Danuta Kolaszyńska
| Danuta Kolaszyńska | |||
| aktorka, reżyser | |||
| |||
| Data urodzenia | 1 listopada 1912 | ||
| Miejsce urodzenia | Lublin | ||
| Data śmierci | 15 lipca 1968 | ||
| Miejsce śmierci | Szczecin | ||
| Miejsce spoczynku | Cmentarz Centralny w Szczecinie (kw. 42A-1-1) | ||
| Lokalizacja grobu | zobacz na mapie | ||
Danuta Kolaszyńska (1912-1968) – aktorka, reżyser
Życiorys
Danuta Kolaszyńska (wł. Daniela Regina Miklasińska) urodziła się 1 listopada 1912 roku w Lublinie. Była córką Celestyna Miklasińskiego i Wandy z d. Piwek, która pochodziła z Kurowa. Jej ojciec był artystą malarzem i rzeźbiarzem. Młodszy brat Zbigniew po ukończeniu ASP w Krakowie zajmował się scenografią, m.in. w Szczecinie. Grywał również w teatrze. Najmłodszy brat Włodzimierz był aktorem. Występował m.in. w Rzeszowie, Szczecinie, a ostatnie lata przed śmiercią w Teatrze im. W. Bogusławskiego w Kaliszu.
Gry aktorskiej uczyła się w rodzinnym mieście w Studium Dramatycznym (późniejsza Szkoła Dramatyczna) Eleonory Frenkiel-Ossowskiej i Karola Borowskiego. Na tutejszej scenie stawiała też pierwsze kroki jako adeptka. Kwalifikacyjny egzamin aktorski złożyła 9 sierpnia 1948 roku przed Komisją Artystyczną w Łodzi. W tym samym roku została zaangażowana do Teatru Miejskiego (późn. Teatr Ziemi Rzeszowskiej) w Rzeszowie pod dyrekcją Kazimierza Biernackiego. Występowała tam do 1951 roku, grając przeważnie role charakterystyczne i komediowe. O takim doborze ról zaważyła opinia recenzenta „Gazety Lubelskiej”, Stanisława Fapierkowskiego, który w jednej z recenzji napisał: Daniela Kolaszyńska urodziła się chyba po to, aby stać się dobrą aktorką charakterystyczną. W Rzeszowie zagrała m.in. Raisę Orłową w Przyjaciołach Andrzeja Uspieńskiego, Madame Arcati w Seansie Noela Cowarda, Lemańską w Odwetach Leona Kruczkowskiego, Anastasję Kurnicką w Weselu Fonsia Ryszarda Ruszkowskiego, Anielę w Damach i huzarach Aleksandra Fredry.
W 1951 roku związała się ze Szczecinem. Tu została aktorką Państwowego Teatru Polskiego, a po reorganizacji placówki, przez siedem lat grała na scenie Państwowych Teatrów Dramatycznych. Stworzyła wiele niezapomnianych kreacji, m.in. Michasiową w Pannie Maliczewskiej Gabrieli Zapolskiej, Anielukie w sztuce Juozasa Baltušisa Pieją koguty, Anielę w Damach i huzarach Aleksandra Fredry, Cygankę w Rozbójniku Karela Čapka, Armgard w Wilhelmie Tellu Fryderyka Schillera, Panią Frank w Pamiętniku Anny Frank Frances Goodrich i Alberta Hacketta.
W 1959 roku opuściła Szczecin i do 1963 roku występowała w Teatrze im. Osterwy w rodzinnym Lublinie. Zagrała tam m.in. Marię Józefę w sztuce Federico Garcii Lorki Dom Bernardy Alba, tytułową rolę w Moralności pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej i Marię Aleksiejewnę w Wujaszku Wani Antoniego Czechowa.
W sez. 1963/1964 była aktorką Bałtyckiego Teatru Dramatycznego w Koszalinie. Występowała przeważnie w repertuarze obyczajowym lub w komedii satyrycznej, m.in. w Lecie Tadeusza Rittnera (Karolina), w Kruku Carlo Gozzi'ego (Smeraldina), w Ich czworo Gabrieli Zapolskiej (Wdowa), w Pluskwie Włodzimierza Majakowskiego, w Oskarżonych Agnieszki Osieckiej i Andrzeja Jareckiego.
Od 1964 roku ponownie występowała w Szczecinie. Grała w Państwowych Teatrach Dramatycznych i w Teatrze Krypta. Krytycy i publiczność cenili Danutę Kolaszyńską przede wszystkim jako aktorkę charakterystyczną. W ciągu czterech lat zagrała kilka bardzo ważnych i ciekawych ról, m.in. tytułową Matkę Courage w dramacie Bertolta Brechta. Zdaniem aktorki była to jedna z najwspanialszych i najlepiej napisanych ról kobiecych we współczesnym repertuarze teatralnym. Interpretacja aktorki spotkała się jednak z krytycznym przyjęciem czołowego szczecińskiego recenzenta, Feliksa Jordana (patrz poniżej).
Specjalnością Danuty Kolaszyńskiej były także wiersze cygańskie, które recytowała ze znawstwem przedmiotu, znakomicie oddając klimat i poezję tego ludu. W 1968 roku na potrzeby rozgłośni Polskiego Radia w Szczecinie nagrała audycję, w której interpretowała wiersze słynnej cygańskiej poetki Papuszy (Bronisława Wajs). Z Papuszą serdecznie zaprzyjaźniła się już w 1956 roku, przygotowując się do roli Cyganki w Rozbójniku Karela Čapka. Wówczas często odwiedzała poetkę w jej domu w Gorzowie.
W 1966 roku gościnnie wystąpiła w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim. Sporadycznie reżyserowała, m.in. przedstawienia dla dzieci.
Była żoną aktora Ryszarda Kolaszyńskiego (1920-1984). Mieszkała przy ul. Śląskiej 41
Zmarła 15 lipca 1968 roku w Szczecinie. Została pochowana na Cmentarzu Centralnym (kw. 42A-1-1).
Z prywatnego archiwum
Wanda Miklasińska z d. Piwek - matka Danuty Kolaszyńskiej
Daniela (Danuta) Kolaszyńska (1946)
Teatr (Szczecin)
| Tytuł | Autor | Reżyseria | Rodzaj twórczości | Postać | Teatr | Data premiery |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Panna Maliczewska | Gabriela Zapolska | Marian Godlewski | obsada aktorska | Michasiowa | Państwowy Teatr Polski | 7 września 1951 |
| Pieją koguty | Juozas Baltušis | Czesław Staszewski | obsada aktorska | Anielukie | Państwowy Teatr Polski (scena: Teatr Współczesny) | 3 listopada 1951 |
| Świerszcz za kominem | Karol Dickens | Aleksander Fogiel | obsada aktorska | Pani Fielding | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 21 marca 1952 |
| Dwa tygodnie w „Raju” | Zdzisław Skowroński, Józef Słotwiński | Bronisław Kassowski | obsada aktorska | Krężlowa | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 9 września 1952 |
| Zwycięstwo | Janusz Warmiński | Aleksander Fogiel | obsada aktorska | Kuligowa, baba wiejska | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 9 lutego 1953 |
| Damy i huzary | Aleksander Fredro | Emil Chaberski | obsada aktorska | Aniela | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 3 czerwca 1953 |
| Szczęście Frania | Włodzimierz Perzyński | Kazimierz Brodzikowski | obsada aktorska | Langmanowa | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 23 marca 1954 Myślibórz |
| Imieniny pana dyrektora | Zdzisław Skowroński, Józef Słotwiński | Emil Chaberski | obsada aktorska | Karwowska | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 1 lipca 1954 |
| Czerwony Kapturek | Jewgienij Szwarc | obsada aktorska | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 20 lipca 1954 | ||
| Wilhelm Tell | Fryderyk Schiller | Emil Chaberski | obsada aktorska | Armgart | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 6 lipca 1955 |
| Dom kobiet | Zofia Nałkowska | Nina Burska | asystent reżysera, obsada aktorska | Tekla Bełska | Państwowe Teatry Dramatyczne (Scena Kameralna) | 2 lutego 1956 |
| Rozbójnik | Karol Čapek | Ludwik Benoit | obsada aktorska | Cyganka | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 15 czerwca 1956 |
| Przepraszam, ale żyję | Włodzimierz Dychawiczny, Michał Słobodskoj | Ludwik Benoit | obsada aktorska | Ciocia Pola | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 31 października 1956 |
| Pastorałka | Leon Schiller | Ludwik Benoit | obsada aktorska | Śmierć | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 22 grudnia 1956 |
| Intryga i miłość | Fryderyk Schiller | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Żona Millera | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 30 sierpnia 1957 |
| Krzesiwo | Hanna Januszewska | Ewa Kołogórska | obsada aktorska | Pani Rasmussen | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 26 stycznia 1958 |
| Las | Aleksander Ostrowski | Jerzy Walden | obsada aktorska | Ulita, klucznica | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 27 marca 1958 |
| Awantury w Chioggi | Carlo Goldoni | Aleksander Fogiel | obsada aktorska | Donna Libera | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 17 maja 1958 |
| Sen nocy letniej | William Shakespeare | Zbigniew Kopalko | obsada aktorska | Pan | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 4 października 1958 |
| Beatrix Cenci | Juliusz Słowacki | Aleksander Rodziewicz | obsada aktorska | Furia | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 16 grudnia 1958 |
| Pamiętnik Anny Frank | Frances Goodrich, Albert Hackett | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Pani Frank | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 5 maja 1959 |
| Cudotwórca | Anatol Stern | Aleksander Rodziewicz | obsada aktorska | Staruszka egzaltowana | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 22 września 1959 |
| I koń się potknie... | Aleksander Ostrowski | Zbigniew Mak | obsada aktorska | Maniefa | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 3 listopada 1964 |
| Przygody dobrego wojaka Szwejka | Jaroslav Hašek | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Baba; Muellerowa | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 20 grudnia 1964 |
| Matka Courage i jej dzieci | Bertolt Brecht | Zbigniew Mak | obsada aktorska | Matka Courage | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 20 marca 1965 |
| Przychodzę opowiedzieć | Jerzy Broszkiewicz | Hieronim Konieczka | obsada aktorska | Pielęgniarka | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 1 maja 1965 |
| Dzieci słońca | Maksym Gorki | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Awdotia | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 9 października 1965 |
| Rocznica mercedesa | Jerzy Krzysztoń | Józef Skwark | obsada aktorska | obsada aktorska | Teatr Krypta | listopad 1965 |
| Kochankowie z Werony | Jarosław Iwaszkiewicz | Andrzej Ziębiński | obsada aktorska | Orszula | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 4 marca 1966 |
| Lato | Tadeusz Rittner | Andrzej Ziębiński | obsada aktorska | Karolina | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 12 marca 1967 |
| Przygoda z Vaterlandem | Leon Kruczkowski | Aleksander Rodziewicz | obsada aktorska | Krugerowa | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 24 maja 1967 |
| Dom kobiet | Zofia Nałkowska | Ewa Kołogórska | obsada aktorska | Celina Bełska; Zofia Sworzeniowa | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) | 22 września 1967 |
| Niezwykła przygoda Pana Kleksa | Jan Brzechwa | Jan Maciejowski | obsada aktorska | Zawodnik II | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 14 stycznia 1968 |
| Don Juan | Molière | Tadeusz Byrski | obsada aktorska | Zjawa | Państwowe Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) | 15 marca 1968 |
Na scenie
Rajmund Fleszar (Zaurbek), Ryszard Pietruski (Uari) i Danuta Kolaszyńska (Dego) w Konkurentach (1952) - fot. Grażyna Wyszomirska
Danuta Kolaszyńska (Kuligowa) i Zofia Tokarzewska (Helena Wróbel) w Zwycięstwie (1953) - fot. Witold Chromiński
Nina Burska (Orgonowa), Danuta Kolaszyńska (Aniela) i Maria Kalinowska (Dyndalska) w Damach i huzarach (1953)
Danuta Kolaszyńska (Cyganka), Krzysztof Chamiec (Rozbójnik) i Irena Remiszewska (Mimi) w Rozbójniku (1956)
Jerzy Kownas (Arkadij Sczastliwcew) i Danuta Kolaszyńska (Ulita) w Lesie (1958) - fot. Witold Chromiński
Zofia Bajuk (Anna) i Danuta Kolaszyńska (Pani Frank) w Pamiętniku Anny Frank (1959) - fot. Konrad Kamiński
Danuta Kolaszyńska (Orszula) i Mirosława Lombardo (Julia) w sztuce Kochankowie z Werony (1966) - fot. Grażyna Wyszomirska
Danuta Kolaszyńska (Babka) i Jadwiga Okońska (Maria) w Domu kobiet (1967) - fot. Grażyna Wyszomirska
Danuta Kolaszyńska, aktorka PTD w Szczecinie w latach 1951-1959 oraz 1964-1968 (1948) - mal. Zbigniew Miklasiński
Telewizja
| Tytuł | Autor | Scenariusz (adaptacja) | Reżyseria | Realizacja telewizyjna | Postać | Data premiery |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Dzieci słońca | Maksym Gorki | Jan Maciejowski | Juliusz Burski | Awdotia | 18 lipca 1966 (transmisja z Teatru Współczesnego) |
O Danucie Kolaszyńskiej
- (...) Sądzę, że zasadniczą pomyłką było powierzenie roli Matki artystce o wyraźnych, wielokrotnie sprawdzonych predyspozycjach charakterystycznych; a nawet gdybyśmy przyjęli jej interpretację „przeżywania” - trudno się tu oprzeć uczuciu wielkiego niedosytu. Ta Matka Courage bywa żałosną, czasem nawet wzruszającą - brak jej jednak siły tragizmu, tak głęboko przejmującego zarówno w interpretacjach Heleny Weigel, jak Eichlerówny, a także - przypomnijmy - w znakomitej kreacji Idy Kamińskiej (z występu - przed kilku laty - Teatru Żydowskiego w Szczecinie). W cieniu tej fatalnej omyłki w obsadzie roli wiodącej toczy się też całe przedstawienie. (Feliks Jordan, Daleko od Brechta..., „Kurier Szczeciński” 1965 nr 72, s. 4).
Warto posłuchać
- Danuta Kolaszyńska deklamuje wiersze cygańskiej poetki Papuszy. Nagranie pochodzi ze słuchowiska poetyckiego Wiersze Papuszy (w ramach cyklu Szczecińskie popołudnia), zrealizowanego przez Alinę Głowacką. Słuchowisko emitowano 16 lutego 1968 roku o godz. 17.25 w programie lokalnym Rozgłośni Szczecińskiej Polskiego Radia.
<player title="Wiersze Papuszy">D_Kolaszynska_Papusza.mp3</player>
Bibliografia
- (j), Danuta Kolaszyńska, „Kurier Szczeciński” 1952 nr 230, s. 3
- Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980 t. II, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1994
- Teatry Dramatyczne w Szczecinie 1945-1965 (pod red. Danuty Piotrowskiej), Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW Prasa, Poznań 1965
Inne źródła
- Strona internetowa Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie
- Zdjęcia ze zbiorów Konrada Kamińskiego i ze zbiorów ZASP w Szczecinie
