Filipinki (zespół muz.)
Filipinki – pierwszy polski żeński zespół wokalny działający w latach 1959-1974
Historia zespołu
Zespół powstał w roku 1959 w Technikum Handlowym w Szczecinie z okazji uroczystości upamiętniających 15. rocznicę powstania szkoły, z inicjatywy Jana Janikowskiego, nauczyciela ekonomii, towaroznawstwa i muzyki w tejże szkole, którego kompozycje wyprzedzały ówczesne polskie czasy. Wokalistki wybrano z 60-osobowego chóru prowadzonego przez Jana Janikowskiego. W skład zespołu wchodziły utalentowane wokalnie chórzystki, wzorowe uczennice: Zofia Bogdanowicz, Małgorzata Gościniak, Elżbieta Klausz, Krystyna Pawlaczyk, Iwona Racz, Anna Sadowa, Krystyna Sadowska i Halina Sztejner, które przybyły wraz z rodzicami na Ziemie Odzyskane tuż po wojnie, tu się wychowały i kształciły, a Szczecin stał się ich drugim domem. Przyjechały z różnych zakątków świata. Zofia Bogdanowicz urodziła się w radzieckim Kazachstanie, Niki Ikonomu - nieopodal Aten, Elżbieta Klausz w Wilnie, Krystyna Pawlaczyk przyjechała z okolic Poznania, Iwona Racz urodziła się w Łodzi, Anna Sadowa przyjechała z Podlasia, Krystyna Sadowska z okolic Gdańska, Halina Sztejner spod Hanoweru. Pierwszym utworem opracowanym na uroczystość były Maki, przedwojenna piosenka o polskich ułanach, skomponowana przez Stanisława Niewiadomskiego do tekstu Kornela Makuszyńskiego. Utwór ten nagrały 6 lat później w Toronto, podczas tournée w USA i Kanadzie. Nowopowstały szkolny zespół wokalny zaczął odnosić sukcesy nie tylko na terenie szkoły, ale i poza nią.
W roku 1961 zespół otrzymuje Wyróżnienie w Wielkim Festiwalu Muzyki, Pieśni i Tańca we Wrocławiu. Z zespołu odeszła Malgorzata Gościniak. Dołączyła Niki Ikonomu.
W roku 1962 Zespół Wokalny Technikum Handlowego w Szczecinie odniósł pierwsze sukcesy w konkursie „Mikrofon dla wszystkich” zorganizowanym przez radio, a także w występach przed kamerami Szczecińskiej Telewizji w programie Studio młodych Andrzeja Androchowicza. Polskie Radio zaczęło emitować piosenki zespołu na antenie ogólnopolskiej. Jan Janikowski i Włodzimierz Patuszyński specjalnie dla zespołu napisali pierwsza piosenkę - Kwietniowy żart. W latach następnych tworzyli oni podstawowy repertuar dla Filipinek, stanowiąc jeden z najlepszych w historii polskiej muzyki rozrywkowej tandemów piszących piosenki. Z zespołu odeszła Maria Kolczyńska.
W maju 1963 nadano zespołowi nazwę Filipinki, pochodzącą od nazwy młodzieżowego dwutygodnika dla dziwcząt - „Filipinka”, kiedy to wokalstki zwróciły się do redakcji z prośbą o zgodę. Redakcja wyraziła zgodę na użyczenie nazwy i zorganizowała zespołowi oficjalne chrzciny w Warszawie. Również w tym roku w Kaskadzie, na balu maturalnym dla absolwentów kilku szczecińskich liceów i techników, Filipinki po raz pierwszy wykonały popularną później na całą Polskę piosenkę Do widzenia, profesorze. Występując jako septet, każdy koncert rozpoczynały tytułową piosenką Stoi nas w rzędzie zawsze siedem, by w refrenie zapewnić : " Jedno wspólne imię mamy - Filipinki. Wszystkie tak się nazywamy - Filipinki." Odeszła Halina Sztejner. Powstała nowa piosenka, hit w całej Polsce - Wala twist. Filipinki stały się niezwykle popularne. Występowały w ogólnopolskiej telewizji, nagrały recital telewizyjny w Rostocku, koncertowały w NRD i w Szwecji. W całym kraju powstały setki tzw. girlsbandów, m.in. popularne Alibabki.
W czerwcu 1964 roku Filipinki zajęły trzy miejsca w pierwszej piątce na liście przebojów. Wzrosła ich popularność. Ukazały się ich dwie płyty, które natychmiast zostały rozkupione, osiągając nakład ponad 700 tys. egzemplarzy. W tym samym roku po raz pierwszy wystąpiły w Opolu na II KFPP , śpiewając m.in. antyrasistowską Balladę o kimś dalekim. Kazimierz Oracz rozpoczął realizację filmu muzycznego o Filipinkach. Zawarto pierwszy kontrakt ze szczecińską Daną na szycie kostiumów. Później robiła to Moda Polska.
W roku 1965 wydały mały longplay Piosenki rówieśników i kolejną małą płytę. Wystąpiły na III KFPP w Opolu, gdzie otrzymały nagrodę rzeczową. Dnia 30 września 1965 roku Komisja Egzaminacyjna powołana przez Ministerstwo Kultury i Sztuki przyznała Filipinkom prawa zespołu zawodowego. W październiku 1965 r., jako pierwszy polski zespół młodzieżowy, wyruszyły na tournée statkiem " Batory" do Kanady i USA, gdzie w ciągu sześciu tygodni pokonały 10 tys. km., dając 49 koncertów w 38 miastach. Koncerty te obejrzało 25 tys. widzów. Otrzymywały tam zapłatę w wysokości 80 dolarów tygodniowo.
W roku 1966 Filipinki wydały longplay Filipinki to my oraz singiel. Następnie wystąpiły w komedii muzycznej Marynarka to męska przygoda razem z Anną German i Piotrem Szczepanikiem. Jesienią po raz drugi popłynęły „Batorym” do Kanady i USA.
Rok 1967 to czas przełomu i wielkich zmian dla zespołu. Filipinki odbyły tournée po ZSRR, gdzie dały 87 koncertów, które oglądnęło 300 tys. widzów. Natomiast po koncertach w NRD w wyniku różnicy zdań z Janem Janikowskim odeszły z zespołu Zofia Bogdanowicz i Elżbieta Klausz. Również i pozostał piątka dziewcząt zrezygnowała ze współpracy z Janem Janikowskim. Nowym menedżerem Filipinek został Mateusz Święcicki.
Rok 1968 był rokiem całkowitej zmiany repertuaru i wizerunku przez zespół. Filipinki nagrały dwie nowe płyty z beatowymi i folkowo rockowymi-utworami, współpracując z zespołami Dzikusy i Dixilanders, którzy wkrótce zmieniają nazwę na Bez Atu. Następnie Filipinki przeszły pod opiekę szczecińskiej estrady i wyruszyły w tournée po Polsce. Wystąpiły na VI KFPP w Opolu. Wszedł na ekrany dokumentalny film muzyczny Kazimierza Oracza o zespole. Zaprezentowano tu w formie wideoklipów najpopularniejsze przeboje zespołu: Filipinki to my, Spacer po porcie, Do widzenia profesorze, Batumi, Charleston nastolatków, Parasolki, Wala twist.
Następny rok przyniósł dalsze sukcesy. W roku 1969 powstał Filipinki ₰ No trump - show, z którym Filipinki i Bez Atu wystąpili w całej Polsce i Bułgarii. Ukazała się kolejna płyta, a piosenki Wiosna majem wróci i Weselmy się zostały przebojami. Z zespołu odeszła Krystyna Sadowska, a jej miejsce zajęła Barbara Kowalska.
W roku 1970 nastąpiła kolejna, ale tym razem dwukrotna zmiana składu. Barbarę Kowalską zastąpiła Maria Hardy. Zespół wystąpił na VIII KFPP w Opolu oraz na festiwalu w Kołobrzegu. Filipinki nagrały specyficzny i inny od wcześniejszych longplay „Nie wierz chłopcom”, który miał ukazać się jesienią, jednak projekt upadł, gdyż z zespołu odeszły: Niki Ikonomu i Anna Sadowa, które założyły zespół Refleks. Powróciła Barbara Kowalska i Filipinki jako kwartet wyjechały na tournée do ZSRR z Czerwonymi Gitarami. Ten rok był owocny w koncerty. Było ich około 200. Do tego dochodziły liczne występy w TVP. Repertuar uległ awangardowej zmianie, na co miał wpływ Wiktor Stroiński, lider zespołu Dzikusy, późniejszy mąż Anny Sadowej. Wprowadził on ostre brzmienie, a w aranżach eksponował gitary i perkusje.
Rok 1971 przyniósł dalsze zmiany w składzie zespołu. Odeszła Maria Hardy, dołączyła Grażyna Sowińska. Filipinki wystąpiły na festiwalu w Kołobrzegu, następnie w Sopocie. Wydały płytę, a piosenka Ja się w Tobie nie zakocham zostaje przebojem. Ukazał się singiel poświęcony odbudowie Zamku Królewskiego. Odeszła Barbara Kowalska. Dołączyła Grażyna Piątkowska.
Natomiast w roku 1972 odeszła z zespołu Iwona Racz. Na krótki czas zorganiozowano za nią zastępstwo, ale ostatecznie Filipinki postanowiły występować we trzy. Rozstały się z Mateuszem Święcickim i przeszły pod opiekę Janusza Kępskiego. Wystąpiły na Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze z premierową piosenką Na szczycie schodów. Następnie, jako nowe Filipinki'72 wzięły udział w XII MFP w Sopocie. Nagrały piosenkę Ze mną od dziś, która była ostatnim przebojem lansowanym w radiu.
W latach 1973-1974 zespół współpracował z innymi grupami, a przede wszystkim z Trubadurami. Jednak, gdy odeszła Krystyna Pawlaczyk, grupa została rozwiązana. „Billboard“ opublikował zestawienie sprzedaży płyt w Polsce, gdzie Filipinki zajęły 10. pozycję z uwzględnieniem tylko 3 płyt z 12, które wydały w kraju.
W roku 1980 Filipinki reaktywowały się w sześcioosobowym składzie (bez Anny Sadowej) przy okazji obchodów 35-lecia Technikum Handlowego w Szczecinie. Podczas kameralnego koncertu zaśpiewały po raz ostatni przed publicznością. Na fortepianie akompaniował im Jan Janikowski.
W latach 1994-1995 zespól wziął udział w telewizyjnej Szansie na sukces. Dnia 18.06.1995 Filipinki zreaktywowały się okazjonalnie i wystąpiły po raz ostatni w pełnym, siedmioosobowym składzie na koncercie Ten stary, młody Szczecin w Teatrze Letnim szczecińskiego Parku Kasprowicza. W koncercie wzięły udział także takie gwiazdy, jak Karin Stanek, Helena Majdaniec, Jacek Lech, Wojciech Korda i Henryk Fabian.
W latach 2008-2009 Polskie Radio wydało dwupłytowy album CD z 53 piosenkami Filipinek, a z okazji 50. rocznicy powstania zespołu Rafał Bajena zrealizował film dokumentalny o historii grupy. Dnia 25 listopada w Studiu S-1 Polskiego Radia Szczecin odbywa się gala połączona z pokazem filmu oraz premiera płyty Filipinki 50, na której znalazło się 16 utworów Filipinek w interpretacji młodych szczecińskich wykonawców.
Filipinki po latach
- W czerwcu 2014 r. zaproszono Filipinki do Opola ponownie, gdzie 6 czerwca odsłoniły swoją gwiazdę na rynku opolskim, a następnego dnia wzięły udział w festiwalowym koncercie, podczas którego otrzymały Nagrodę Specjalną TVP S.A. za całokształt.
- W maju 2016 roku Centrum Kultury Euroregionu Stara Rzeźnia zorganizowało konkurs prezentujący własne interpretacje przebojów legendarnych Filipinek. Najlepsi wykonawcy wystąpili przed profesjonalną komisją podczas koncertu finałowego, połączonego z galą upamiętniającą ten szczeciński zespół. Fundacja Moja Łasztownia przybliżyła w ten sposób historię słynnego zespołu Filipinki, który również był ambasadorem Szczecina i ikoną mody dla wielu Polek. W czasie II etapu odbyły się nie tylko przesłuchania zakwalifikowanych uczestników, ale również: pokazy filmów, wystawa zdjęć Filipinek, spotkania z osobami związanymi ze szczecińskim zespołem. Wydarzenie zakończyło wręczenie nagród oraz występ laureata z gwiazdą wieczoru.
Projekt był współfinansowany ze środków Miasta Szczecin. Jednocześnie postanowiono wydać niezrealizowany dotychczas longplay „Nie wierz chłopcom“. Pomysłodawca, Marcin Szczygielski, jest synem Iwony Racz-Szczygielskiej. Planuje się wydanie płyty również w wersji winylowej, tak jak miała zostać zaprezentowana słuchaczom w roku 1970.
Pierwszy skład zespołu (1959-1961)
(nonet)
- Zofia Bogdanowicz - słuch absolutny, sopran liryczny
- Małgorzata Gościniak
- Elżbieta Klausz - sopran koloraturowy
- Maria Kolczyńska
- Krystyna Pawlaczyk - alt, drugi głos
- Iwona Racz (Iwona Racz-Szczygielska) - alt
- Anna Sadowa (Anna Sadowa-Stroińska) - alt
- Krystyna Sadowska (Krystyna Nizowicz z d. Sadowska)- kontralt, szeroka skala głosu
- Halina Sztejner - sopran koloraturowy
Drugi skład zespołu (1961-1962)
(nonet)
- Zofia Bogdanowicz
- Niki Ikonomu -solistka, alt
- Elżbieta Klausz
- Maria Kolczyńska
- Krystyna Pawlaczyk
- Iwona Racz (Iwona Racz-Szczygielska)
- Anna Sadowa (Anna Sadowa-Stroińska)
- Krystyna Sadowska (Krystyna Sadowska-Nizowicz)
- Halina Sztejner
Trzeci skład zespołu (1962-1963)
(oktet)
- Zofia Bogdanowicz
- Niki Ikonomu
- Elżbieta Klausz
- Krystyna Pawlaczyk
- Iwona Racz (Iwona Racz-Szczygielska)
- Anna Sadowa (Anna Sadowa-Stroińska)
- Krystyna Sadowska (Krystyna Nizowicz z d. Sadowska)
- Natalia Sztejner
Czwarty skład zespołu (1963-1967)
(septet)
- Zofia Bogdanowicz
- Niki Ikonomu
- Elżbieta Klausz
- Krystyna Pawlaczyk
- Iwona Racz (Iwona Racz-Szczygielska)
- Anna Sadowa (Anna Sadowa-Stroińska)
- Krystyna Sadowska (Krystyna Nizowicz z d. Sadowska)
Piąty skład zespołu (1967-1969)
(kwintet)
- Niki Ikonomu
- Krystyna Pawlaczyk
- Iwona Racz (Iwona Racz-Szczygielska)
- Anna Sadowa (Anna Sadowa-Stroińska)
- Krystyna Sadowska (Krystyna Nizowicz z d. Sadowska)
Szósty skład zespołu (1969-1970)
(kwintet)
- Niki Ikonomu
- Krystyna Pawlaczyk
- Iwona Racz (Iwona Racz-Szczygielska)
- Anna Sadowa (Anna Sadowa-Stroińska)
- Barbara Kowalska
Ósmy skład zespołu (1970-1971)
(kwartet)
- Krystyna Pawlaczyk
- Iwona Racz (Iwona Racz-Szczygielska)
- Maria Hardy
- Barbara Kowalska
Dziewiąty skład zespołu (1971-1972)
(kwartet)
- Krystyna Pawlaczyk
- Iwona Racz (Iwona Racz-Szczygielska)
- Grażyna Sowińska
- Grażyna Piątkowska
Dziesiąty skład zespołu (1972-1974) pod nazwą Nowe Filipinki'72
(tercet)
- Krystyna Pawlaczyk
- Grażyna Sowińska
- Grażyna Piątkowska
Reaktywowany skład zespołu (1980)
(sekstet)
- Zofia Bogdanowicz
- Niki Ikonomu
- Elżbieta Klausz
- Krystyna Pawlaczyk
- Iwona Racz (Iwona Racz-Szczygielska)
- Krystyna Sadowska (Krystyna Nizowicz z d. Sadowska)
Ostatni okazjonalny reaktywowany skład zespołu (1994-1995)
(septet)
- Zofia Bogdanowicz
- Niki Ikonomu
- Elżbieta Klausz
- Krystyna Pawlaczyk
- Iwona Racz (Iwona Racz-Szczygielska)
- Anna Sadowa (Anna Sadowa-Stroińska)
- Krystyna Sadowska (Krystyna Nizowicz z d. Sadowska)
Nagrody i wyróżnienia
- 1961 – wyróżnienie dla piosenki Ave Maria no morro na Wielkim Festiwalu Muzyki, Pieśni i Tańca we Wrocławiu
- 1964 – uznanie piosenki Batumi za najpopularniejszą piosenkę 1963 roku w plebiscycie Polskiego Radia
- 1964 – nagroda Towarzystwa Przyjaciół Opola na Krajowym Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu
- 1965 – nagroda rzeczowa na III Krajowym Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu
- 1968 – piosenka Nie ma go wygrywa wiosenną edycję Telewizyjnej Giełdy Piosenki
- 1969 – piosenka Wiosna majem wróci wygrywa wiosenną edycję Telewizyjnej Giełdy Piosenki
- 1969 – wyróżnienie dla piosenki Weselmy się na VII Krajowym Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu
- 1969 – uznanie piosenki Jacht kapitana Teligi za najlepszą piosenkę marynistyczną 1969 roku w plebiscycie Polskiego Radia
- 1971 – uznanie piosenki Ja się w tobie nie zakocham za najpopularniejszą piosenkę kwietnia w plebiscycie Polskiego Radia
- 2009 – Odznaka honorowa Zasłużony dla Kultury Polskiej Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
- 2014 – Nagroda Specjalna TVP S.A. za całokształt twórczości artystycznej wręczona wokalistkom Filipinek podczas 51 KFPP w Opolu
- 2014 – Odsłonięcie gwiazdy Filipinek w Alei Gwiazd Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu
Zespoły muzyczne akompaniujące Filipinkom
- 1963-1964 – zespół jazzu tradycyjnego Coma 5
- 1965-1967 – zespół jazzu tradycyjnego Warszawscy Stompersi
- 1967-1968 – zespół bigbitowy Dzikusy
- 1968-1971 – zespół bigbitowy Bez Atu
Inni akompaniatorzy
Filipinki śpiewały i nagrywały z towarzyszeniem wielu zespołów oraz orkiestr symfonicznych – m.in. Kwartetu Warszawskiego i Chochołów, Orkiestry Filharmonii Szczecińskiej, Koszalińskiej Orkiestry Symfonicznej pod dyrekcją Zdzisława Bytnara, Orkiestry PRiTV w Warszawie, Orkiestry Rozrywkowej Polskiego Radia i Telewizji w Łodzi pod dyrekcją Henryka Debicha, Orkiestry Symfonicznej TV NRD oraz Orkiestry Radiowej Bogusława Klimczuka.
Były zaprzyjaźnione z tarnowskim zespołem bigbitowym Filipy.
Odznaczenia
Ciekawostki
- Jedną ze szczecińskich ulic na osiedlu Warszewo nazwano ul.Filipinek
- Imieniem Filipinek nazwano jeden ze szczecińskich tramwajów typu Swing.
- Przy ulicy Stanisława Ignacego Witkiewicza 1B w Szczecinie funkcjonuje cukiernia, piekarnia i sklep ze zdrową żywnością o nazwie Filipinka
- Jedna z Filipinek, Iwona Racz-Szczygielska, jest matką Marcina Szczygielskiego – autora książki Filipinki - to my!. Do książki tej dołączona jest płyta CD, z 24. nigdy dotąd niepublikowanymi nagraniami zespołu Filipinki z lat 1962-1971 oraz muzyczna premiera.
- Dnia 22.09.2019 w Centrum Kultury Euroregionu Stara Rzeźnia w Szczecinie Filipinki świętowały 60-lecie istnienia, gdzie zaprezentowano największe przeboje zespołu w nowych interpretacjach.
Zobacz także
Galeria zdjęć
Filipinki (program TV - 1963). Od góry z lewej: Stanisław Modelski, Andrzej Androchowicz, Kazimierz Oracz – reżyser, Wojciech Król – operator, Jan Janikowski
Z Janem Janikowskim na planie programu TV -Dla każdego coś miłego, 1964
Plakat z trasy koncertowej po USA, 1965
Na Starym Mieście Warszawie w sukienkach uszytych przez Szczecińskie Zakłady Przemysłu Odzieżowego „Dana”, 1966
Ogłoszenie, Kurier Szczeciński 1966
Filipinki po latach podczas próby jednego z koncertów 51. Krajowego Festiwalu Polskiej Piosenki. Od lewej: Niki Ikonomu, Elżbieta Klausz, Iwona Racz, Zofia Bogdanowicz, Anna Sadowa, Opole 2014
Gwiazda zespołu Filipinki w Alei Gwiazd Polskiej Piosenki, Opole 2014
Cukiernia Filipinka w Szczecinie, (2016)
Sześćdziesiątka Filipinek, Magazyn Kuriera z dnia 20.09.2019, oprac (1)
Bibliografia
- Encyklopedia Szczecina, Wydanie Jubileuszowe z okazji 70-lecia polskiego Szczecina, (pod red. Tadeusza Białeckiego, autor hasła Danuta Prandecka), Szczecińskie Towarzystwo Kultury, Szczecin 2015
- Gapińska Monika, Halo, ja w celach matrymonialnych, „Kurier Szczeciński” z dnia 28 października 2016 r.
- Maria Grochowska, Jedno wspólne imię mamy - Filipinki, „Kurier Szczeciński” z dnia 23 grudnia 1994 r.
- Marcin Szczygielski , Filipinki - to my!, Ilustrowana historia pierwszego polskiego girlsbandu, Instytut Wydawniczy Latarnik, Agora SA, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2013 r.
- Andrzej Szkocki, Szmaragd, Pogodny, Filipinki, Pionier. Nasze Swingi, Serwis Głosu Szczecińskiego gs24.pl z dnia 4 lipca 2011 r.
- Filipinki w Rzeźni, Serwis Głosu Szczecińskiego gs24.pl z dnia 29 maja 2016 r.
Inne źródła
- Rozmowa z mężem Krystyny Nizowicz - Aleksandrem Nizowiczem, dnia 20.10.2015 roku
- Rozmowa z córką Krystyny Nizowicz - Anną Nizowicz-Zahorską, dnia 20.10.2015 roku
- Sześćdziesiątka Filipinek, Magazyn Kuriera z dnia 20.09.2019, oprac (1)
