Katarzyna Suchodolska

	Katarzyna Suchodolska
	pisarka, tłumaczka literatury
Data urodzenia	29 lipca 1920
Miejsce urodzenia	Kostopol
Data śmierci	4 lipca 1988
Miejsce śmierci	Szczecin
Miejsce spoczynku	Cmentarz Centralny w Szczecinie (kw. 9I)

Katarzyna Suchodolska (1920-1988) – poetka, prozaiczka, tłumaczka literatury

Życiorys

Katarzyna Suchodolska urodziła się 29 lipca 1920 roku w Kostopolu na Polesiu Wołyńskim, a nie 24 grudnia 1920 roku, jak błędnie podaje większość opracowań. Pochodziła z rodziny prawosławnej. Jej rodzicami byli nauczyciele, Michał (Michaił) Draszpul i Olga z domu Dolińska. W 1938 roku ukończyła gimnazjum ogólnokształcące w Równem. Studiowała na Wydziale Literatury Rosyjskiej w Instytucie Nauczycielskim w Łucku. Prawdopodobnie w 1939 roku pracowała w Muzeum Etnograficznym w Łucku. Po zajęciu Kresów przez ZSRR, uczyła języka rosyjskiego w Rosyjskiej Szkole Niepełnośredniej. Od września 1940 roku uczyła języka i literatury rosyjskiej i ukraińskiej w Polskiej Szkole Średniej. Krótko przed wybuchem wojny radziecko-niemieckiej pracowała jako kancelistka w skupie zboża. Po zajęciu Łucka przez Armię Czerwoną przez ponad rok ponownie uczyła w Polskiej Niepełnej Szkole Średniej. Krótko była kierowniczką mleczarni w Łucku.

W 1945 roku, po śmierci matki, wspólnie z drugim mężem, Anatolem Suchodolskim, wyjechała do Polski. Początkowo mieszkała w Torzymiu na Ziemi Lubuskiej, a potem w Sulęcinie. Kolejno pracowała w starostwie, w mleczarni gminnej i nadleśnictwie, gdzie była rachmistrzem.

Od 1949 roku związana ze Szczecinem. Mieszkała przy ulicy Mickiewicza na Pogodnie, nie zmieniając miejsca pobytu aż śmierci. W drugiej połowie lat pięćdziesiątych podjęła naukę w Studium Prawno-Ekonomicznym, prowadzonym przez Zrzeszenie Prawników Polskich i Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.

W 1951 roku zadebiutowała na łamach „Głosu Szczecińskiego” jako tłumaczka z języka białoruskiego wiersza Do chłopa Janki Kupały. Nieliczne miniatury prozatorskie i poetyckie oraz opowiadania publikowała w czasopismach, m.in. w tygodniku „Ziemia i Morze” (1956-1957), „Nowej Kulturze”, „Przyjaźni”, „Po prostu”, „Życiu Literackim”, oraz w antologiach. Jej utwory ukazywały się także w antologiach pisarzy szczecińskich, wydanych za granicą – na Łotwie i w NRD. W rękopisach pozostawiła nieudane próby opowiadań satyrycznych, powieść Asymptota (próba przedstawienia PRL w krzywym zwierciadle) oraz nieukończoną powieść Moribundi (losy repatriantów ze Lwowa, udających się na Ziemie Zachodnie). Zredagowała książki Salomei Wielopolskiej O Feliksie Woykowskim i jego pamiętnikach (Ossolineum, Wrocław 1974) i Araguanej - szkice z Wenezueli (Ossolineum, Wrocław 1980).

Była uznaną tłumaczką literatury białoruskiej i ukraińskiej. Z języka rosyjskiego przetłumaczyła opowiadania radzieckiego polarnika i odkrywcy Konstantina Badigina oraz norweskiego podróżnika Oivinda Bolstada. Z języka jidysz tłumaczyła wiersze swojego przyjaciela, szczecińskiego poety Eliasza Rajzmana. Spuścizna pisarki znajduje się w Muzeum Literatury Książnicy Pomorskiej w Szczecinie.

Od 1961 roku była członkiem Związku Literatów Polskich.

Była dwukrotnie zamężna. Jej pierwszym mężem (ślub 1940) był nauczyciel Jan Rozbicki, który zginął w okolicach Szepietówki (pow. Kostopol), walcząc w partyzantce radzieckiej. Drugim mężem był urodzony na Łotwie inżynier budowlany, Anatol Suchodolski (ślub 1945).

Zmarła 4 lipca 1988 roku w Szczecinie. Została pochowana na Cmentarzu Centralnym (kw. 9I).

Ze szczecińskim poetą i prozaikiem Eliaszem Rajzmanem (po lewej) oraz z pisarzem i dramaturgiem Jakubem Zonszajnem przed szczecińskim zamkiem
Fragment rękopisu
Kaśka i Kokosia

Twórczość literacka

1956 – Poeta, Okno, Ognisko, Rozmowa (miniatury prozatorskie), „Ziemia i Morze” 1956 nr 12, s. 7
1956 – Ostrzeżenie, Kot w butach, Figiel, Karzełki, Bank (miniatury prozatorskie), „Ziemia i Morze” 1956 nr 23, s. 4
1960 – Jezioro czterech łabędzi (opowiadania dla młodzieży), Wydawnictwo Morskie, Gdynia
1965 – Spotkanie w Wolkenbergu (opowiadania), Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice
1966 – Ciche trawy (poetyckie miniatury prozą), Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
1971 – Niepokoje (frag. powieści Kaskader), „Spojrzenia” 1971 nr 8, s. 10-12
1979 – Pięć po dwunastej (opowiadania), Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
1982 – Kleń; Sydor-Izydor (opowiadania), „Morze i Ziemia” 1982 nr 3, s. 8
1983 – Strach; Basowity i niekochany (opowiadania), „Morze i Ziemia” 1983 nr 7, s. 8
1984 – Jedenaście bajek o kwiatach (gawędy, baśnie dla dzieci), Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin
1986 – Echo nad bindugą (opowiadania), Wydawnictwo „Glob”, Szczecin

Publikacje zbiorowe

1954 – Almanach młodych, Wydawnictwo „Iskry”, Warszawa
1955 – Dom nad Odrą, Wydawnictwo Zarządu Wojewódzkiego Związku Młodzieży Polskiej, Szczecin
1958 – Szczecin literacki (pod red. Ireneusza Gwidona Kamińskiego), Związek Literatów Polskich, Szczecin
1962 – Poeci pomorscy, Wydawnictwo Morskie, Gdynia
1971 – Im Westen fliesst die Oder, Verlag der Nation, Berlin (NRD)
1979 – Gaismas pilna pilsēta. Ščecinas antologija (antologia pisarzy i poetów szczecińskich w jęz. łotewskim), Wydawnictwo „Liesma”, Ryga (Łotwa)
1981 – Początek epopei. Antologia opowiadań o Ziemiach Zachodnich i Północnych, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań

Tłumaczenia

1957 – Różni poeci rosyjscy i radzieccy, Stu trzydziestu poetów (pod red. Seweryna Pollaka - z jęz. rosyjskiego), Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa
1966 – Oivind Bolstad, Kpiarz z wyspy Toska (z jęz. rosyjskiego), Wydawnictwo Poznańskie, Poznań (seria Dzieła pisarzy skandynawskich)
1972 – Konstantin S. Badigin, Szlak na Gurmant (z jęz. rosyjskiego), Wydawnictwo Morskie, Gdańsk
1978 – Konstantin S. Badigin, Zdobywcy groźnych mórz (z jęz. rosyjskiego), Wydawnictwo Morskie, Gdańsk
1979 – Eliasz Rajzman, Modlitwa wilka (z jęz. jidysz), Wydawnictwo Poznańskie, Poznań

Artykuły i recenzje w prasie (wybór)

1956 – O „Niwie”, „Ziemia i Morze” 1956 nr 18, s. 7

Radio

Tytuł słuchowiska	Reżyseria (adaptacja radiowa)	Obsada	Data pierwszej emisji
Miniatury	Jan Maciejowski	Halina Przybylska, Zbigniew Roman	18 czerwca 1960
„Miniatury” Katarzyny Suchodolskiej (z cyklu Szczecińskie popołudnia)	Julia Zyblewska	Włodzimierz Grabowski, Julia Zyblewska	4 lipca 1974
Miniatury poetyckie (w cyklu Popołudnia szczecińskie)	Julia Zyblewska	Anna Korzeniecka	13 grudnia 1975
Ave nadchodzący		Jerzy Kownas	2 września 1979
Miniatury	Sylwester Woroniecki	Janina Bocheńska	8 kwietnia 1985
Miniatury – Dąb; Dwa listki; Tolerancja	Sylwester Woroniecki	Janina Bocheńska	22 lipca 1985

Telewizja

Tytuł	Scenariusz	Reżyseria telewizyjna	Zdjęcia filmowe	Obsada	Data pierwszej emisji
Miniatury (utwory z tomu Ciche trawy)	Hanna Lewandowska, Tadeusz Bielan	Juliusz Burski	Janusz Pietrzykowski, Lech Rydliński	Marta Szczepaniak, Zdzisław Krauze	1965

Nagrody i wyróżnienia

1975 – wpis do Księgi „Zasłużony dla Ziemi Szczecińskiej” za oryginalną twórczość literacką, za znaczące osiągnięcia w dziedzinie przekładów z literatury rosyjskiej i radzieckiej, za zwiększenie uczestnictwa szczecińskiego środowiska literackiego w osiągnięciach kulturalnych kraju

Odznaczenia

1975 – Medal 30-lecia Polski Ludowej
1986 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
1987 – Złoty Exlibris Książnicy Pomorskiej w Szczecinie za Echo nad bindugą

O Katarzynie Suchodolskiej pisali

Stanisław Dąbrowski, Mirosław Lalak, Danuta Szkop-Dąbrowska, Elementy gwarowe i ich funkcje w prozie Katarzyny Suchodolskiej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego” 1989 nr 20
Danuta Dąbrowska, Stanisław Dąbrowski, Wołyńskie echa w prozie Katarzyny Suchodolskiej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego” 1993 nr 5
Jolanta Liskowacka, Eliasz i Katarzyna, czyli „Bóg czuwa nad sierotami”, „Bibliotekarz Zachodniopomorski” 2000 nr 2/3
Halina Lizińczyk, Pogłosy i powidoki: o twórczości Katarzyny Suchodolskiej, „Pogranicza” 1998 nr 1
Bogdan Twardochleb, Z kraju złotych wód, „Latarnia Morska” 2009 nr 1-2, 2010 nr 1

Bibliografia

Maria Kowalewska, Katarzyna Suchodolska [w:] Pisarze Pomorza Zachodniego, Wydawnictwo Morskie, Gdynia 1967
Literatura na Pomorzu Zachodnim do końca XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny (pod red. Ingi Iwasiów i Erazma Kuźmy, autor hasła Bogdan Twardochleb), Wydawnictwo „Kurier-Press”, Szczecin 2003

Autor opracowania: Andrzej Androchowicz