Stanisław Latour
Stanisław Latour | |||
Architekt | |||
| |||
Data urodzenia | 24 maja 1927 | ||
Miejsce urodzenia | Warszawa | ||
Data śmierci | 20 października 2007 | ||
Miejsce śmierci | Szczecin | ||
Miejsce spoczynku | Cmentarz Powązkowski w Warszawie | ||
Stanisław Latour (1927-2007) – architekt, pedagog
Życiorys
Stanisław Latour (wł. Stanisław de Latour) urodził się 24 maja 1927 roku w Warszawie. Podczas okupacji uczył się na tajnych kompletach. W 1943 roku wstąpił do Armii Krajowej. Był żołnierzem pododdziału „Brzezinka”. Pełnił funkcję łącznika w stopniu strzelca w plutonie działającym na terenie Podkowy Leśnej. Brał udział w powstaniu warszawskim. W styczniu 1945 roku podjął naukę w liceum o profilu matematyczno-fizycznym. Rok później zdał egzamin maturalny. W latach 1945-1949 kontynuował przedwojenną działalność w harcerstwie. Był harcmistrzem Chorągwi Mazowieckiej. W 1946 roku został słuchaczem Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Doświadczenie zawodowe zdobył jeszcze poczas studiów, pracując w Warszawskim Przemysłowym Zjednoczeniu Budowlanym (1949-1952) kolejno jako technik, kierownik budowy i inspektor techniczny. Po ukończeniu studiów magisterskich w 1952 roku, rozpoczął pracę w Centralnym Zarządzie Muzeów i Ochrony Zabytków w Ministerstwie Kultury i Sztuki w Warszawie. Tam zainteresował się z problemami ochrony i dokumentowania dziedzictwa kulturowego. W latach 1952-1953 pracował na stanowisku inspektora-konserwatora w Centralnym Zarządzie Muzeów i Ochrony Zabytków, podlegającym Ministerstwu Kultury i Sztuki.
Od 1953 roku związany ze Szczecinem. Tu zorganizował pierwszą pracownię projektową przy Państwowym Przedsiębiorstwie Pracownie Konserwacji Zabytków. Był autorem licznych opracowań studialnych i projektowych w zakresie historycznej architektury i urbanistyki Szczecina i Pomorza Zachodniego, a także konserwacji zabytków i zespołów zabytkowych. Po poprzedzonych dogłębnymi, dwuletnimi (1954-1955) studiami projektowo-przestrzennymi oraz projektem wstępnym, w 1958 roku, wraz z zespołem, przystąpił do odbudowy Zamku Książąt Pomorskich. W 1973 roku uczestniczył w pracach przy odbudowie szczecińskiej katedry. Obie te odbudowy uznawane są za życiowe dzieło architekta. W 2006 roku opracował obszerny rys dziejów obu tych odbudów. Łącznie był autorem 46 prac studialno-projektowych oraz projektów z zakresu architektury i urbanistyki. W latach 1960-1980 był także kierownikiem w Biurze Ochrony Atmosfery w Szczecinie.
Na ponad 30 lat związał się z Politechniką Szczecińską. W 1969 roku rozpoczął pracę dydaktyczną na nowo powstałym Wydziale Budownictwa i Architektury. W 1970 roku podjął dwuletnie studia podyplomowe z zakresu konserwacji zabytków na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. W 1977 roku obronił dysertację doktorską na Politechnice Szczecińskiej. Kolejno był docentem kontraktowym (1970-1979), docentem (1979-1990), profesorem (1990-1994) i profesorem zwyczajnym (od 1994). Kierował Zakładem Projektowania Architektonicznego (1973-1975) oraz Zakładem teorii Architektury, Historii i Konserwacji Zabytków (od 1976). Był prodziekanem Wydziału Budownictwa i Architektury (1973-1978), dyrektorem Instytutu Architektury i Planowania Przestrzennego (1981-1990), prorektorem ds. organizacji Politechniki Szczecińskiej (1990-1993). Wykładał na zajęciach z historii architektury i urbanistyki powszechnej i polskiej, ochrony i konserwacji zabytków, projektowania przeddyplomowego. Prowadził seminaria i prace dyplomowe. Wypromował 7 doktorów i 13 magistrów inżynierów architektów. Opublikował ponad 60 prac naukowych i dydaktycznych z zakresu ochrony i konserwacji zabytków. Prowadził 15 prac naukowo-badawczych w ramach badań własnych oraz centralnie koordynowanych. Organizował międzynarodowe konferencje naukowe.
Należał do licznych organizacji i zespołów naukowych. W 1952 roku został członkiem Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej Polskiej. W latach 1954-1956 pełnił funkcję prezesa Szczecińskiego Oddziału tej organizacji. Był także przedstawicielem Kolegium Sędziów Konkursowych Oddziału. Od 1978 roku był członkiem Towarzystwa Urbanistów Polskich, o od 1980 wiceprezesem Zarządu Oddziału TUP. Działał w Stowarzyszeniu Konserwatorów Zabytków, Komitecie Architektury i Urbanistyki PAN, Komisji Kształtowania Przestrzeni Polski Północnej PAN - Oddział Poznań (od 1972), Sekcji Historii Architektury i Konserwacji Zabytków (od 1975), Polskim Komitecie Narodowym ICOMOS, Radzie ds. Konserwatorskich przy ministrze kultury i sztuki, Komisji ds. Sztuki Kościelnej w Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej. Był jednym z członków-założycieli, powołanego do życia w maju 1998 roku, Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Domu Koncertowego w Szczecinie.
Zmarł nagle 20 października 2007 roku w Szczecinie. Został pochowany 26 października na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Wspominając Stanisława Latour, arch. Zbigniew Paszkowski napisał: Wielki autorytet kilku pokoleń szczecińskich architektów, pasjonat, człowiek niezwykle skromny, życzliwy i uczynny. Działał rozdając siebie, promując innych.
Projekty konserwatorsko-renowacyjne
- średniowieczna stodoła przy zespole poklasztornym w Kołbaczu
- 1957-1958 – restauracja i projekt wnętrza kościoła św. Jana Ewangelisty w Szczecinie
- 1958-1970 – odbudowa Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie
- 1971-1972 – odbudowa Pałacu Wallensteinów w Żaganiu
- 1972-1973 – odbudowa bazyliki archikatedralnej pw. św. Jakuba w Szczecinie
- wikarówka przy katedrze św. Jakuba w Szczecinie
- odbudowa kościoła Mariackiego w Stargardzie
- 1974-1975 – odbudowa zespołu zabytkowych kamienic w Trzebiatowie
- 1975-1983 – renowacja i zagospodarowanie przestrzenne zespołu staromiejskiego w Trzebiatowie, Moryniu i w Chojnie
Projekty autorskie
- 1980-1981 – kościół w Gorzowie Wlkp.
- 1981-1982 – Dom Księży Pallotynów przy kościele św. Jana Ewangelisty
- 1982 – kościół parafialny w Przecławiu
- zespół sakralny pw. św. Jana Bosko przy ul. Witkiewicza
- Kościół Matki Bożej Różańcowej w Szczecinie przy ul. Lwowskiej
- 1987 – budynek mieszkalno-internatowy przy zespole salezjańskiej szkoły zawodowej przy ul. Ku Słońcu
- budynek Kurii Biskupiej przy ul. Papieża Pawła VI
- 1995 – architektura pomnika papieża Jana Pawła II na Jasnych Błoniach (projekt i realizacja pomnika Czesław Dźwigaj)
Wybrane publikacje
Artykuły
- 1972 – Zamek w Szczecinie, „Projekt"
- 1975 – Odbudowa Koscioła św. Jakuba w Szczecinie, „Architektura”
- 1975 – Problematyka konserwatorska zespołu staromiejskiego w Trzebiatowie, „Ochrona Zabytków”
- 1978 – Stare Miasto w Chojnie, „Ochrona Zabytków”
- 1996 – Piotr Zaremba 1910-1993 (nekrolog), „Nauka” 1996 nr 3, s. 247-252
Monografie i podręczniki
- 1975 – Rewaloryzacja zabytkowych miast na Pomorzu Zachodnim (redakcja materiałów z sesji naukowej w kwietniu 1975) - Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej, Szczecin
- 1975 – Rewaloryzacja zabytkowych miast na Pomorzu Zachodnim. Materiały pokonferencyjne (redakcja) - Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej, Szczecin
- 1976 – Powstanie i rozwój architektury współczesnej
- 1981 – Rewaloryzacja zabytkowych miast na Pomorzu Zachodnim - Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa - Poznań
- 1981 – Powstanie i rozwój architektury współczesnej, narodziny nowej tradycji. Forma w historycznym rozwoju - studia krytyczne, część 2 (współautor Adam Szymski) - Wydawnictwo Politechniki Szczecińskiej, Szczecin
- 1982 – Projektowanie systemowe w architekturze. Ogólna metodologia i pragmatyka projektowania z zastosowaniem metod matematyczno-logicznych i komputerów (współautor Adam Szymski) - Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
- 1985 – Rozwój współczesnej myśli architektonicznej (współautor Adam Szymski) - Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
- 1986 – Zabytki urbanistyki i architektury (współautor)
- 1990 – Modelowe przykłady rewaloryzacji wybranych zespołów zabytkowych na Pomorzu Zachodnim (współautorzy: Jolanta Barańska, Lucjan Lipiński) - Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej, Szczecin
- 1992 – Materiały sesji naukowej z okazji 45-lecia Wydziału Budownictwa i Architektury, Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej, Szczecin
- 1997 – Ratusz w miastach północnej Europy (materiały z sesji Ratusz w miastach nadbałtyckich) - Marpress
Nagrody i wyróżnienia
- 1969 – nagroda „Za wybitne osiągnięcia w projektowaniu"
- 1970 – nagroda Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie za upowszechnianie kultury
- 1976 – nagroda Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki
- 1978 – nagroda Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki
- 1982 – nagroda Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki
- Nagroda Wojewódzka za wybitne osiągnięcia w dziedzinie upowszechniania kultury
- nagroda Ministra Kultury i Sztuki
- nagroda Rektora Politechniki Szczecińskiej
Odznaczenia
- 1967 – Złota Odznaka „Za opiekę nad zabytkami”
- 1969 – Złota Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
- 1971 – Złoty Krzyż Zasługi
- 1982 – Krzyż Partyzancki
- 1984 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- 1990 – Krzyż Armii Krajowej
- 1991 – Medal Komisji Edukacji Narodowej
- 1997 – Medal za Zasługi dla Miasta Szczecina
Wywiady i rozmowy z prof. Stanisławem Latourem
- Kinga Konieczny, Sercem Szczecina jest rzeka, „Gazeta Wyborcza Szczecin” z dn. 24 lutego 2003, s. 12
Ciekawostki
- Klasztor oo. Pallotynów oraz Zamek Książąt Pomorskich, których autorem budowy i odbudowy był Stanisław Latour, jako jedne z najciekawszych i najbardziej charakterystycznych obiektów Szczecina figurują na unikatowej serii T-shirtów „Architektura w Szczecinie”. Pomysłodawcami koszulek są szczecińscy projektanci Tomasz Sachanowicz z grupy S.LAB architektura oraz Anna Kobyłka ze studia KOLORAMA
Bibliografia
- Kto jest kim w Polsce 1984, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984
- Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, Edycja 2, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989
- Zbigniew Paszkowski, Wspomnienia. Stanisław Latour nie żyje, „Wiadomości Konserwatorskie” 2007 nr 22, s. 117
- Politechnika Szczecińska. uczelnia i ludzie w półwieczu 1946-1996 (pod red. Bolesława Szarguta), Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej, Szczecin 1999
- Bogdan Twardochleb, Latour. Spacer staromiejski, „Kurier Szczeciński” z dn. 3 stycznia 2018