Ryszard Karczykowski
| Ryszard Karczykowski | |||
| śpiewak solista, reżyser | |||
| |||
| Data urodzenia | 6 kwietnia 1942 | ||
| Miejsce urodzenia | Tczew | ||
Ryszard Karczykowski – śpiewak (tenor), reżyser muzyczny, pedagog
Życiorys
Ryszard Karczykowski urodził się 6 kwietnia 1942 roku w Tczewie. Jego ojciec był pracownikiem kolei. Dzieciństwo i wczesną młodość spędził w rodzinnym mieście. Uczęszczał do przedszkola prowadzonego przez siostry zakonne. Później chodził do szkoły podstawowej na Nowym Mieście. Jest absolwentem Liceum Ogólnokształcącego im. A. Mickiewicza.
Od wczesnych lat zafascynowany był osobą pochodzącego z Tczewa Stefana Cejrowskiego, lekarza i jednocześnie wybitnego tenora Opery Bałtyckiej. Fakt ten zadecydował o późniejszym wyborze zawodu. Obdarzony mocnym głosem (sopran), już w szkole podstawowej należał do chóru. Występował także w szkolnym teatrzyku. Śpiewał m.in. w Katedrze Oliwskiej. W tym okresie zaproponowano mu przeniesienie do chóru Stefana Stuligrosza w Poznaniu, jednak ze względów rodzinnych do tego nie doszło. Po ukończeniu szkoły średniej podjął studia medyczne w Gdańsku, które po pierwszym roku porzucił. Podjął prywatne studia pod kierunkiem Haliny Mickiewiczówny. Był jednym z pierwszych uczniów tej wybitnej śpiewaczki, która w tym czasie zakończyła swoją karierę na scenie operowej. Za jej namową wstąpił do Chóru Opery Bałtyckiej, gdzie początkowo śpiewał w drugich tenorach, aby nie zniszczyć kształtowanego głosu. Przez krótki okres był także uczniem znakomitego tenora i pedagoga Stefana Beliny-Skupniewskiego.
Zasadniczą służbę wojskową odbył w Centralnym Zespole Artystycznym Wojska Polskiego, śpiewając w kwartecie. W 1964 roku w stopniu kaprala ukończył odbywanie służby i przeszedł do rezerwy.
Próbował zatrudnić się w jako śpiewak w którymś z działających w Polsce teatrów muzycznych. Jednak bezskutecznie. Angaż otrzymał dopiero od Edmunda Waydy, ówczesnego dyrektora Państwowej Operetki w Szczecinie, który zachwycił się jego głosem. Na szczecińskiej scenie po raz pierwszy wystąpił 30 września 1965 roku w Paganinim Franza Lehára w drugoplanowych rolach mówionych (Emanuele; Tofolo). Za jego debiut przyjęło się uważać rolę Freddiego Hilla w My Fair Lady Frederica Loewe (19 lutego 1966). Na potrzeby młodego śpiewaka jego partia wokalna była nieco wyżej transponowana. Wkrótce został solistą Operetki, a po reorganizacji Państwowego Teatru Muzycznego w Szczecinie. Obdarzony pięknym głosem i świetnymi warunkami zewnętrznymi szybko stał się ulubieńcem szczecińskiej publiczności. Do połowy 1969 roku wystąpił we wszystkich ważniejszych premierach operetek i musicali. Dwukrotnie został wyróżniony przez publiczność prestiżową nagrodą Bursztynowego Pierścienia (1967 i 1968). Oprócz występów na scenie Teatru Muzycznego, razem z Haliną Mickiewiczówną i pianistą Andrzejem Prusem-Wakulskim występował przez kilka lat w cyklu muzycznym „Wieczorek we wtorek na Zamku”. Był członkiem Wokalnego Zespołu Kantatowego kierowanego przez Zbigniewa Grajnerta (1968). Brał również udział w programach rozrywkowych Variété w słynnym szczecińskim kombinacie gastronomiczno-rozrywkowym „Kaskada”, gdzie śpiewał znane przeboje operetkowe i piosenki. Był m.in. wykonawcą popularnej piosenki How do you do, Mr. Szczecin? (muz. Idzi Izydorek, sł. Tadeusz Grabowski), którą wylansował w cyklicznym programie telewizyjnym Album z piosenkami (1969). Przez cały okres pobytu w Szczecinie, a także przez kilka następnych lat, pozostawał pod opieką artystyczną Haliny Mickiewiczówny, która pomagała także dobierać młodemu śpiewakowi repertuar. Do Szczecina artysta powracał w późniejszych latach kilkakrotnie. Doprowadził m.in. do nawiązania kontaktów artystycznych pomiędzy szczecińską sceną muzyczną a teatrem w Dessau. W Operze na Zamku wyreżyserował kilka spektakli, w tym, z myślą o najmłodszych widzach, W krainie czarodziejskiego fletu wg Wolfganga Amadeusza Mozarta.
W 1969 roku namówiony przez kolegę muzyka wyjechał na przesłuchania do Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Tam dostał angaż do Landestheater (Krajowy Teatr) w Dessau, trzeciego co do wielkości teatru operowego NRD. Jesienią tego samego roku wystąpił w Balu w operze Richarda Heubergera. Na scenie teatru w Dessau zadebiutował jako śpiewak operowy, rolą księcia w Bajce o carze Sałtanie Nikołaja Rimskiego-Korsakowa (27 stycznia 1970). Repertuar operowy przygotowywał pod kierunkiem prof. dra Heinza Röttgera (ucznia Ryszarda Straussa), kompozytora i generalnego dyrektora muzycznego Landestheater. Jako solista występował w kilku premierach operowych rocznie, śpiewając m.in. partie Beppa-Arlekina w Pajacach Ruggiero Leoncavalla, Ferranda w Cosi fan tutte i Tamina w Czarodziejskim flecie Wolfganga Amadeusza Mozarta oraz Leńskiego w Eugeniuszu Onieginie Piotra Czajkowskiego. Wkrótce rozpoczął zaoczne studia reżyserii muzycznej w konserwatorium berlińskim. Studiował m.in. pod kierunkiem Waltera Felsensteina, uważanego za jednego z najwybitniejszych reżyserów operowych wszech czasów.
W dużej mierze przyczynił się do rozpropagowania twórczości Stanisława Moniuszki wśród publiczności niemieckiej. Opanowawszy do perfekcji język niemiecki, dokonał nowego przekładu libretta Strasznego dworu. Przed premierą tej opery jeździł po NRD z prelekcjami i pogadankami o Moniuszce i jego twórczości. Odwiedzał m.in. zakłady pracy, sanatoria, kluby. Podczas spotkań prezentował fragmenty oper i pieśni polskiego kompozytora. W przedstawieniu Strasznego dworu, którego był współreżyserem, śpiewał partię Stefana.
W sezonie 1974/75 przeniósł się do Opery w Lipsku. Nadal jednak współpracował z teatrem w Dessau. W 1975 roku ukończył w Berlinie studia reżyserskie, uzyskując tytuł dyplomowanego reżysera muzycznego. Dzięki kilkuletniej praktyce scenicznej wystawiona przez niego w ramach pracy dyplomowej operetka Eduarda Kunneke Kuzynek z księżyca została oceniona bardzo wysoko.
W połowie 1975 roku, po raz drugi w swojej karierze, zaśpiewał partię Leńskiego w Eugeniuszu Onieginie. Tym razem w premierowym przedstawieniu w Operze Lipskiej. W spektaklu tym ujrzał go zachodnioniemiecki menadżer operowy Schulz, który zaproponował śpiewakowi udział w Traviacie Giuseppe Verdiego. W 1975 roku artysta wystąpił w spektaklu Traviaty podczas Aix-en-Provence Festival we Francji. W roli Alfreda śpiewał u boku słynnej węgierskiej sopranistki Sylvii Sass. Mimo bardzo wysokich ocen tego występu, oraz cieszącego się uznaniem krytyki telewizyjnego zapisu tego spektaklu, ten muzyczny epizod nie stał jednak się przełomem w karierze artystycznej Ryszarda Karczykowskiego.
W 1976 roku, podczas pobytu u rodziny w Londynie, artysta za namową australijskiego przedstawiciela jednej z agencji artystycznych dokonał próbnych nagrań dla słynnej wytwórni płytowej Decca. Niedługo po powrocie do Niemiec otrzymał z londyńskiej Covent Garden propozycję zaśpiewania partii Alfreda Zemście nietoperza Johanna Straussa syna. Po otrzymaniu urlopu w Operze Lipskiej artysta wyjechał do Anglii, gdzie po kilku próbach w sylwestrowy wieczór 1976 roku wystąpił w wyreżyserowanej przez Petera Tooleya premierze nowej wersji tej słynnej operetki. W przedstawieniu realizowanym na żywo przez angielską telewizję BBC, Ryszard Karczykowski zaśpiewał u boku światowej sławy nowozelandzkiej sopranistki Tiri Te Kanawy (Rosalinda) i barytona Hermana Preya (Eisenstein). Dyrygowany przez Zubina Mehtę spektakl został emitowany na żywo do kilku krajów Europy i Ameryki. Mimo niewielkiej jeszcze roli, występ w operetce Straussa stał się dla polskiego artysty początkiem wielkiej kariery. Jego występ zauważyli krytycy, m.in. Mike Ashman - recenzent z „Classical Music”, oraz David Fingleton z „Music and Musicians”, który w artykule The Garden's new Alfred, uznał Polaka za znakomity nabytek londyńskiej opery.
Od tego momentu artysta śpiewał w Londynie partię Alfreda w okresie sześciu kolejno następujących świąt Bożego Narodzenia. Ponadto wystąpił w roli księcia Mantui w Rigoletcie Giuseppe Verdiego, gdzie pod batutą Edwarda Downesa śpiewał u boku gwiazd światowej sceny muzycznej, Rumunki Ileany Cotrubas, Walijki Margaret Price, Greczynki Agnes Baltsy i angielskiego barytona Thomasa Allena. Na scenie Covent Garden wystąpił również w roli Ferranda w Cosi fan tutte Wolfganga Amadeusza Mozarta.
Zdobyte uznanie umożliwiło artyście udział w wyjątkowych wydarzeniach muzycznych. W Stuttgarcie artysta zaśpiewał w prawykonaniu pełnej wersji Polskiego Requiem Krzysztofa Pendereckiego pod batutą Mścisława Rostropowicza. Wykonanie to powtórzono następnie w Wiedniu. W Zagrzebiu artysta śpiewał w Wilhelmie Tellu Gioacchino Rossiniego. Na festiwalu „Styryjska jesień” w Grazu wystąpił w prawykonaniu Magdaleny Siergieja Prokofiewa, jednoaktowej opery, która nie była wykonana za życia kompozytora ani razu. Podczas festiwalu „Wiener Festwochen” zaśpiewał partię Medora w zapomnianej operze Josepha Haydna Orlando paladino.
W 1977 roku artysta związał się na kilka sezonów z wiedeńską Volksoper. Szczególnie ceniony był jako wykonawca ról Mozartowskich. Partię Tamina śpiewał w Wiedniu u boku gościnnie występujących wybitnych polskich sopranistek, Zdzisławy Donat i Ewy Małas-Godlewskiej (Królowa Nocy). Ponadto śpiewał partie operowe - Nemorina w Napoju miłosnym Gaetano Donizettiego, Barona w Kłusowniku Alberta Lortzinga, Rinuccia w Giannim Schicchi Giacoma Pucciniego, Fentona w Falstaffie Arrigo Boito, Alfreda w Traviacie Giuseppe Verdiego oraz Parysa w operetce Jacquesa Offenbacha Piękna Helena. Z teatrem tenor wyjechał na tournée po USA i Japonii, gdzie m.in. dokonał nagrań płytowych.
Pod koniec lat 70. artysta rozpoczął współpracę z operą we Frankfurcie nad Menem. Śpiewał tam w Czarodziejskim flecie Wolfganga Amadeusza Mozarta, a także w swoim stałym repertuarze - Rigoletcie i w Zemście nietoperza (m.in. pod batutą Placido Domingo).
W lipcu 1979 roku wyjechał do Japonii, gdzie zaśpiewał w kilku przedstawieniach Rigoletta. Po powrocie do Europy wystąpił w Zurychu w premierze Lulu Albana Berga w reż. Friedricha Götza. Ta kreacja przyniosła mu wielki rozgłos i uznanie krytyków muzycznych. Tuż po spektaklu otrzymał od wybitnego węgierskiego dyrygenta Antala Doratiego propozycję wzięcia udziału w nagraniu Trzeciej Symfonii „Pieśni o nocy” Karola Szymanowskiego. Nagrana pod koniec maja 1980 roku dla londyńskiej Dekki płyta była pierwszą w dorobku Polaka. Później nagrywał także dla Denona, Columbii, Cameraty, Opus 111, Polskich Nagrań i Polskiego Radia. Jego dorobek fonograficzny obejmuje nie tylko opery, ale również operetki, oratoria, muzykę sakralną i pieśni.
Był solistą Staatsoper w Wiedniu (od 1979) i Deutsche Oper w Berlinie (od 1980). Występował w najbardziej znanych teatrach operowych i salach koncertowych świata - w Paryżu, Monachium, Grazu, Moskwie, Lizbonie, Mediolanie, Rzymie, Nowym Jorku, Waszyngtonie, Chicago, Bostonie, Hong-Kongu. Towarzysząc Sylvii Sass i Placido Domingo, brawurowo zaśpiewał w operze w Monte Carlo partię Kasja w Otellu Giuseppe Verdiego. W kolejnych latach występował w Uprowadzeniu z seraju (Belmonte) Wolfganga Amadeusa Mozarta, Cyganerii (Rudolf) Giacomo Pucciniego, a także w Arabelli (Matteo) Richarda Straussa. Na scenie Opery Królewskiej w Sztokholmie u boku wielkiej Katii Riccarelli śpiewał partię Cavaradossiego w Tosce (1989). W 1997 roku wziął udział w filmowej wersji opery Arnolda Schönberga Von Heute auf Morgen (Z dziś na jutro).
Mimo bogatego dorobku artystycznego (ponad 40 partii operowych i operetkowych) i uznania, jakim się cieszył na świecie, bardzo rzadko bywał zapraszany do współpracy z teatrami operowymi i muzycznymi w Polsce. Artysta wystąpił m.in. w roli Alfreda w Traviacie (Teatr Wielki - Warszawa, 1979, także Łódź, Bytom). W dnie 26 października 1988 roku na zaproszenie Instytutu Kultury Austriackiej dał koncert arii operowy i operetkowych oraz pieśni w sali balowej Zamku Królewskiego w Warszawie. Podczas warszawskiego Festiwalu Polskiego Radia „Chopin 1999 - Źródła i konteksty” zaśpiewał arię Jadis régnait en Normandie z I aktu Roberta Diabła Giacomo Meyerbeera, która została zarejestrowana na płycie wytwórni Opus111.
W latach 2003-2006 Ryszard Karczykowski był dyrektorem artystycznym Opery Krakowskiej, a w latach 2006-2008 Teatru Wielkiego - Opery Narodowej w Warszawie. Od 1982 roku jest profesorem klasy śpiewu na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie oraz profesorem i kierownikiem Katedry Wokalistyki Akademii Muzycznej w Krakowie. Prowadzi również kursy mistrzowskie w Japonii, w wielu krajach Europy (m.in. Niemcy, Finlandia) oraz w Polsce, m.in. na Wokalnych Kursach Mistrzowskich w Radziejowicach, Krakowie i we Wrocławiu.
W 1992 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego sztuk muzycznych.
W 2016 roku został członkiem Kapituły przyznającej Teatralne Nagrody Muzyczne im. Jana Kiepury.
Z żoną Elżbietą ma syna Artura.
Teatr (Szczecin)
| Tytuł | Kompozytor | Autor libretta | Reżyseria | Forma twórczości | Postać | Teatr | Data premiery |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Paganini | Franz Lehár, Edmund Borowski (muzyka baletowa) | Paul Knepler, Bela Jenbach | Tadeusz Laskowski | obsada aktorska | Emanuele, wieśniak; Tofolo, przemytnik | Państwowa Operetka | 30 września 1965 |
| My Fair Lady | Frederick Loewe | Alan Jay Lerner wg komedii George'a Bernarda Shawa Pigmalion | Emil Chaberski | obsada aktorska | Freddy Eynsford Hill | Państwowy Teatr Muzyczny | 19 lutego 1966 |
| Farfurka królowej Bony | Mieczysław Drobner | Anna Świrszczyńska | Maria Billiżanka | obsada aktorska | Szymon Donica | Państwowy Teatr Muzyczny | 21 maja 1966 |
| Ptasznik z Tyrolu | Karl Zeller | Moritz West (Moritz Nitzelberger) i Ludwig Held wg pomysłu Fr. Bieville'a | Edmund Wayda | obsada aktorska | Adam | Państwowy Teatr Muzyczny | 12 października 1966 |
| Dziękuję ci, Ewo | Stanisław Renz | Jan Majdrowicz | Edmund Wayda | obsada aktorska | Robert Gwiazdowski | Państwowy Teatr Muzyczny | 4 marca 1967 |
| Leśniczy z Kozienickiej Puszczy / Dyrektor teatru | Karol Kurpiński / Wolfgang Amadeusz Mozart | Józef Wawrzyniec Krasiński / Louis Schneider | Aleksander Długosz | obsada aktorska | Zacniewski (Leśniczy z Kozienickiej Puszczy); Filip (Dyrektor teatru) | Państwowy Teatr Muzyczny | 19 kwietnia 1967 |
| Hrabina Marica | Emmerich Kálmán | Julius Brammer, Alfred Grünwald | Edmund Wayda | obsada aktorska | Hrabia Tassilo | Państwowy Teatr Muzyczny | 19 lipca 1967 |
| Nitouche | Hervé (Louis Auguste Florimond Ronger) | Henri Meilhac, Albert Millaud | Juliusz Lubicz-Lisowski | obsada aktorska | Champlatreux | Państwowy Teatr Muzyczny | 21 stycznia 1968 |
| Noc w Wenecji | Johann Strauss (syn) | Friedrich Zell, Richard Genee | Tadeusz Laskowski | obsada aktorska | Caramello | Państwowy Teatr Muzyczny | 3 maja 1968 |
| Student żebrak | Karl Millöcker | Friedrich Zell, Richard Genee | Janusz Marzec | obsada aktorska | Szymon Rymanowicz | Państwowy Teatr Muzyczny | 21 grudnia 1968 |
| Dziś do ciebie przyjść nie mogę | różni kompozytorzy | Lech Budrecki, Ireneusz Kanicki | Ireneusz Kanicki | obsada aktorska | m.in. etiudy: Pierwszy człowiek, Wo sind die Banditen?; piosenki: Dziś do ciebie przyjść nie mogę,Serce w plecaku | Państwowy Teatr Muzyczny | 12 kwietnia 1969 |
| Wiedeńska krew | Johann Strauss syn | Victor Léon, Leo Stein | Zofia Weissówna | obsada aktorska | Hrabia Zedlau | Państwowy Teatr Muzyczny | 26 września 1969 |
| Czarodziejski flet | Wolfgang Amadeusz Mozart | Emanuel Schikaneder | Ryszard Karczykowski | reżyseria | Opera na Zamku | 4 kwietnia 2003 | |
| W krainie czarodziejskiego fletu (spektakl dla dzieci) | Wolfgang Amadeusz Mozart | Ryszard Karczykowski (oprac.) | Ryszard Karczykowski | reżyseria i opracowanie | Opera na Zamku | 6 kwietnia 2003 |
Inne występy
| Tytuł | Kompozytor | Scenariusz | Reżyseria | Współwykonawcy | Miejsce występów | Data |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Uroczysty koncert z okazji 150 rocznicy urodzin Stanisława Moniuszki | Stanisław Moniuszko | Barbara Podczaska, Antoni Przestrzelski | Filharmonia Szczecińska | 9 i 11 maja 1969 |
Na scenie
Halina Jarmułowska (Marta Wrona), Irena Brodzińska (Agatka), Ryszard Karczykowski (Szymon Donica) i Bohdan Rzeszowski (Stańczyk) w Farfurce królowej Bony (1966)
Barbara Barska (Krysia), Maria Popławska (Księżna) i Ryszard Karczykowski (Adam) w Ptaszniku z Tyrolu (1966)
Scena zbiorowa z musicalu Dziękuję ci, Ewo (1967). W środku Ryszard Karczykowski (Robert Gwiazdowski)
Ryszard Karczykowski (Hrabia Tassilo), Edmund Wayda (Książe Populescu) i Zygmunt Apostoł (Baron Coloman Żupan) w Hrabinie Maricy (1967)
Ryszard Karczykowski (Hrabia Tassilo) i Lech Smereczyński w Hrabinie Maricy (1967)
Scena zbiorowa z operetki Student żebrak (1968). W środku Ryszard Karczykowski jako Szymon Rymanowicz
„Kurier Szczeciński” nr 214 z dn. 21 września 1967
W spektaklu Dziś do ciebie przyjść nie mogę (1969)
Ważniejsze występy za granicą
| Tytuł | Kompozytor | Rola | Teatr | Miejscowość | Data |
|---|---|---|---|---|---|
| Zemsta nietoperza | Johann Strauss (syn) | Alfred | Covent Garden | Londyn (Wielka Brytania) | 31 grudnia 1977 |
| Rigoletto | Giuseppe Verdi | Książę Mantui | Covent Garden | Londyn (Wielka Brytania) | 17 maja 1978 |
| Cosi fan tutte | Wolfgang Amadeusz Mozart | Ferrando | Covent Garden | Londyn (Wielka Brytania) | 1 listopada 1978 |
| Zemsta nietoperza | Johann Strauss (syn) | Alfred | Covent Garden | Londyn (Wielka Brytania) | 14 i 15 grudnia 1978 |
| Lulu | Alban Berg | Alva | Zurych (Szwajcaria) | 8 września 1979 | |
| Czarodziejski flet | Wolfgang Amadeusz Mozart | Tamino | Volksoper | Wiedeń (Austria) | 19 listopada 1980 |
| Lulu | Alban Berg | Alva | Frankfurt n. Menem (RFN) | 18 lutego 1981 | |
| Rigoletto | Giuseppe Verdi | Książę Mantui | Boston (USA) | 24, 26 i 30 kwietnia 1981 | |
| Rigoletto | Giuseppe Verdi | Książę Mantui | Boston (USA) | 3 maja 1981 | |
| Eugeniusz Oniegin | Piotr Czajkowski | Leński | Semperoper | Drezno (NRD) | 31 maja 1981 |
| Czarodziejski flet | Wolfgang Amadeusz Mozart | Tamino | Semperoper | Drezno (NRD) | 2 czerwca 1981 |
| Rigoletto | Giuseppe Verdi | Książę Mantui | Frankfurt n. Menem (RFN) | 8 czerwca 1981 | |
| Traviata | Giuseppe Verdi | Alfred | Frankfurt n. Menem (RFN) | 5 i 7 września 1981 | |
| Rigoletto | Giuseppe Verdi | Książę Mantui | Frankfurt n. Menem (RFN) | 21 i 23 września 1981 | |
| Piękna Helena | Jacques Offenbach | Parys | Frankfurt n. Menem (RFN) | 26 września 1981 | |
| Piękna Helena | Jacques Offenbach | Parys | Frankfurt n. Menem (RFN) | 2 i 25 listopada 1981 | |
| Rigoletto | Giuseppe Verdi | Książę Mantui | Frankfurt n. Menem (RFN) | 21 listopada 1981 | |
| Traviata | Giuseppe Verdi | Alfred | Liège (Belgia) | 24 listopada 1981 | |
| Magdalena | Siergiej Prokofiew | Graz (Austria) | 29 listopada 1981 | ||
| Orlando Paladino | Joseph Haydn | Medoro | Wiedeń (Austria) | 14, 16, 19, 23, 25 maja 1982 | |
| Czarodziejski flet | Wolfgang Amadeusz Mozart | Tamino | tournée | Japonia | 5-30 czerwca 1982 |
| Rigoletto | Giuseppe Verdi | Książę Mantui | Frankfurt n. Menem (RFN) | 28 sierpnia 1982 | |
| Rigoletto | Giuseppe Verdi | Książę Mantui | Frankfurt n. Menem (RFN) | 27 października 1982 | |
| Traviata | Giuseppe Verdi | Alfred | Frankfurt n. Menem (RFN) | 5 stycznia 1983 | |
| Traviata | Giuseppe Verdi | Alfred | Frankfurt n. Menem (RFN) | 17 marca 1983 | |
| Traviata | Giuseppe Verdi | Alfred | Frankfurt n. Menem (RFN) | 29 kwietnia 1983 | |
| Sprzedana narzeczona (wykonania koncertowe) | Bedřich Smetana | Mönchengladbach (RFN) | 9-11 maja 1983 | ||
| Rigoletto | Giuseppe Verdi | Książę Mantui | Frankfurt n. Menem (RFN) | 15 maja 1983 | |
| Kłusownik | Albert Lortzing | Baron Kronthal | Frankfurt n. Menem (RFN) | 25 czerwca 1983 | |
| Lulu | Alban Berg | Alva | Covent Garden | Londyn (Wielka Brytania) | 13, 17, 21, 27 i 30 września 1983 |
| Lulu | Alban Berg | Alva | Staatsoper | Wiedeń (Austria) | 24 i 28 października 1983 |
| Lulu | Alban Berg | Alva | Staatsoper | Wiedeń (Austria) | 15 maja 1984 |
| Polskie requiem (europejskie prawykonanie) | Krzysztof Penderecki | Stuttgart (RFN) | 28 września 1984 | ||
| Traviata | Giuseppe Verdi | Alfred | Frankfurt n. Menem (RFN) | 4 marca 1985 | |
| tournée wiedeńskiej Volksoper | Japonia | 22 marca do 19 kwietnia 1985 | |||
| Czarodziejski flet | Wolfgang Amadeusz Mozart | Tamino | Landestheater | Dessau (NRD) | 27 października 1985 |
| Traviata | Giuseppe Verdi | Alfred | Teatr Wielki | Moskwa.Leningrad, Tallin (ZSRR) | 17, 19, 24 listopada 1985 |
| Noc w Wenecji | Johann Strauss (syn) | Caramello | Seefestspiele Mörbisch | Mörbisch am See (Austria) | 15 lipca - 28 sierpnia 1988 |
| Kłusownik | Albert Lortzing | Baron Kronthal | Alte Oper | Frankfurt n. Menem (RFN) | 6 stycznia 1989 |
| Kłusownik | Albert Lortzing | Baron Kronthal | Alte Oper | Frankfurt n. Menem (RFN) | 4 i 6 lutego 1989 |
| Tosca | Giacomo Puccini | Cavaradossi | Opera Królewska | Sztokholm (Szwecja) | 28 lutego i 2 marca 1989 |
| Zemsta nietoperza | Johann Strauss (syn) | Alfred | Staatsoper | Wiedeń (Austria) | 31 grudnia 1989 |
Nagrania (wybór)
| Tytuł | Kompozytor | Współwykonawcy | Wytwórnia i nr katalog. i nośnik | Data nagrania (wydania) |
|---|---|---|---|---|
| III Symfonia „Pieśń o nocy” na tenor, chór mieszany i wielką orkiestrę op. 27 | Karol Szymanowski | Detroit Symphony Orchestra, Antal Dorati (dyrygent), The Kenneth Jewell Chorale | London Records (USA)- LDR 71026 (LP); Decca (CD) | (1981) |
| Wesoła wdówka (Die lustige Witwe) | Franz Lehár | Chor und Orchester Der Wiener Volksoper, Rudolf Bibl (dyrygent) | Teletheater (Austria) – 120755/6 (2LP); Denon - C37 7384/5 (2CD) | 17 czerwca 1982 w Japonii - nagranie live (1984) |
| Zemsta nietoperza (Die Fledermaus) | Johann Strauss syn | Chor und Orchester Der Wiener Volksoper, Erich Binder (dyrygent) | Teletheater (Austria) – 120757/8 (2LP) | 24 czerwca 1982 w Japonii - nagranie live (1984) |
| Poematy „Z żydowskiej poezji ludowej” (From Jewish Folk Poetry) op. 79 | Dmitrij Szostakowicz | Elisabeth Söderström (sopran), Ortrun Wenkel (alt), Concertgebouw Orches, Bernard Haitink (dyrygent) | Decca (Anglia) - 417 581-2 (CD) | 1983 (1987) |
| Dzwony (The Bells) op. 35 / Trzy pieśni rosyjskie (Three Russian Songs) op. 44 | Siergiej Rachmaninow | Natalia Troickaja (sopran), Tom Krause (baryton), Concertgebouw Orchestra & Chorus, Władimir Aszkenazi (dyrygent) | Decca (Niemcy) - 414 455-1 (LP); 414 455-2 (CD) | 1986 |
| Operatic Arias | Georges Bizet, Giacomo Puccini, Giuseppe Verdi, Gaetano Donizetti, Piotr Czajkowski, Friedrich von Flotow, Wolfgang Amadeus Mozart | Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach, Antoni Wit (dyrygent) | Polskie Nagrania „Muza” - SX 2262 (LP) | 1985 (1987) |
| Twoim jest serce me (Słynne arie operetkowe) | Johann Strauss syn, Karl Millöcker, Karl Zeller, Franz Lehár, Emmerich Kálmán | Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach, Rudolf Bibl (dyrygent) | Polskie Nagrania „Muza Classics” - SX 2947 (LP) | 1990 (1991) |
| Ave Maria, Pieta Signore, Alleluja i inne | Alessandro Stradella, Wolfgang Amadeus Mozart, Johann Sebastian Bach, César Franck, Georg Friedrich Haendel, Georges Bizet, Charles Gounod, Gioacchino Rossini, Franz Schubert, Gabriel Fauré | Chór Chłopięcy i Męski „Poznańskie Słowiki”, Orkiestra Filharmoniczna w Poznaniu, Stefan Stuligrosz (dyrygent), Andrzej Tatarski (organy) | Polskie Nagrania - PNCD 134 (CD) | (1992) |
| The Best of Ryszard Karczykowski. Arie i pieśni | Georges Bizet, Giacomo Puccini, Giuseppe Verdi, Gaetano Donizetti, Friedrich von Flotow, Georg Friedrich Haendel, Alessandro Stradella, Gioacchino Rossini, Johann Sebastian Bach, Charles Gounod, César Franck, Franz Lehár | Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach, Antoni Wit (dyrygent), Rudolf Bibl (dyrygent), Chór Chłopiecy i Męski, Orkiestra Filharmonii Poznańskiej, Stefan Stuligrosz (dyrygent), Andrzej Tatarski (organy) | Polskie Nagrania - PNCD 240 (CD) | (1993) |
| Z dziś na jutro (Von heute auf morgen) op.32 | Arnold Schönberg | Christine Whitlesey (sopran), Claudia Barainsky (sopran), Richard Salter (baryton), Annabella Hahn (mówiona rola Dziecka), Radio-Sinfonie-Orchester Frankfurt, Michael Gielen (dyrygent) | CPO 999 532-2 (CD) | 4-24 października 1996 we Frankfurcie (1997) |
| Mistrz bel canto | Gaetano Donizetti, Gioacchino Rossini, Umberto Giordano, Francesco Cilea, Amilcare Ponchielli, Jules Masenet, Giuseppe verdi | Polska Orkiestra Radiowa, Tomasz Bugaj (dyrygent) | Polskie Radio - PRCD 115 (CD) | 1998 (1999) |
| Chopin - Le concert à Paris de 1848 | Vincenzo Bellini, Fryderyk Chopin, Gaetano Donizetti, Giacomo Meyerbeer, Wolfgang Amadeus Mozart | Janusz Olejniczak (fortepian), Krystyna Borucińska (fortepian), Janina Anna Pawluk (fortepian), Marek Mos (skrzypce), Andrzej Bauer (wiolonczela), Olga Pasiecznik (sopran); Ryszard Karczykowski wystąpił z towarzyszeniem Janiny Anny Pawluk (fortepian) | Opus 111 (Francja) | 26 maja 1999 w Warszawie - nagranie live (1999) |
| Hrabina Marica (Gräfin Mariza) | Emmerich Kálmán | Izabela Labuda, Martina Dorak, Moritz Gogg, Wiener Opernball-Orchester, Uwe Theimer (dyrygent) | Camerata (Japonia) - CM-660-1 (2CD) | 1999 i 2001 (2002) |
| Con amore. Pieśni włoskie | Polska Orkiestra Radiowa, Aurelio Canonici (dyrygent) | Polskie Radio (CD) |
Wydanie na LP
Wydanie na CD
Okładka płyty z autografem artysty (1998)
Nagrody i wyróżnienia
- 1967 – Bursztynowy Pierścień za rolę Hrabiego Tassila w Hrabinie Maricy Emmericha Kálmána w reż. Edmunda Waydy
- 1968 – Bursztynowy Pierścień za rolę Carmella w Nocy w Wenecji Johanna Straussa w reż. Tadeusza Laskowskiego
- 1980 – honorowy tytuł „Kammersänger”
- 1992 – tytuł doktora honoris causa London Institute for Applied Research
- 2011 – nagroda I st. Rektora UMFC
- 2012 – nagroda I st. Rektora UMFC
Odznaczenia
- 2002 – Krzyż Zasługi I Klasy Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec
- 2010 – Złoty medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- 2011 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- 2012 – Order Świętego Stanisława I kl.
O Ryszardzie Karczykowskim
- (...) Obok niej (Ursula Reinhardt-Kiss) znakomitym, a nawet rewelacyjnym Alwą był Ryszard Karczykowski. Nie tylko jego dobra aparycja i naturalna gra budziła podziw; zademonstrował on ponadto piękny śpiew, zademonstrował głos wzorowo prowadzony i emitowany bez wysiłku nawet w najwyższym rejestrze. Carl H. Hiller, Lulu w Bonn, „Ruch Muzyczny” 1981 nr 2, s. 9)
- (...) Szczególną atrakcją tego przedstawienia (Noc w Wenecji) był udział jednego z najsłynniejszych swego czasu śpiewaków Giuseppe di Stefano, kreującego rolę księcia Urbino. Artysta ten, obecnie 67-letni, miał zresztą partie mówioną raczej niż śpiewaną, głównym natomiast śpiewającym bohaterem-amantem był polski tenor Ryszard Karczykowski, odtwarzający z wielkim powodzeniem partię książęcego golibrody Caramella. ((k), Polski tenor na austriackim festiwalu, „Ruch Muzyczny” 1988 nr 18, s. 15)
- (...) Dla tych zaś, którzy, jak niżej podpisany, mieli możność słuchać go jeszcze w latach sześćdziesiątych, kiedy jako solista operowego teatru w Dessau doprowadził tam m.in. do pierwszego w NRD wystawienia „Strasznego dworu”, jest ta płyta dodatkowo wymownym dowodem, jak ogromnie rozwinęła się i wzbogaciła ta jego sztuka na przestrzeni mijających sezonów. Wtedy w głosie Karczykowskiego, zawsze pięknym w barwie, dawała się jednak dostrzegać pewna ostrość i zaciskanie krtani, zwłaszcza w górnym rejestrze. Teraz nie tylko dochodzi on swobodnie do wysokiego „c”, ale w wielkiej arii Edgara z trzeciego aktu „Łucji z Lammermooru” nie waha się poprowadzić kadencji aż do wysokiego „d” i to bez wyczuwalnego wysiłku! Nabrał też jego głos miękkości, imponuje piękne legato i szlachetność prowadzenia frazy, zwłaszcza w ariach z „Marty”, „Traviaty” i z III aktu „Rigoletta”. Bardzo ładne są również nagania arii Leńskiego z „Eugeniusza Oniegina” i Cavaradossiego z I aktu „Toski”. (Józef Kański - fragment recenzji płyty Ryszard Karczykowski śpiewa arie operowe - „Ruch Muzyczny” 1988 nr 19, s. 24)
- (...) Na dobre jednak - także w emocjonalnym sensie -rozśpiewał się w drugiej części wieczoru, zachwycając wzruszającą interpretacją arii Leńskiego z „Eugeniusza Oniegina” i pełnym blasku wykonaniem arii Lionela z „Marty”, a potem cała seria popularnych arii operetkowych. To była prawdziwa uczta: nie tylko pokaz pięknego głosu o frapującej barwie i znakomitego nim władania (włącznie ze swobodnie atakowanym wysokim „c”), ale - dawno nie słyszeliśmy na żywo tak stylowego, tak „wiedeńskiego” w swym charakterze i tak pełnego temperamentu wykonania arii Kalmána, Lehára i Straussa. Nic dziwnego, że koncert został owacyjnie przyjęty, a Ryszard Karczykowski dodał jeszcze na bis słynnego „Lagunowego walca” z „Nocy w Wenecji” i arie z I aktu „Toski”. Szkoda, że cały wieczór miał charakter zamknięty - ale i tak sala była szczelnie wypełniona słuchaczami. (Józef Kański, Ryszard Karczykowski, „Ruch Muzyczny” 1988 nr 25, s. 16)
Ciekawostki
- W 2016 roku sala widowiskowa Centrum Kultury i Sztuki w Tczewie, rodzinnym mieście prof. Ryszarda Karczykowskiego, otrzymała jego imię
Bibliografia
- Jacek Chodorowski, Śpiewacy polscy, Fundacja Pomocy Artystom Polskim „Czardasz”, Kraków 2010
- Adam Czopek, Polacy w świecie wielkiej opery, Wydawnictwo Petrus, Kraków 2013
- Maciej Deuar, Być śpiewakiem z Polski... Ze Szczecina w wielki świat (rozmowa z prof. Ryszardem Karczykowskim), „Kurier Szczeciński” 2003 nr 57, s. 25
- Katarzyna Iga Gawęcka, Halina Mickiewiczówna. Ciepło głosu i serca, Wydawnictwo DJ, Gdańsk 2009
- Józef Kański, Mistrzowie sceny operowej, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1998
- Józef Kański, Nikt prorokiem we własnym kraju. Rozmowa z Ryszardem Karczykowskim, „Ruch Muzyczny” 1985 nr 21, s. 11
- Józef Kański, Roboty nie brakuje - mówi Ryszard Karczykowski, „Ruch Muzyczny” 1988 nr 9, s. 25
- Małgorzata Komorowska, Barwa, „Ruch Muzyczny” 2010 nr 16
- Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny edycja 2, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989
- Lucjan Kydryński, Opera na cały rok. Kalendarium t. II, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1989
- Wacław Panek, Ryszard Karczykowski - wędrujący trubadur [w:] Kariery i legendy, Instytut Wydawniczy Związków zawodowych, Warszawa 1984
- Krystyna Pohl, Śpiewanie to radość życia, „Głos Szczeciński - Magazyn” z dn. 15-17 kwietnia 1995, s. 9
- Jan Stanisław Witkiewicz, Leksykon operowy, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2000
