Zbigniew Wilkoński
| Zbigniew Wilkoński | |||
| reżyser, dyrektor teatru | |||
| |||
| Data urodzenia | 11 września 1947 | ||
| Miejsce urodzenia | Września | ||
Zbigniew Wilkoński (ur. 1947) – reżyser, dyrektor nacz. i artyst. Teatru Polskiego w Szczecinie w latach 1989-1994
Życiorys
Zbigniew Wilkoński urodził się 11 września 1947 roku we Wrześni. Ojciec, Edward, był profesorem Wyższej Szkoły Rolniczej. Matka, Krystyna, była księgową. Uczęszczał do III Liceum Ogólnokształcącego w Poznaniu. W tym samym mieście w 1970 roku ukończył studia na Wydziale Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
W latach 1965-1970 był aktorem Teatru Ósmego dnia. Grał Jakuba Roux w spektaklu Marat-Sade Petera Weissa (1966), uczestniczył w zbiorowej kreacji w Dumie o Hetmanie (1967) wg Stefana Żeromskiego. Grał Błazna w Escurialu Michaela Ghelderode (1968).
Od 1970 do 1973 roku prowadził Spółdzielnię Różnych Usług Teatralnych przy Domu Kultury w Koninie, gdzie z zespołem amatorskim wystawiał m.in. Lalka Zbigniewa Herberta, Naukę chodzenia Andrzeja Bursy, Podtrzymując radosne pozory trwania pochodu (scenariusz złożony z wierszy Jarosława Markiwicza, Stanisława Barańczaka,Juliana Kornhausera i Adama Zagajewskiego).
W latach 1973-1976 był recenzentem teatralnym „Dziennika Zachodniego” w Katowicach, autorem tekstów dla kabaretu „Pies na Portierni” w katowickiej rozgłośni Polskiego Radia oraz nauczycielem w Bytomiu.
W 1976 roku rozpoczął studia reżyserskie w Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej (obecnie Akademia Teatralna) w Krakowie, jednocześnie pracował jako asystent reżysera w Teatrze Bagatela im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego (sez. 1976/77) i w Teatrze im. Juliusza Słowackiego (1977-1979). Na tej drugiej scenie zadebiutował 27 marca 1979 roku jako reżyser spektaklu Król IV Stanisława Grochowiaka.
W maju 1980 roku w Teatrze Dramatycznym w Gdyni wyreżyserował Okrutne zabawy Aleksieja Arbuzowa. W styczniu 1981 roku w Teatrze Dramatycznym w Legnicy wystawił Czarodziejskie krzesiwo Krystyny Wodnickiej wg baśni Hansa Christiana Andersena. Spektakl ten przyniósł mu nagrodę na Ogólnopolskim Festiwalu Sztuk dla Dzieci i Młodzieży w Wałbrzychu w 1981 roku.
W kwietniu 1981 roku współpracował z Ignacym Gogolewskim przy realizacji sztuki Iwanow Antoniego Czechowa w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie. W sierpniu reżyserował widowisko z okazji pierwszej rocznicy Solidarności w Szczecinie.
W 1982 roku w Teatrze Polskim w Szczecinie wystawił dwie sztuki współczesnych polskich dramatopisarzy – Emigrantów Sławomira Mrożka i Czapę, czyli Śmierć na raty Janusza Krasińskiego.
Na krótko powrócił do Krakowa, gdzie w listopadzie 1982 roku w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie wyreżyserował Wdowy Ákosa Kertésza, a w marcu 1984 Kordiana Juliusza Słowackiego.
W styczniu 1983 roku w Lubuskim Teatrze im. Leona Kruczkowskiego w Zielonej Górze wyreżyserował Hymn György'a Schwajdy, a w październiku Cud tegoż autora w Teatrze Współczesnym w Szczecinie.
Za napisane w 1984 roku słuchowisko Mizantrop 84 otrzymał nagrodę katowickiej rozgłośni Polskiego Radia.
W latach 1985-1989 objął stanowisko dyrektora artystycznego Teatru Lalki i Aktora „Miniatura” w Gdańsku. W oparciu o własne scenariusze wyreżyserował Szarate - spektakl inspirowany dziecięcymi sztukami Witkacego (1985), i Wycieczkę do Świdra według wierszy Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (1988). Napisał i wyreżyserował musical Królowa śniegu na motywach baśni Hansa Christiana Andersena (1986). Spektakl ten w wersji niemieckiej prezentował na występach gościnnych teatru w Bremie. Wyreżyserował Terminatora Petera Handkego.
W 1989 roku objął po Andrzeju Mayu stanowisko dyrektora naczelnego i artystycznego Teatru Polskiego w Szczecinie. Korzystając z odwilży politycznej 1989 roku wprowadził do repertuaru teatru Doktora Żywago Borysa Pasternaka, a także Audiencję, Wernisaż i Protest Václava Havla. Wystawił także sztuki Stanisława Ignacego Witkiewicza, Aleksandra Fredry, Edwarda Albee i Christopera Marlowe’a. W 1994 roku założył i przez dwa lata prowadził w Szczecinie, a następnie w latach 1996-1998 w Białymstoku, prywatny impresaryjny teatr Scena Gwiazd, który nie posiadał własnej siedziby. Poza przygotowaniem własnego przedstawienia – Czapa Janusza Krasińskiego w reż. Piotra Szulkina (kwiecień 1996) – na repertuar teatru składały się przede wszystkim spektakle najlepszych scen warszawskich.
W październiku 2000 roku w Teatrze Dramatycznym w Elblągu wystawił Boga Woody Allena.
W roku 2006 wydał tomik mikro opowiadań Świat według Kratka (wydawnictwo internetowe Escape Magazine).
Teatr (Szczecin)
| Tytuł | Autor | Forma twórczości | Teatr | Data premiery |
|---|---|---|---|---|
| Emigranci | Sławomir Mrożek | reżyseria | Teatr Polski (Sala Prób) | 27 marca 1982 |
| Czapa, czyli śmierć na raty | Janusz Krasiński | reżyseria | Teatr Polski (Sala Prób) | 1 października 1982 |
| Wdowy, czyli Jak go kochały? | Akos Kertesz | reżyseria | Teatr Polski (Sala Prób) | 8 marca 1983 |
| Cud | György Schwajda | reżyseria | Teatr Współczesny | 7 października 1983 |
| Kontrakt | Sławomir Mrożek | reżyseria | Teatr Polski | 28 stycznia 1989 |
| Doktor Żiwago | Borys Pasternak | reżyseria | Teatr Polski | 21 października 1989 |
| Audiencja; Wernisaż; Protest (jednoaktówki) | Václav Havel | reżyseria | Teatr Polski (Scena Mała) | 25 listopada 1989 |
| Bóg | Woody Allen | reżyseria | Teatr Polski | 18 lutego 1990 |
| Panna Tutli-Putli | Stanisław Ignacy Witkiewicz | reżyseria | Teatr Polski | 14 października 1990 |
| Szarate | Stanisław Ignacy Witkiewicz | adaptacja, reżyseria | Teatr Polski | 2 marca 1991 |
| Śluby panieńskie, czyli magnetyzm serca | Aleksander Fredro | reżyseria | Teatr Polski | 21 września 1991 |
| Kto się boi Wirginii Woolf? | Edward Albee | reżyseria | Teatr Polski | 1 marca 1992 |
| Terminator | Peter Handke | reżyseria | Teatr Polski | 24 października 1992 |
| Edward II | Christopher Marlowe | reżyseria, obsada aktorska | Teatr Polski | 14 lutego 1993 |
| Antygona | Sofokles | reżyseria | Teatr Polski | 11 września 1993 |
| Białe noce | Fiodor Dostojewski | reżyseria | Teatr Polski | 20 listopada 1993 |
Afisze i programy teatralne do przedstawień w reżyserii Zbigniewa Wilkońskiego
Nagrody
- 1981 – nagroda za reżyserię sztuki Czarodziejskie krzesiwo Krystyny Wodnickiej wg Hansa Christiana Andersen (Teatr Dramatyczny w Legnicy) na Ogólnopolskim Festiwalu Sztuk dla Dzieci i Młodzieży w Wałbrzychu
- 1984 – nagroda katowickiej rozgłośni Polskiego Radia za słuchowisko Mizantrop 84
- 1985 – III nagroda za reżyserię sztuki Szarate wg Witkacego (Teatr Lalki i Aktora „Miniatura” w Gdańsku) na Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Lalek w Opolu
- 1996 – Nagroda Wojewody Gdańskiego
- 1996 – Nagroda Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Stowarzyszenia Teatrów dla Dzieci i Młodzieży ASSITEJ
Bibliografia
- Encyklopedia Szczecina t. II P-Ż (pod red. Tadeusza Białeckiego, autor hasła Ryszard Markow), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2000
- Zdzisław Sośnicki, 40 lat teatrów dramatycznych Szczecina (opracowanie części dokumentacyjnej Ryszard Markow i Elwira Rewcio), Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin 1985
Inne źródła
- Informacje uzyskane od Zbigniewa Wilkońskiego
- Materiały ze zbiorów Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie
