Zygmunt Rychter
| Zygmunt Rychter | |||
| muzyk, kompozytor, chórmistrz | |||
| |||
| Data urodzenia | 29 kwietnia 1922 | ||
| Miejsce urodzenia | Ostrów Wielkopolski | ||
| Data śmierci | 31 sierpnia 1992 | ||
| Miejsce śmierci | Szczecin | ||
Zygmunt Rychter (1922-1992) – muzyk, kompozytor, chórmistrz
Życiorys
Zygmunt Rychter urodził się 29 kwietnia 1922 roku w Ostrowie Wielkopolskim. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku.
Kompozycję i dyrygenturę studiował pod kierunkiem prof. Tadeusza Szeligowskiego.
W 1945 roku objął stanowisko kierownika muzycznego Domu Żołnierza „Awangarda” w Toruniu. W 1948 roku został prezesem Związku Muzyków RP w Białogardzie. W tym samym roku wyjechał do Szczecina.
Tu rozpoczął współpracę z Redakcją Muzyczną rozgłośni Polskiego Radia, którą kontynuował praktycznie do końca swojego życia. Był jednym z współautorów popularnego Radiokutra, cyklicznej audycji satyryczno-rozrywkowej, do której przygotowywał oprawę muzyczną. Dla radia pisał popularne piosenki, które najczęściej stawały się przebojami (m.in. Adres w wykonaniu Hajduczków). Większość piosenek poświęcił Szczecinowi. Na niwie muzycznej udzielał się jako kompozytor, kierownik i aranżer zespołów wokalnych. W latach 1949-1955 był stałym akompaniatorem męskiego zespołu wokalnego Trymer. Blisko współpracował z innymi radiowcami – Leonem Jarzembowskim, Tadeuszem Klimowskim i Marianem Sygańcem.
W 1949 roku podjął pracę w szczecińskiej delegaturze Przedsiębiorstwa Imprez Artystycznych ARTOS (późniejsze Przedsiębiorstwo Imprez Estradowych „Estrada” ). Wkrótce został dyrektorem tej instytucji.
Od 1956 roku do przejścia na emeryturę w 1982 roku związany był ze szczecińskim teatrem muzycznym (Operetka Szczecińska, Teatr Muzyczny), gdzie był niezwykle cenionym chórmistrzem. Współpracował także z teatrami dramatycznymi i z amatorskim ruchem artystycznym w Szczecinie. W latach 80. był kierownikiem muzycznym Teatru im. Juliusza Osterwy w Gorzowie.
Komponował pieśni chóralne oraz kantaty. Wspólnie z Edmundem Borowskim, Januszem Cegiełłą i Romualdem Żylińskim napisał muzykę do dwuaktowego wodewilu Tu jest nasz dom. Spektakl ten w reż. Ryszarda Pietruskiego został przygotowany i wystawiony w 1952 roku przez ARTOS. Wspólnie z Brunonem Gościniakiem i Jackiem Mełnickim skomponował muzykę do spektaklu Tadeusza Klimowskiego Gdyby do szkoły chodziły anioły. Przedstawienie z dużym sukcesem wystawiono na scenach Teatru Dramatycznego w Legnicy i Teatru Muzycznego im. Danuty Baduszkowej w Gdyni. Był autorem repertuaru wielu szczecińskich zespołów muzycznych i wokalnych (m.in. Zespół Wokalno-Rytmiczny Domu Kultury Kolejarza, Fala, Trymer, Hajduczki)
Należał do najbardziej znanych i cenionych organizatorów i popularyzatorów życia muzycznego Szczecina. Współorganizował m.in. Festiwal Młodych Talentów (1962), a także Szczecińską Wiosnę Orkiestr. Jako entuzjasta piosenek morskich zainicjował ogólnopolski konkurs na piosenkę morską, organizowany przez Wyższą Szkołę Morską i ZAKR w Szczecinie(1977).
Był członkiem Związku Autorów i Kompozytorów Rozrywkowych (ZAKR). Przez wiele lat był prezesem szczecińskiego oddziału tego stowarzyszenia.
Zmarł 31 sierpnia 1992 roku w Szczecinie.
Twórczość i działalność muzyczna (Szczecin)
Teatr i estrada
| Tytuł | Kompozytor | Autor/Autor libretta | Reżyser | Forma twórczości | Teatr | Data premiery |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Tu jest nasz dom | Edmund Borowski, Janusz Cegiełła, Romuald Żyliński, Zygmunt Rychter | Ryszard Pietruski | muzyka | Państwowa Organizacja Imprez Artystycznych ARTOS | 1952 | |
| Kraina uśmiechu | Franz Lehár | Ludwig Herzer, Fritz Löhner-Beda | Edmund Wayda | przygotowanie chóru | Operetka Szczecińska Towarzystwa Miłośników Teatru Muzycznego | 25 stycznia 1957 |
| Cnotliwa Zuzanna | Jean Gilbert | Georg Okonkowski | Edmund Wayda | przygotowanie chóru | Operetka Szczecińska Towarzystwa Miłośników Teatru Muzycznego | 31 grudnia 1957 |
| Zemsta nietoperza | Johann Strauss syn | Karl Haffner, Richard Genèe wg sztuki Das Gefängnis Rodericha Benedixa i wodewilu La Réveillon Henriego Meilhaca i Ludovica Halévy'ego | Edmund Wayda | przygotowanie chóru | Państwowa Operetka | 10 maja 1958 |
| Wyspa Hibiskusów | Edmund Borowski, Michał Dąbrowski | Aleksander Jadźwing | Aleksander Fogiel | przygotowanie chóru | Państwowa Operetka | 1 września 1958 |
| Wiktoria i jej huzar | Paul Ábrahám | Alfred Grünwald, Fritz Löhner-Beda, Emmerich Földes | Edmund Wayda | przygotowanie chóru | Państwowa Operetka | 1 grudnia 1958 |
| Zaczęło się w banku... (Mysz kościelna) | Bożena Brzezińska | Henryka Minnicka (adaptacja) wg komedii Laszlo Fodora | Jan Maciejowski | przygotowanie chóru | Państwowa Operetka | 29 stycznia 1959 |
| Tysiąc i jedna noc | Johann Strauss syn | Leo Stein, Carl Lindau | Witold Zdzitowiecki | przygotowanie chóru | Państwowa Operetka | 29 marca 1959 |
| Księżniczka czardasza | Emmerich Kálmán | Leo Stein, Bella Jenbach | Edmund Wayda | przygotowanie chóru | Państwowa Operetka | 18 czerwca 1959 |
| Baron cygański | Johann Strauss | Ignaz Schnitzer wg noweli Saffi Maurycego Jokaya | Edmund Wayda | chórmistrz | Państwowa Operetka | 4 października 1961 |
| Gwiazdy patrzą na nas (program sylwestrowy) | różni kompozytorzy | różni autorzy | akompaniament na fortepianie | Państwowa Operetka | 31 grudnia 1961 | |
| Błękitna maska | Fred Raymond | Heinz Hentschke | Hans Salomon (NRD) | przygotowanie chóru | Państwowa Operetka | 29 marca 1962 |
| Do góry nogami (program rozrywkowo-kabaretowy) | Zygmunt Rychter, Emił Dimitrow i inni | Konstanty Ildefons Gałczyński, Lubomir Legut, Ryszard Liskowacki (także kierownictwo literackie) i inni | muzyka, oprawa muzyczna | Kawiarnia Kaskada | kwiecień 1963 | |
| Czarujący Giulio | Gorni Kramer | Pietro Garinei, Sandro Giovannini | Danuta Baduszkowa | chórmistrz | Państwowa Operetka | 15 października 1963 |
| Szalony sylwester (program składankowy z udziałem artystów Operetki Szczecińskiej) | różni kompozytorzy | Ref-Ren | Antoni Kaczorowski | akompaniament | Sala ZBM (Kino „Promień”) | 31 grudnia 1963 |
| Can-Can | Cole Porter | Abe Burrows | Edmund Wayda | chórmistrz | Państwowa Operetka | 29 stycznia 1964 |
| Życie paryskie | Jacques Offenbach | Władysław Krzemiński wg Henri Meilhaca i Ludovica Halévy | Ewa Kołogórska | chórmistrz | Państwowa Operetka | 16 czerwca 1964 |
| Wesoła wdówka | Franz Lehár | Victor Léon, Leo Stein | Edmund Wayda | chórmistrz | Państwowa Operetka | 14 października 1964 |
| Paganini | Franz Lehár, Edmund Borowski (muzyka baletowa) | Paul Knepler, Béla Jenbach | Tadeusz Laskowski | chórmistrz | Państwowa Operetka | 30 września 1965 |
| My Fair Lady | Frederic Loewe | Alan Jay Lerner wg komedii George'a Bernarda Shawa Pigmalion | Emil Chaberski | chórmistrz | Państwowy Teatr Muzyczny | 19 lutego 1966 |
| Ptasznik z Tyrolu | Karl Zeller | Moritz West (Moritz Nitzelberger) i Ludwig Held wg pomysłu Fr. Bieville'a | Edmund Wayda | chórmistrz | Państwowy Teatr Muzyczny | 12 października 1966 |
| Hrabina Marica | Emmerich Kálmán | Julius Brammer, Alfred Grünwald | Edmund Wayda | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 19 lipca 1967 |
| Nitouche | Hervé (Louis Auguste Florimond Ronger) | Henri Meilhac, Albert Millaud | Juliusz Lubicz-Lisowski | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 21 stycznia 1968 |
| Noc w Wenecji | Johann Strauss syn | Friedrich Zell, Richard Genee | Tadeusz Laskowski | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 3 maja 1968 |
| Dama od Maxima | Ryszard Sielicki | Antoni Marianowicz wg komedii Georges'a Feydeau | Aleksander Długosz | kierownictwo chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 3 września 1968 |
| Student żebrak | Karl Millöcker | Friedrich Zell, Richard Genèe | Janusz Marzec | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 21 grudnia 1968 |
| Wiedeńska krew | Johann Strauss syn | Victor Léon, Leo Stein | Zofia Weissówna | chórmistrz | Państwowy Teatr Muzyczny | 26 września 1969 |
| Eksportowa żona | Stanisław Renz | Jan Majdrowicz | Stanisława Stanisławska, Jan Majdrowicz | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 20 listopada 1969 |
| Inez | Edmund Borowski | Kazimierz Andrzej Czyżowski | Janusz Marzec | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 12 marca 1970 |
| Dzwony kornewilskie | Robert Planquette | Louis Clairville, Charles Gabet | Janusz Marzec | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 27 czerwca 1970 |
| Gejsza | Sidney Jones | Oven Hall, Harry Greenbank | Jan Wodzyński | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 30 września 1970 |
| Cygańska miłość | Franz Lehár | Alfred Maria Willner, Robert Bodanzky | Aleksander Długosz | kierownictwo chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 23 maja 1971 |
| Kraina uśmiechu | Franz Lehár | polska wersja libretta wg pomysłu Victora Leona i Ludwiga Herzena - Krystyna Chudowolska, Lech Terpiłowski, Tadeusz Janicki | Tadeusz Bursztynowicz | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 15 grudnia 1971 |
| Krakowiacy i Górale | Jan Stefani | Wojciech Bogusławski | Tadeusz Bursztynowicz | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 19 kwietnia 1972 |
| Hello, Dolly! | Jerry Herman | Michael Stewart | Bedřich Kramosil (Czechosłowacja) | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 13 września 1972 |
| Aniuta | Jurij Milutin | Jakub Zyskind | Władimir Kuroczkin (ZSRR) | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 29 grudnia 1972 |
| Bal w operze | Richard Heuberger | Wiktor Leon i Hugo von Waldberg wg komedii Trzy różowe domina Alfreda Charlemagne Delacoura i Alfreda Hennequina | Henryk Mozer | chórmistrz | Państwowy Teatr Muzyczny | 18 kwietnia 1973 |
| Nicole | Michael Jary | Andreas Bauer wg Ernsta Nebhuta | Tadeusz Bursztynowicz | chórmistrz | Państwowy Teatr Muzyczny | 28 grudnia 1973 |
| Zemsta nietoperza | Johann Strauss syn | Karl Haffner, Richard Genèe wg sztuki Das Gefängnis Rodericha Benedixa i wodewilu La Réveillon Henriego Meilhaca i Ludovica Halévy'ego | Marian Kobielski | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 12 lipca 1974 |
| Piękna Helena | Jacques Offenbach | Janusz Minkiewicz | Tadeusz Bursztynowicz | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 19 lutego 1975 |
| W imieniu brawa (zdarzenie muzyczno-teatralne) | P. Ábrahám, L. Bernstein, I. Dunajewski, K. Gaertner, J. Gilbert, J. Herman, E. Kálmán, F. Lehár, M. Leigh, F. Loewe, T. Mackeben, J. Offenbach, C. Porter. L. Różycki, M. Sart, J. Strauss syn | Lech Terpiłowski, Andrzej M. Trzos | Jerzy Ukleja | kierownictwo chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 28 czerwca 1975 |
| Wesoła wdówka | Franz Lehár | Victor Leon, Leo Stein | Tadeusz Bursztynowicz | kierownictwo chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 28 stycznia 1976 |
| Machiavelli (musical) | Jerzy Wasowski | Antoni Marianowicz i Ryszard Marek Groński | Ewa Kołogórska | kierownictwo chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 20 października 1976 |
| Rose Marie | Rudolf Friml, Herbert Stothart | Otto Harbach, Oskar Hammerstein | Tadeusz Bursztynowicz | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 25 maja 1977 |
| Kulig (śpiewogra) | Łucjan Kamieński, Jan Maklakiewicz, Leon Schiller i inni | Jerzy Ukleja wg układu tekstu Leona Schillera i Juliana Tuwima | Jerzy Ukleja | kierownictwo chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 13 kwietnia 1978 |
| Słodka Irma | Marguerite Monnot | Alexander Beffort | Czesław Szpakowicz | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 14 czerwca 1978 |
| Wesołe kumoszki z Windsoru | Otto Nicolai | Hermann Salomon Mosenthal | Tadeusz Bursztynowicz | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 22 listopada 1978 |
| Henryk VI na łowach | Karol Kurpiński | Wojciech Młynarski wg komedii Wojciecha Bogusławskiego | Aleksander Strokowski | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 3 maja 1979 |
| Baron cygański | Johann Strauss syn | Ignaz Schnitzer wg noweli Saffi Maurycego Jokaya | Tadeusz Bursztynowicz | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 14 listopada 1979 |
| Zbójecka oberża | Franz Grothe | Curt Hanno Gutbrod | Werner Müller (NRD) | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 20 lutego 1980 |
| Straszny dwór | Stanisław Moniuszko | Jan Chęciński | Tadeusz Bursztynowicz | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 10 lipca 1980 |
| Carewicz | Franz Lehár | Béla Jenbach i Heinz Reichert na podst. sztuki Carewicz Gabrieli Zapolskiej | Tadeusz Bursztynowicz | przygotowanie chóru | Państwowy Teatr Muzyczny | 15 stycznia 1981 |
| Halka | Stanisław Moniuszko | Włodzimierz Wolski | Tadeusz Bursztynowicz i Ewa Kołogórska | przygotowanie chóru (wspólnie z Bohdanem Boguszewskim) | Państwowy Teatr Muzyczny | 17 czerwca 1982 |
| Jak tu dzisiaj grać? | Kabaret Klim | Ryszard Major | kierownictwo muzyczne | Teatr Współczesny | 6 lutego 1988 | |
| Mechaniczna Magdalena | Zygmunt Rychter | Andrzej Maleszka | Tadeusz Zapaśnik | muzyka | Teatr Współczesny | 27 marca 1988 |
| Kabaret Kici-Koci | Miron Białoszewski | Ryszard Major | kierownictwo muzyczne | Teatr Współczesny | 26 listopada 1988 | |
| Pępek | Zygmunt Rychter | Jean Anouilh | Witold Skaruch | opracowanie muzyczne | Teatr Współczesny | 23 czerwca 1989 |
Telewizja
| Tytuł | Kompozytor | Autor libretta | Reżyseria | Realizacja TV | Forma twórczości | Teatr | Data premiery |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Gejsza | Sidney Jones | Oven Hall, Harry Greenbank | Jan Wodzyński | przygotowanie chóru | Telewizja Szczecin – przeniesienie z PTM (pr. lokalny) | 24 października 1971 | |
| Krakowiacy i Górale | Jan Stefani | Wojciech Bogusławski | Tadeusz Bursztynowicz | przygotowanie chóru | Telewizja Szczecin (TVP1 - pr. ogólnop.) | 1 stycznia 1973 |
Kompozycje
Pieśni chóralne i kantaty
- Kantata Zwycięstwa (utwór instrumentalny)
- Wybrzeże (do tekstu Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej)
- Żołnierze z Cedyni (do tekstu Tadeusza Klimowskiego)
Piosenki (wybór)
| Tytuł | Autor tekstu | Wykonawcy | Posłuchaj |
|---|---|---|---|
| Adres | Tadeusz Klimowski | Hajduczki; Wiesław Łągiewka | |
| Dwie tęsknoty | Włodzimierz Patuszyński | ||
| Kołysanka dla artysty | |||
| Marsz sportowy | Trymer | ||
| Morska jesień | Ireneusz Krzysztof Szmidt | Adam Jaskierski | |
| Otwórz radio na Szczecin | Marian Syganiec | Fala | |
| Piec | Piotr Wantula | ||
| Pieśń o Odrze | Rajmund Fleszar | ||
| Piosenka na kajaku | Fala | ||
| Piosenka o Wałach Chrobrego | Jerzy Czerkawski | Fala i Trymer; Zespół Kameralny Vocalis | |
| Piosenka z radia | Ryszard Grabowski | Fala; Zespół Kameralny Vocalis | |
| Płynie Odra | Trymer | ||
| Pod kolorowym parasolem | Włodzimierz Patuszyński | ||
| Sianokosy nad Odrą | Fala | ||
| Szczeciński tramwaj | Marian Syganiec | Fala; Zespół Kameralny Vocalis | |
| Taki brzdąc | Karin Stanek | ||
| Warszawa i ptaki | Rajmund Fleszar | Nieznani; Trymer | |
| Wiosna nad Odrą | A. Żarnowski | Zbigniew Fryze i Hajduczki | |
| Wiosna w Szczecinie | |||
| Zielone miasto (Szczecińska piosenka) | Włodzimierz Patuszyński |
Płyty
Płyta składankowa z dwoma utworami Zygmunta Rychtera – Piosenka o Wałach Chrobrego i Adres
Nagrody i wyróżnienia
- 1976 – wpis do Złotej Księgi Zasłużonych dla Szczecina
Odznaczenia
- 1970 – Zasłużony Działacz Kultury
- 1979 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- 1988 – Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
- Medal za udział w wojnie obronnej 1939 (przyznany przez Rząd Tymczasowy RP w Londynie)
Ciekawostki
- W „Kronice Miasta Szczecina 1986” (s. 117-120) ukazał się artykuł Mikołaja Szczęsnego Informacja o działalności Pomorskiej Grupy Kompozytorów oraz szczecińskiego oddziału Związku Autorów i Kompozytorów Rozrywkowych - sylwetka Zygmunta Rychtera
Zobacz także
Bibliografia
- Zbigniew Adrjański, Kalejdoskop estradowy 1944-1989, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2002
Inne źródła
- Programy teatralne (zbiory własne)
