Cmentarz przy ul. Poległych

Cmentarz komunalny w Zdrojach
teren obecnego cmentarza
Osiedle	Zdroje
Adres	ul. Poległych, Cedrowa
Powierzchnia	3,38 ha
Wyznanie	pierwotnie ewangelickie, obecnie rzymskokatolickie
Data powstania	II poł. XIX w.
Stan obecny	zamknięty, zmarli dochowywani do grobowców rodzinnych i w wolne miejsca grzebalne
Zobacz cmentarz na:
	Mapa Google.
	Google Street View.

Cmentarz przy ul. Poległych – jeden z pięciu szczecińskich cmentarzy komunalnych, na którym nadal chowani są zmarli; wcześniej cmentarz ewangelicki.

Historia cmentarza

cmentarz na mapie z 1937 r.

na tym wzniesieniu stała niegdyś kaplica

znalezione niemieckie nagrobki

Starsza część cmentarza powstała prawdopodobnie w II poł. XIX w. i zapełniła się jeszcze przed końcem I wojny światowej. W 1921r. podjęto decyzję o wykupie sąsiadującej z nim od południa działki z przeznaczeniem na dalsze pochówki. W nowej części cmentarza, ogrodzonej płotem z drutu kolczastego i żywopłotami bukowymi, wydzielono cztery rodzaje kwater: szeregowe, wyborowe, ogrodowe i parkowe, różniących się między sobą wielkością stawianych nań nagrobków. Przy głównym wejściu wzniesiono budynek przeznaczony m.in. dla zarządcy nekropolii („Verwalt. Angest.”), którym został Adolf Klee, oraz ogrodnika cmentarnego („Friedhofsgärtn.”) – Roberta Sponholza.

W 1937 r. we wschodniej części cmentarza wzniesiono neogotycką kaplicę cmentarną. Wewnątrz zainstalowano organy pochodzące z fabryki znanej szczecińskiej rodziny organmistrzów Grünebergów. Pierwotnie przeznaczone były one dla kaplicy na cmentarzu w Dąbiu przy ul. Goleniowskiej, jednakże z powodu zbyt wygórowanej ceny nie dokonano ich zakupu. W zamian we wspomnianym obiekcie umieszczono jedynie fisharmonię.

Po II wojnie światowej kaplicę usunięto niemieckie nagrobki, grzebiąc tu Polaków. W miejscu rozebranej kaplicy również ulokowano polskie groby. Obecnie na cmentarzu zmarli dochowywani są do grobów rodzinnych lub w wolnych miejscach, gdyż nie ma możliwości jego rozszerzenia.

We wschodniej części cmentarza zgromadzono kilkanaście znalezionych poniemieckich płyt nagrobnych.

Bibliografia

• Agata Freindorf, Funkcje estetyczno – kulturowe ewangelickich cmentarzy Szczecina do 1945 roku, Szczecin 2010 [praca magisterska obroniona w IHiSM US]

• Bogdan Frankiewicz, Szczecińskie cmentarze, Szczecin 2003

• Henryk Grecki, Cmentarze Szczecina - karty cmentarzy wykonane na zlecenie Biura Dokumentacji Zabytków i Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Szczecin 1996

• Paul Krüger, Erinnerungen am Stettin – Finkenwalde, Kiel 1973

Autor opracowania: Agata Freindorf