Stanisław Wit Wiliński
| Stanisław Wit Wiliński | |||
| poeta, pisarz, tłumacz | |||
| |||
| Data urodzenia | 1 września 1939 | ||
| Miejsce urodzenia | Sompolno | ||
| Data śmierci | 18 października 2007 | ||
| Miejsce śmierci | Szczecin | ||
| Miejsce spoczynku | Cmentarz Centralny w Szczecinie (kw. 23C-9-6) | ||
| Lokalizacja grobu | zobacz na mapie | ||
Stanisław Wit Wiliński (1939-2007) – poeta, pisarz, tłumacz
Życiorys
Stanisław Wit Wiliński urodził się 1 września 1939 roku w Sompolnie w woj. poznańskim w rodzinie rolników. Studiował filologię polską na Uniwersytecie im. A.Mickiewicza w Poznaniu, którą ukończył w 1969 roku.
Od 1959 roku związany ze Szczecinem. Początkowo pracował jako konserwator taśm filmowych w Centrali Wynajmu Filmów (1959). W latach 1960-1961 był zatrudniony w charakterze inspektora Wydziału Finansowego Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Stargardzie Szczecińskim. Później pracował jako inspektor działu eksploatacji w Dzielnicowym Zarządzie Budynków Mieszkalnych w Szczecinie (1963-1965). W latach 1966-1967 był inspektorem ds. terenów dzierżawnych w Zarządzie Gospodarki Terenami przy Urzędzie Miejskim. Przez rok odbywał staż w Dziale Miejskim redakcji „Głosu Szczecińskiego” (1968-1969)
Zadebiutował w 1958 roku wierszami, które opublikowano w dodatku literackim „Głosu Szczecińskiego”. Równocześnie jego poezję zaprezentowano na antenie Polskiego Radia w Szczecinie. Od tego czasu rozpoczął wieloletnią współpracę (na etacie od 1 lutego 1960 do 30 kwietnia 1986) z redakcją literacką rozgłośni, m.in. tu nadawano premierowe fragmenty jego niedrukowanych powieści. Swoje wiersze, opowiadania, artykuły zamieszczał w prasie codziennej, „Morzu i Ziemi”, „Nautologii”, „Spojrzeniach”, „Odrze”, „Przeglądzie Zachodnim” a także na łamach bydgoskiego miesięcznika „Pomorze” i w „Kulturze”.
Uważany jest za jednego z twórców nurtu wiejskiego w literaturze polskiej. W 1965 roku został wydany jego pierwszy arkusz poetycki Poczęty w cieniu, a sześć lat później pierwsza powieść psychologiczna Nosiciele piętna.
Posiłkując się przekładami filologicznymi z języka jidisz, tłumaczył na język polski poezję związanego ze Szczecinem od 1949 roku poety żydowskiego Eliasza Rajzmana. Wspólnie z Jadwigą Adler, Józefem Bursewiczem, Marianem Grześczakiem, Tadeuszem Nowakiem i Katarzyną Suchodolską przełożył wiersze tego poety wydane później w tomiku Modlitwa wilka. Na język polski przetłumaczył także ok. 60 wierszy poetów łotewskich. W uznaniu zasług na tym polu został stypendystą Związku Pisarzy Łotewskich.
W 1968 roku został członkiem szczecińskiego Oddziału Związku Literatów Polskich i jego Klubu Literackiego. W roku 1973 pełnił funkcję sekretarza, a od 1978 roku członka Zarządu Oddziału ZLP w Szczecinie. Należał do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
Kolekcjonował zegarki. Pasjonował się malarstwem. W wolnych chwilach malował.
Żona Grażyna jest pedagogiem. Miał czworo dzieci.
Zmarł 18 października 2007 roku w Szczecinie. Został pochowany 24 października na Cmentarzu Centralnym (kw. 23C-9-6).
Twórczość literacka
Poezja (tomiki autorskie, antologie, wiersze w prasie)
- 1965 – Poczęty w cieniu - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
- 1967 – Trzask płomienia - Wydawnictwo Morskie, Gdynia
- 1971 – Łuskanie kłosów - Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa
- 1979 – Gaismas pilna pilsēta. Ščecinas antologija (antologia pisarzy i poetów szczecińskich w jęz. łotewskim) - Wydawnictwo „Liesma”, Ryga
- 1980 – Samotny w słońcu, „Morze i Ziemia. Almanach Społeczno-Kulturalny”, kwiecień 1980, s. 38
- 1993 – Na cierniu słowik - Wydawnictwo Glob, Szczecin
- 1994 – Wiersze i poematy o Ziemi Szczecińskiej (antologia twórców szczecińskich) - Książnica Szczecińska, Szczecin
- 1999 – Cień, przystanek światłości - Wydawnictwo Promocyjne Albatros, Szczecin
- 2003 – Litania ślepca - Wydawnictwo Promocyjne Albatros, Szczecin
- 2007 – Ozimina - Akcydens, Szczecin
Proza
- 1966 – Naciek - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
- 1968 – Nosiciele piętna (powieść) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
- 1971 – Las kwitnie (powieść) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
- 1978 – W ziemi powróz (powieść) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
- 1981 – Zawzięte trawy (powieść) - Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
- 2001 – Las kwitnie (wyd. II popr.) - Wydawnictwo Promocyjne Albatros, Szczecin
Twórczość radiowa
| Tytuł słuchowiska | Autor | Reżyseria | Adaptacja radiowa | Obsada | Data pierwszej emisji |
|---|---|---|---|---|---|
| Czas dojrzewania | Stanisław Wit Wiliński, Jolanta Frydrykiewicz, Adolf Momot, Ireneusz Krzysztof Szmidt | Juliusz Burski | Edward Balcerzan | Włodzimierz Grabowski, Wojciech Szostak, Julia Zyblewska | 10 września 1963 |
| Poezja Czechowicza | Józef Czechowicz | Stanisław Wit Wiliński | Mikołaj Müller, Jan Sylwestrzak | 11 sierpnia 1969 | |
| Pieśń o głodzie ( w cyklu Almanach poetycki) | Bruno Jasieński | Julia Zyblewska | Stanisław Wit Wiliński | Włodzimierz Grabowski, Julia Zyblewska | 30 listopada 1969 |
| Dom sie pali (fragment) | Stanisław Wit Wiliński | 30 listopada 1970 | |||
| Poza ciemnością | Stanisław Wit Wiliński | Julia Zyblewska | Jadwiga Lesiak, Jerzy Korsztyn, Julia Zyblewska | 12 lutego 1971 | |
| Jezioro Strunowo | Stanisław Wit Wiliński | Julia Zyblewska | Mikołaj Müller, Julia Zyblewska | 16 lipca 1971 | |
| Sen zmarły na dolinie | Tadeusz Nowak | Julia Zyblewska | Stanisław Wit Wiliński | Ernestyna Hazelnus, Mikołaj Müller, Leszek Zalewski | 1 listopada 1971 |
| Płomieniem oczu i myśli | Stanisław Wit Wiliński | Julia Zyblewska | Stanisław Wit Wiliński | Irena Grzonka, Wacław Ulewicz | 16 grudnia 1971 |
| W łunie Wigilii śpiewają chórmistrze | Stanisław Wit Wiliński | Julia Zyblewska | Irena Grzonka, Mieczysław Banasik | 25 grudnia 1971 | |
| Blizny - poezje Stanisława Wita Wilińskiego (w cyklu Szczecińskie popołudnia) | Stanisław Wit Wiliński | Julia Zyblewska | Wacław Ulewicz | 21 kwietnia 1972 | |
| Niosą ci niosą dziecko przez kolędę | wiersze różnych autorów | Julia Zyblewska | Stanisław Wit Wiliński | Hanna Balińska, Jerzy Korsztyn, Jan Młodawski | 25 grudnia 1973 |
| Ona idzie, ona płynie | Stanisław Wit Wiliński | Julia Zyblewska | Stanisław Wit Wiliński | Barbara Mikołajczyk, Mikołaj Müller, Leszek Zalewski | 22 lipca 1974 |
| Srebrnie i wysoko | wiersze różnych autorów | Julia Zyblewska | Stanisław Wit Wiliński | Mieczysław Banasik, Irena Grzonka, Zbigniew Samogranicki | 25 grudnia 1974 |
| Jesienią moja ziemia błyska | Stanisław Wit Wiliński | Julia Zyblewska | Irmina Babińska, Mirosław Gruszczyński | 21 września 1976 | |
| I przejdą po nich żałobne chorągwie | Stanisław Wit Wiliński | Agata Bednarz | Jerzy Bończak | 17 sierpnia 1977 | |
| Ziemia | Stanisław Grochowiak, Julian Przyboś, Leopold Staff | Agata Bednarz | Stanisław Wit Wiliński | Irmina Babińska, Andrzej Wichrowski, Sylwester Woroniecki | 14 lutego 1978 |
| Obcy wśród swoich | Stanisław Wit Wiliński | Sylwester Woroniecki | Grzegorz Młudzik | 19 października 1980 | |
| Będę cię kochał, miłował cię będę - poezja miłosna Stanisława Wita Wilińskiego | Stanisław Wit Wiliński | Sylwester Woroniecki | Jacek Polaczek, Anna Sobik | 25 grudnia 1980 | |
| Człowiek a bunt | Stanisław Wit Wiliński | Sylwester Woroniecki | Anna Januszewska, Jacek Polaczek | 12 lutego 1981 | |
| Ziemio jesienna | Stanisław Wit Wiliński | Sylwester Woroniecki | Janina Bocheńska, Włodzimierz Matuszak | 24 października 1982 | |
| Między cieniami drzew | Stanisław Wit Wiliński | Sylwester Woroniecki | Janina Bocheńska, Sylwester Woroniecki | 1 listopada 1984 |
Lata sześćdziesiąte
Od lewej: Stanisław Wit Wiliński, Helena Raszka i Ryszard Liskowacki - początek lat 70. (fot. Wanda Cieślak)
Wieczory poetyckie (wybór)
- 1966 – Młodzi poeci w „13 Muzach” (Jolanta Frydrykiewicz, Maria Marcinkowska, Romuald Klimczewski, Stanisław Wit Wiliński, Stanisław Wasyl), Klub „13 Muz” (13 stycznia)
Nagrody i wyróżnienia
- 1964 – nagroda za wiersz Poczęty w cieniu (ze zbiorku o tym samym tytule) w konkursie ogłoszonym przez ZLP w Szczecinie
- 1966 – wyróżnienie (+5000 zł) za powieśc Naciek w konkursie zorganizowanym przez wydziały kultury Prezydiów WRN w Szczecinie i w Koszalinie oraz Szczeciński Oddział ZLP
- 1975 – nagroda Rozgłośni Polskiego Radia w Szczecinie na najwybitniejszą szczecińską książkę XXX-lecia za powieść Las kwitnie
- 1981 – nagroda Złoty Exlibris Książnicy Szczecińskiej za powieść Zawzięte trawy
Odznaczenia
- Złota Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
- Zasłużony Działacz Kultury
- Srebrny Krzyż Zasługi
O Stanisławie Wicie Wilińskim m.in.
- Jerzy Mazurczyk, Codziennie rodzę się ptakiem... O poezji Stanisława Wita Wilińskiego, „Morze i Ziemia” 1986 nr 37, s. 8
Bibliografia
- Encyklopedia Szczecina Suplement 3 (pod red. Tadeusza Białeckiego), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2010
- Zbigniew Jarzębowski, Słuchowiska szczecińskiego radia, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2009
- Maria Kowalewska, Pisarze Szczecina i Koszalina - noty biograficzne i bibliograficzne [w:] Pisarze Pomorza Zachodniego. Informator, Wydawnictwo Morskie, Gdynia 1967
- Who is who w Polsce. Encyklopedia biograficzna z życiorysami znanych Polek i Polaków wyd. III, Hübners blaues Who is Who, Poznań 2004
