza), „Complex 13” i z Kabaretem „Okaryna”. Od 1961 roku pisał teksty dla Teatrzyku na Wielkiej (m.in. Piosenki i teksty), amatorskiego zespołu działającego pod auspicjami Wojewódzkiego Związku Spółdzielni Pracy w Szczecinie. Napisał ponad sto tekstów do piosenek autorstwa Waleriana Pawłowskiego, Czesława Cupaka, Małgorzaty Krause i Andrzeja Ługowskiego. Niektóre z piosenek były prezentowane i nagradzane na Festiwalu Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu.
Współorganizował I Prezentację Malarzy i Poetów Krajów Demokracji Ludowej, która odbyła się w Muzeum Pomorza Zachodniego w Szczecinie (17 lipca-15 września 1965).
Był członkiem Szczecińskiego Oddziału Związku Literatów Polskich i Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Należał także do Związku Autorów i Kompozytorów Rozrywkowych (ZAKR) i Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych (ZAiKS).
Zmarł 9 kwietnia 1987 roku w Szczecinie. Został pochowany na Cmentarzu Centralnym (kw. 50-30-8).
Tomiki poetyckie i wiersze
- 1956 – Odwiedziny; Centrum Szczecina (wiersze), „Ziemia i Morze” 1956 nr 2, s. 5
- 1956 – Prorok; Garść dymu (wiersze), „Ziemia i Morze” 1956 nr 12, s. 5
- 1956 – Krzyk (wiersz), „Ziemia i Morze” 1956 nr 24, s. 5
- 1959 – Kay (tomik poetycki) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań (cykl: Szczecińska Biblioteczka Debiutów)
- 1985 – Kramik z różami (tomik poetycki) - Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin
- 1987 – Abi, Bibi, Czibi. Zbiór piosenek i zabaw (współwyd. z Małgorzatą Krause)
Antologie
- 1955 – Dom nad Odrą - wyd. ZWZMP, Szczecin
- 1958 – Szczecin literacki (antologia twórców szczecińskich), - wyd. ZLP, Szczecin (cykl: Szczecińska Biblioteczka Debiutów)
- 1959 – Almanach młodych - wyd. Iskry, Warszawa
- 1962 – Poeci pomorscy (almanach t. I) - Wydawnictwo Morskie, Gdynia
- 1964 – Poeci pomorscy (almanach t. II) - Wydawnictwo Morskie, Gdynia
- 1970 – Nazywanie ziemi. Ziemia Szczecińska w poezji (pod red. Erazma Kuźmy) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
Proza (wybór)
- 1986 – Zamek, „Morze i Ziemia” 1986 nr 14, s. 8-9
Artykuły w prasie (wybór)
- 1958 – Halo! Mówi „Niemierzyn”. Tramwaje... od kuchni, „Kurier Szczeciński” 1958 nr 23, s. 4
- 1959 – Niedziela na zielonej murawie, „Kurier Szczeciński” 1959 nr 136, s. 3
- 1960 – Trzęsacz - „toń umarłych”, „Kurier Szczeciński” 1960 nr 75, s. 3
- 1960 - Studenckie Juvenalia odmłodziły Szczecin, „Kurier Szczeciński” 1960 nr 121, s. 3
- 1960 – Międzyzdroje zmieniają oblicze. Rozbudowa ośrodków nadmorskich na Pomorzu Zachodnim, „Kurier Szczeciński” 1960 z dn. 9 lipca, s. 6
- 1960 – Śmiałe plany zmienią oblicze głównej arterii Szczecina, „Kurier Szczeciński” 1960 nr 166, s. 6
- 1960 – Pierwsza w Polsce huta „Szczecin” wykonała plan 5-letni, „Kurier Szczeciński” 1960 nr 204, s. 3
Radio
Tytuł słuchowiska | Autor | Reżyseria | Aadaptacja radiowa | Obsada | Data pierwszej emisji |
---|---|---|---|---|---|
Wiersze | Ryszard Grabowski | Andrzej Skarżyński | Jacek Flur, Lesław Mazurkiewicz | 22 grudnia 1958 | |
Szczecińskie wiosny | wiersze różnych poetów | Julia Zyblewska | Ryszard Grabowski | Mieczysław Antoni Gajda, Włodzimierz Grabowski, Grażyna Wojtczak, Leszek Zaleski | 29 maja 1975 |
Wiersze | Ryszard Grabowski | Sylwester Woroniecki | Andrzej Szczytko | 22 października 1982 | |
Agawa C - czyli sentymenty, sentymenty | Ryszard Grabowski | Włodzimierz Matuszak, Joanna Matuszak, Jerzy Szafulski, Sylwester Woroniecki | 25 grudnia 1982 | ||
Wspomnienia o morzu | Ryszard Grabowski | Sylwester Woroniecki | Jacek Gierczak, Sylwester Woroniecki | 9 czerwca 1985 | |
Trzynastka jesiennych wierszy | Ryszard Grabowski | Grzegorz Fedorowski | Grzegorz Fedorowski, Lina Wejgsman | 2 lutego 1986 | |
Od Alphy do Ksi | Ryszard Grabowski | Sylwester Woroniecki | Jacek Polaczek, Sylwester Woroniecki | 30 listopada 1986 |
Nagrody i wyróżnienia
- 1965 – I nagroda w konkursie poetyckim Klubu „13 Muz” w Szczecinie
- 1975 – II nagroda w konkursie Polskiego Radia na piosenkę o Szczecinie (Zakochana stacyjka)
- 1982 – Srebrny Pierścień na XVI Festiwalu Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu za piosenkę Żołnierskie kochanie (wyk. Adam Wojdak)
- 1985 – II nagroda na XIX Festiwalu Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu za piosenkę Poligon marzeń
- 1985 – wyróżnienie dla nieopublikowanego tomu wierszy Cienie portowych latarń na ogólnopolskim konkursie literackim o tematyce „Polska nad Odrą i Bałtykiem”
Odznaczenia
Bibliografia
- Encyklopedia Szczecina t I A-O (pod red. Tadeusza Białeckiego, autorki hasła Hanna Niedbał i Katarzyna Stańczyk), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999
- Zbigniew Jarzębowski, Słuchowiska szczecińskiego radia, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2009
- Maria Kowalewska, Pisarze Szczecina i Koszalina - noty biograficzno-bibliograficzne [w:] Pisarze Pomorza Zachodniego, Wydawnictwo Morskie, Gdynia 1967
- Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny (pod red. Ingi Iwasiów i Erazma Kuźmy, autor hasła Janusz Poźniak), Kurier-Press Szczecin 2003
- Władysław Wojciechowski, Przebiegł obok nas [w:] Ku Słońcu 125 (pod red. Mariusza Czarnieckiego), Wyd. Glob, Szczecin 1987
- Strony zawierające dwie wartości dla tego samego argumentu wywołania szablonu
- Ludzie kultury
- Poeci
- Publicyści
- Ludzie związani z ruchem studenckim
- Ludzie związani z radiem
- Autorzy słuchowisk radiowych
- Ludzie związani z teatrem
- Wyróżnieni Odznaką Honorową Gryfa Pomorskiego
- Pochowani na Cmentarzu Centralnym
- Pomeranica
- Szczecin
- Pomeranica - Biografie
- Pomeranica - Poeci
- Pomeranica - Dziennikarze
- Pomeranica - Publicyści
- Pomeranica - Kultura